به گزارش ایران اکونومیست، چیزی از قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول با وجود کش و قوس های فراوان نگذشته بود که موضوع الکترونیکی کردن اسناد تک برگ مورد توجه قرار گرفت چنانچه حسن بابایی رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک درجلسه شورای عالی قوه قضاییه روز دوشنبه (۲۱ خرداد ۱۴۰۳) اعلام کرد که از ابتدای هفته قوه قضاییه (آغاز تیرماه)، تمام اسناد صادره از سوی سازمان ثبت اسناد و املاک به صورت الکترونیکی و دارای کد امنیتی خواهند بود؛ بدین معنا که از آن زمان به بعد، دیگر سند تک برگ به متقاضیان ارائه نخواهد شد؛ با این اقدام، عملاً بحث جعل سند نیز منتفی خواهد شد.
پس از رونمایی سند مالکیت الکترونیک در دوم تیرماه سال جاری مصادف با آغاز هفته قوه قضاییه در خواست های جدید در سامانه جامع املاک ثبت و درنتیجه اسناد به صورت الکترونیک صادر می شود.
از این پس الزام تبدیل دفترچه‌ای به سند تک‌برگ در این چرخه حذف و از زمانی که نسخه الکترونیکی سند صادر می‌شود مالک سند از طریق پیامک از صدور سند الکترونیک آگاه می‌شود و از طریق اپلیکیشن کاتب می‌تواند در بخش اسناد الکترونیک مشخصات کامل سندی که صادر شده است را مشاهده کند.
در همین رابطه بهرام حسن‌زاده معاون سازمان ثبت در مورد مزایای الکترونیک شدن اسناد با بیان اینکه در بحث الزام به ثبت رسمی اسناد مرحله بلوغ تقویم سند از ثبت سنتی به ثبت الکترونیک گذر کرده است، گفت: در قانون مدنی و قوانین ثبتی بسیاری بر این باور بودند که سند حتماً باید نوشته شده باشد، از این رو در بحث کتابت مشکلات زیادی همچون تغییر تاریخ، تغییر محتوا، تغییر متعامدین بسیار مطرح می‌شد.
معاون آموزش و تحقیقات سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ادامه داد: با توجه به افزایش ارزش ملک بازار دلالان و کلاهبرداران جرایم سازمان یافته برای سوءاستفاده از ضعف‌های ثبتی همواره وجود داشت.
الکترونیک شدن فرایندهای ثبتی بسیار راهگشا است
معاون سازمان ثبت اسناد و املاک کشور بابیان اینکه الکترونیک شدن فرایندهای ثبتی بسیار راهگشا است، گفت: پیش از این نیز سندهای الکترونیک پیش‌بینی شده بودند، سند تک برگ و سامانه ثبت آنی از سال ۱۳۹۰ توسعه و راه‌اندازی شد، اما به جهت اینکه بسیاری از دستگاه‌های اجرایی داده‌های محتوایی برای احراز سند الکترونیک را نداشتند راه به جایی نبرد.
اسناد الکترونیک خدشه ناپذیر هستند
وی در مورد یکی از ویژگی‌های سند الکترونیک گفت: مهمترین ویژگی سند الکترونیک آن است که بر مبنای چند اصل قانونی که مهمترین آن بحث خدشه ناپذیری است بنا شده است، خدشه ناپذیری یعنی اینکه شما نمی‌توانید محتوا و مندرجات سند را تغییر دهید. در اسناد الکترونیکی امضاها الکترونیک هستند از این رو قابلیت جعل را نخواهند داشت از سوی دیگر وقتی سند الکترونیک باشد دفاتر ثبت نیز الکترونیک خواهند شد.
اسناد الکترونیکی بار اثباتی بالایی دارد
حسن زاده گفت: یکی دیگر از ویژگی‌ها در حوزه سند الکترونیک که در قانون کاداستر هم پیش بینی شده این است که اسناد الکترونیکی بار اثباتی بالایی دارد و این بار اعتباری و استناد پذیری بالا به تمام دستگاه‌های اجرایی کمک می‌کند.
