به گزارش روز پنجشنبه ایران اکونومیست، روزنامه انگلیسی زبان داون در گزارش تحلیلی امروز خود به قلم باقر سجاد کارشناس امور راهبردی پاکستان با عنوان «فقدان رئیسی آثار مقاومت ایران را به نمایش می‌گذارد» نوشت: ایران پس از درگذشت ناگهانی رئیس جمهور خود در مقطع حساسی قرار دارد. حضور میلیونی مردم در مراسم تشییع جانباختگان سانحه سقوط بالگرد در تهران نه تنها نمایش سوگواری گسترده بود، بلکه همبستگی ملی و نماد تداوم سیاسی در این کشور را به نمایش گذاشت.
در این گزارش آمده است: حضور رهبران بین‌المللی در مراسم تشییع جنازه به‌ویژه از جهان عرب، نشانه‌ای صریح از تغییر موقعیت استراتژیک ایران در صفحه شطرنج دیپلماتیک خاورمیانه بود.
واکنش‌های سیاسی و راهبردی جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک نیروگاه مهم منطقه‌ای، پس از درگذشت رئیس‌جمهور آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی به دلیل مسائل داخلی و تشدید درگیری‌ها در منطقه به‌ویژه جنگ چند ماهه در غزه، به دقت در سراسر جهان رصد شد.
ناظران به شدت علاقه مند بودند بدانند که چگونه تهران در مسیر انتقال قدرت و تغییر دولت حرکت می کند اما برخلاف گمانه زنی ها مبنی بر ایجاد خلاء احتمالی قدرت پس از آقای رئیسی، تهران در واکنشی سریع توانمندی کنترل و سازماندهی موقعیت خود را نشان داد. آیت‌الله خامنه ای بلافاصله محمد مخبر، معاون اول رئیس جمهور را به عنوان سرپرست ریاست جمهوری منصوب کرد تا کشور را تا انتخابات آتی را مدیریت کند. در پی جان باختن حسین امیر عبداللهیان در سانحه بالگرد، علی باقری کنی، دیپلمات کلیدی ایران نیز به عنوان سرپرست وزارت امور خارجه منصوب شد.
در گزارش روزنامه داون آمده است: توانایی ایران برای عبور از بحران‌های شدید بی‌سابقه نیست. تاریخ این کشور به ویژه در دهه ۸۰ میلادی که با جنگ ایران و عراق مواجه شد، نشانگر قدرت چارچوب نهادی آن است.
حوادث ترور (شهیدان) رجایی و باهنر نیز چالش‌های سختی را متوجه ایران آن زمان ساخت. این اتفاق تنها چند ماه پس از آن رخ داد که آیت‌الله محمد بهشتی، رئیس وقت قوه قضائیه و چند تن از شخصیت‌های کلیدی سیاسی در یک انفجار بمب به شهادت رسیدند. این حوادث پشت سر هم، همراه با سوءقصد به آیت‌الله خامنه‌ای که در آن زمان یک سیاستمدار کلیدی بود، می‌توانست کشور را بی‌ثبات کند.
میراث رئیسی و دیپلماسی ایران
ریاست‌جمهوری رئیسی عمدتاً بر حفظ ارزش‌های انقلابی متمرکز بوده است. حکومت وی وضعیت موجود محافظه کارانه را تقویت کرد و با تصمیمات استراتژیک رهبری همسو شد. اگرچه مفسران غربی اغلب در مورد مسئولیت مهم رئیسی در آینده گمانه‌زنی می‌کردند، اما این دیدگاه به طور گسترده در داخل ایران مشترک نبود.
در این گزارش به نقل از محمد مرندی به عنوان یکی از مفسران برجسته امور ایران آمده است: یک مجلس خبرگان منتخب وجود دارد که وظیفه دارد در صورت لزوم یک رهبر را انتخاب یا عزل کند. وی تاکید کرد که این مجلس در زمان مناسب وظایف قانونی خود را انجام خواهد داد.
وی افزود: ما شاخه های مختلف و عناصر مختلفی در کشور و در ساختار دولت داریم و کارها مانند گذشته ادامه خواهد داشت. به زودی انتخابات خواهیم داشت و رئیس‌جمهور جدیدی روی کار خواهد آمد و احتمالاً سیاست‌های او شبیه آیت‌الله رئیسی خواهد بود، به‌ویژه در حوزه سیاست خارجی که در آن اجماع زیادی وجود دارد.
در ادامه این گزارش آمده است: باید دید در ایران پس از رئیسی چه کسانی برای مدیریت کشور گام برمی دارند و کدام روایت سیاسی را انتخاب می کنند. انتظار می رود انتخابات آتی با انتخابات دوره سیزدهم ریاست جمهوری متفاوت باشد. این انتخابات فراتر از انتخاب جانشین آقای رئیسی است. چگونگی واکنش نامزدها و جناح‌های سیاسی به بحران فوری و بیان دیدگاه‌های خود برای آینده ایران، شکل مبارزات انتخاباتی را تعیین می‌کند.
ایران در دوره آقای رئیسی به سیاست «نگاه به شرق» خود ادامه داد، یک جهت گیری استراتژیک که به دنبال تقویت روابط با قدرت های شرقی مانند چین و روسیه و نشان دهنده بی اعتمادی عمیق نسبت به غرب بود که با شکست مذاکرات هسته ای بیشتر شد.
دستاوردهای چشمگیر سیاست خارجی آیت‌الله رئیسی
این گزارش حاکی است: تمرکز دولت رئیسی بر تقویت روابط اقتصادی و سیاسی با کشورهای غیرغربی، به ویژه از طریق سفرهایش به آفریقا و آمریکای لاتین، با هدف کاهش آسیب‌پذیری اقتصادی ناشی از تحریم‌های غرب و تنوع بخشیدن به روابط بین‌المللی خود بود. علاوه بر این، روابط ایران با روسیه به ویژه در حوزه نظامی در دوران رئیسی به طور قابل توجهی عمیق تر شد.
در این گزارش آمده است: در چارچوب سیاست منطقه‌ای، انتظار می‌رود مشارکت ایران در حمایت از گروه‌هایی مانند حماس و نقش گسترده‌تر آن در ژئوپلیتیک خاورمیانه ثابت بماند. این سیاست‌ها عمیقاً در اهداف ایدئولوژیک و استراتژیک نظام ریشه دارد.
یکی از دستاوردهای قابل توجه سیاست خارجی ایران در دوره رئیسی، ترمیم فاصله با عربستان سعودی بود. ریاض با تاکید بر نرمش دیپلماتیک بین کشورهای رقیب تاریخی، تسلیت و همبستگی خود را با ایران ابراز کرد. پادشاه عربستان و ولیعهد آن هر دو پیام‌هایی به سرپرست ریاست جمهوری ایران ارسال و عمیق ترین همدردی خود را با مردم ایران اعلام کردند.
در پایان گزارش روزنامه داون افزوده شد: بهبود روابط تهران با جهان عرب از سفر قیس سعید رئیس جمهور تونس و سامح شکری وزیر امور خارجه مصر به تهران برای شرکت در مراسم تشییع آیت‌الله رئیسی نیز مشهود بود.
