آیا چک‌های دیجیتال، دقت و امنیت را به ارمغان می‌آورند

به گزارش ایران اکونومیست به نقل از پول نیوز؛ جالب است بدانید نخستین چک دیجیتالی کشور در سال گذشته توسط بانک صادرات ایران به مرحله اجرا رسید. آبان ماه سال گذشته بود  که در مراسمی با حضور وزیر امور اقتصادی و دارایی، وزیر صمت، رئیس کل بانک مرکزی، رئیس کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی و رئیس کارگروه اقتصاد دیجیتال مجلس شورای اسلامی، نخستین چک دیجیتال کشور در «همراه بانکِ» بانک صادرات ایران صادر شد.  ابزاری نوین با رویکرد ارتقای ظرفیت نظام بانکی که از طریق افزایش اطمینان به ابزارهای پولی الکترونیک و بالا بردن سرعت گردش کالا و خدمات، نقش حایز اهمیتی را در بهبود تجربه مشتری و حمایت از بخش‌های مختلف اقتصادی کشور بر عهده خواهد داشت.  

چک الکترونیکی چه ویژگی‌هایی دارد؟

چک الکترونیکی به‌عنوان یک روش پرداخت آنلاین از طریق اینترنت یا شبکه‌های دیگر طراحی شده است که مشابه چک‌های کاغذی عمل می‌کند؛ اما کاملاً دیجیتال است. در واقع، این نوع چک‌، جایگزینی مطمئن‌تر و مؤثرتر برای چک‌های کاغذی و فیزیکی محسوب می‌شود. چک الکترونیکی برای تأیید و اجرا، به یک بستر امن نیاز دارد که سامانه چکاد بانک مرکزی، این بستر امن را برای کاربران فراهم کرده است. مزایای استفاده از چک الکترونیکی به شرح زیر است:

کاهش خطر تقلب و جعل: چک الکترونیکی با امکانات امنیتی مانند احراز هویت چندعاملی و امضای دیجیتال می‌تواند از جعل و تحریف جلوگیری کند. این مزیت باعث می‌شود که چک‌های الکترونیکی نسبت به چک‌های کاغذی ایمن‌تر باشند.

حذف نیاز به ارسال نسخه فیزیکی: در پردازش چک الکترونیکی، نیازی به حمل چک‌های کاغذی نیست. این امر باعث می‌شود که خطر گم‌شدن یا دزدیده‌شدن چک‌ها به حداقل برسد.

 سرعت در پردازش و ثبت: چک‌های الکترونیکی با سرعت بیشتری نسبت به چک‌های کاغذی پردازش می‌شوند. این سرعت باعث افزایش بهره‌وری در معاملات تجاری می‌شود.

حذف نگرانی از ثبت در سامانه: سامانه‌های مدیریت چک الکترونیکی، مشکلات مربوط به ثبت چک‌ها را به حداقل می‌رساند و مشتریان به‌راحتی می‌توانند از این سرویس استفاده کنند.

محیط زیست و پایداری: استفاده از چک‌های الکترونیکی به کاهش مصرف کاغذ و در نتیجه حفاظت از محیط زیست کمک می‌کند.

مزایای چک الکترونیکی بانک صادرات ایران

طراحی و عملیاتی‌سازی چک الکترونیکی در چارچوب رویکردهای متحولانه و زیرساخت‌های فناوری اطلاعات سبب ایجاد مزایای نسبی فراوانی برای آن نسبت به چک کاغذی شده که ارزش افزوده حایز اهمیتی را برای مشتریان، نظام بانکی و جامعه به همراه دارد. برخی از اصلی‌ترین این مزایا عبارتند از سرعت بالای صدور و پرداخت، بالا بودن میزان امنیت و به تبع آن کاهش جرایمی نظیر جعل یا سرقت، کارمزد کمتر نسبت به چک کاغذی، صرفه‌جویی در مصرف کاغذ و به تبع آن حفظ منابع طبیعی، امکان مشاهده و پیگیری روند نقل و انتقال چک و بسیاری از منافع اقتصادی و اجتماعی دیگر که نقش حایز اهمیتی را در بهبود تجربه مشتری و تسهیل تعاملات تجاری بر عهده دارد.

نخستین موضوعی که باید مدنظر قرار گیرد، این است که چک دیجیتال یک رکورد داده بوده و مبتنی بر تصویر نیست و استفاده از خدمات این سامانه تنها از طریق درگاه‌های غیرحضوری امن بانک صادرات ایران امکان‌پذیر است. برای استفاده از این سامانه ضروری است، صادرکنندگان و انتقال دهندگان چک دیجیتال گواهی امضای دیجیتال نماد داشته باشند که این موضوع در ارتباط با گیرندگان چک ضرورتی ندارد و گیرندگان می‌توانند از طریق خدمت استعلام دارنده چک یا خدمت مشاهده کارتابل که از بانک دریافت می‌کنند از صحت اطلاعات و نهایی شدن صدور چک اطمینان یابند. با لحاظ کردن این موضوع که استفاده از سامانه مذکور در بازه زمانی فعلی تنها برای مشتریان حقیقی فراهم شده، در زمان صدور و انتقال، ذی‌نفعان با کد شناسائی مشخص شده که ترکیبی است از شماره ملی، شناسه فراگیر در ارتباط با اتباع خارجی حقیقی و شناسه ملی.

سامانه چکاد چه خدماتی به مشتریان می دهد؟

در طراحی سامانه این مقوله مدنظر قرار گرفته که از طریق احصای نیازهای مشتریان، خدماتی روی سامانه طراحی و عملیاتی شوند که منطبق بر نیازهای آنها باشند. در شرایط فعلی سامانه چکاد می‌تواند دامنه وسیعی از خدمات مورد نیاز دارندگان چک را ارایه دهد که عبارتند از درخواست و صدور دسته چک الکترونیکی، صدور، انتقال و دریافت چک الکترونیکی، وصول چک الکترونیکی درون و برون بانکی، صدور چک الکترونیکی چند امضایی، انجام ضمانت چک توسط شخص ثالث، باطل یا مسدود کردن چک، دریافت گواهی عدم پرداخت و نهایتاً استعلام و مشاهده کارتابل چک‌های دریافتی.

شرایط دریافت چک دیجیتال

در طراحی فرآیند و ایجاد واسطه‌های کاربری استفاده شده در چکاد بانک صادرت ایران تلاش شده است تا موارد مذکور با رویکرد بهینه‌سازی تجربه مشتری انجام پذیرند. در این راستا مشتریان بانک صادرات ایران برای صدور چک دیجیتال باید در وهله نخست نسبت به دریافت و نصب همراه بانک اقدام کنند و به صورت موازی برای انجام امضای الکترونیکی نرم‌افزار «هامون» را نصب کنند و عملیات احراز هویت را به صورت غیرحضوری انجام دهند. تحت این شرایط فعالسازی خدمت چک دیجیتال از طریق بخش مربوطه در نرم‌افزار همراه بانک و سپس امضای تراکنش مربوطه در نرم‌افزار «هامون» امکان‌پذیر خواهد بود. پس از انجام این مراحل توسط مشتری و طی شدن فرآیندهای مربوطه به صدور دسته چک الکترونیکی توسط شعبه و بدون نیاز به حضور مشتری، چک‌های صادره در کارتابل مشتری قرار خواهند گرفت و وی قادر خواهد بود نسبت به صدور چک در وجه ذی‌نفع از طریق منوی مربوطه در نرم‌افزار همراه‌بانک اقدام کند و ذی‌نفع نیز می‌تواند نسبت به وصول وجه چک به صورت غیرحضوری و حضوری اقدام کند.