دستگاه های اجرایی حضور فیزیکی افراد را طلب نکنند
وی گفت: سازمان ثبت با توجه به هدف‌گذاری خود از جمله استناد پذیری بالا صدور اسناد خود را نیز به این سمت و سو برده است، اما باز هم نیاز دارد تا دستگاه‌های اجرایی مثل سازمان امور مالیاتی، وزارت صمت، وزارت امور اقتصاد و دارایی و بانک‌های کشور پای کار بیایند تا وقتی نیاز به استعلام است الکترونیک انجام شود و حضور فیزیکی افراد را طلب نکنند، به گونه ای که با استعلام شماره پیگیری یا شماره سند و یا کد ملی افراد از طریق سامانه‌ها نسبت به احراز سند و کارهای مرتبط با آن بشود اقدام کرد.
معاون آموزش و تحقیقات سازمان ثبت اسناد و املاک کشور گفت: در بسیاری از کشورها همزمان که اسناد الکترونیکی صادر می شود متقاضی می‌تواند به صورت اختیاری سند کاغذی هم از طریق سامانه‌های مرتبط را در اختیار داشته باشد که در کشور ما نیز باید قوانین و مقررات حدود دسترسی‌ها را مشخص کند.
حسن زاده با بیان اینکه از جمله ویژگی که سند الکترونیکی جدید دارد این نیست که سند تک برگ نشود هم زمان با تک برگ شدن سند داده‌ها و اطلاعات سند الکترونیک بروز رسانی و احراز سنجی می‌شود. از این رو متقاضی این دغدغه را ندارد که من سندی ندارم او می‌تواند از طریق سامانه‌ای مثل سامانه کاتب و ثبت من سند خود را پرینت گرفته و ببیند.
وی گفت: سازمان ثبت در هدف گذاری قبلی خود سند تک برگ را به عنوان برگ اوراق بهادار مهر دار کرده و لوگو و هولوگرامی بر روی آن قرار داده است، اما در حال حاضر یک کد رهگیری، هولوگرام خاص و کیو آر کدهای امنیتی وجود دارد که اصالت سند را می‌تواند به جاهای مختلف اثبات کند.
وی افزود: از این رو سند الکترونیک در امتداد سند تک برگ و ارتقا یافته آن است، یک هولوگرام و کدهای امنیتی خاصی سبب شده سند تک برگ در واقع یک نسخه ارتقا یافته از همان سند تک برگ باشد که با آن می‌توان اصالت سند را دقیق تر احراز کرد.
اسناد دفترچه ای قابلیت توثیق ندارد
وی با بیان اینکه اسناد دفترچه‌ای از قابلیت ارزش افتاده است و قابل استناد و توثیق نیست: گفت: اسناد دفترچه‌ای با توجه به مشکلی که در حدود ملک دارند قابل استناد نیستند. همزمان با آغاز قوه قضاییه با توجه به قانون الزام به تنظیم سند رسمی، سند رسمی در حال ارتقای ویژگی‌های خود است و سند الکترونیک نیز در همین راستا بوده است.
دستگاه های اجرایی دیگر استعلامات را کاغذی انجام ندهند
حسن زاده در ادامه گفت: در راه تقویت و توسعه اسناد الکترونیک دو نکته مهم وجود دارد، اول اینکه در دستگاه‌های اجرایی خصوصاً دستگاه‌هایی که با سند مردم مثل بانک‌ها، سازمان امور مالیاتی و... ارتباط دارند از این پس دیگر استعلامات کاغذی صورت نگیرد.
افزایش آگاهی عمومی در توفیق اسناد الکترونیک موثر است
وی گفت: نکته دیگری که مورد توجه است اینکه مشارکت مردم و افزایش سطح آگاهی آن‌ها برای این موضوع بسیار نیاز است در این زمینه اطلاع رسانی به نحوی وسیع انجام شده و مزایای آن به تشریح در اختیار مردم قرار گیرد.
