ایران اکونومیست-به نقل از روابط عمومی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، دفتر برنامه و بودجه این مرکز اعلام کرد که طرح آزادسازی سهام عدالت در بورس براساس مقدمه توجیهی آن با هدف تأمین مالی مسکن مهر خانوارهای نیازمند مطرح شده است. باید توجه داشت که موضوع سهام عدالت دارای مسائل و چالشهایی است که ابتدا باید این موضوعات حل شوند تا زمینه برای آزادسازی آنها فراهم آید.
برخی از موضوعات و چالشهای سهام عدالت عبارتند از:
1- نامعلوم بودن افراد تحت پوشش: تعداد مشمولین سهام عدالت هنوز نهایی نشده است، هماکنون در حدود 42 میلیون نفر جزء مشمولین طرح شدهاند و پیشبینی میشود این جمعیت به 51/4 میلیون نفر برسد.
2- نهایی نبودن سبد سهام: سبد سهام پرتفوی شرکتهای مشمول سهام عدالت هنوز نهایی نشده است و با افزایش جمعیت مشمولین سهام عدالت احتمال تغییر در تعداد شرکتها وجود دارد.
3- ابهام در کارآیی شرکتهای سرمایهگذاری استانی: کارآیی هیئتمدیره شرکتهای سرمایهگذاری استانی (30 شرکت) برای اداره این حجم از داراییهای واگذار شده، فرآیند و نحوه انتخاب آنها، چگونگی برگزاری مجامع عمومی این شرکتها با این تعداد از صاحبان سهام، نحوه فعالیت شرکتهای تعاونی شهرستانی (352 ) و کارآیی آنها محل تردید و سؤال جدی است.
4- تدریجی بودن فرآیند واگذاری: با فرض آن که مدل سهام عدالت که تاکنون تنظیم شده است اجرا شود، فرآیند واگذاری سهام به صورت تدریجی خواهد بود، زیرا در غیر این صورت، قیمت سهام عدالت بسیار کمتر از قیمت واقعی خود خواهد رسید. از طرفی حتی اگر مشکلات فرآیند ورود سهام شرکتهای سرمایهگذاری استانی در بورس حل شود، قیمت متفاوت سهام شرکتهای سرمایهگذاری استانی به دلیل تفاوت در مدیریت آنها، میتواند نارضایتی را در بین مردم استانها فراهم سازد.
5- عدم تسویه کامل مطالبات دولت: تا پایان سال 1392، حدود 96 هزار میلیارد ریال از مطالبات دولت پرداخت شده و انتظار میرود در پایان سال 1393 به حدود 150 هزار میلیارد ریال برسد، در حالی که ارزش سبد سهام عدالت در حدود 840 هزار میلیارد ریال بوده و عمده مطالبات دولت تأئید نشده است.
در نتیجه با توجه به مشکلات ذکر شده، الزام دولت به آزادسازی سهام عدالت میتواند سهام عدالت را برخلاف اهداف ابتدایی آن مبدل سازد. بنابراین تصویب کلیات این طرح توصیه نمیشود و پیشنهاد میشود موضوع ساماندهی و حل مسائل سهام عدالت از طریق لایحه دولت پیگیری شود.