به گزارش ایران اکونومیست، به نقل از جام جم، زمانی که جانشینان شیخ احمد احسایی و سیدکاظم رشتی پایه‌گذاران شیخیه بر سر رهبری این جریان فکری با هم درگیر شدند، سیدعلی محمد نامی از شیراز که جزو شاگردان سیدکاظم محسوب می‌شد بعد از تنش در میان شیخیه، در سال ۱۲۵۹ قمری فرصت را مناسب دید و در جریان سفر از مکه به بوشهر خود را «رکن باب» یا نایب امام زمان نامید.
از این پس کسانی که دل در گرو او داشتند و افکار وعقاید عجیب وغریبش راپذیرفته بودند، به‌عنوان پیروان فرقه بابیه در تاریخ معاصر ایران شناخته شدند. تاریخ شیعه البته تا پیش از این، خالی از ظهور و بروز چهره‌های مدعی نمایندگی از جانب مهدی موعود(عج) نبود. هرازگاهی که شرایط سیاسی واجتماعی جامعه درگیر تلاطمات روزگار بود و قدرت‌های حاکم در نهایت ضعف و سستی قرار داشتند و زمانه بامردم سرسازگاری نداشت، این افراد با فرصت‌طلبی به طرح ادعاهای خود می‌پرداختند و چند صباحی تقلایی می‌کردند و برخی مردم ساده‌اندیش هم زودباورانه به جمع کوچک آنها می‌پیوستند. به رغم تکاپوهای اولیه این جریان‌های نوپدید شبه‌دینی و شکل‌گیری برخی تجمعات کم‌رمق از مجموعه حامیان اما این مدعیان فروغ پرتلاءلوئی نداشتند و با زد و خوردهایی که هم از جانب مردم و هم از سوی حاکمیت مستقر صورت می‌گرفت، جمع‌شان پراکنده می‌شد و فرجام‌فرد مدعی هم چیزی جز فرار و تبعید یا زندان و اعدام نبود.
فرقه‌سازی استعمار
اگرتا قبل ازدوره صفویه، مدعیان صرفا براساس ادعاهای شخصی یا فهم خود از شرایط زمانی به طرح دیدگاه‌های خود می‌پرداختند و تقلایی می‌کردند و بعدها مثل برق و باد هم از خاطره‌ها دور می‌شدند اما اواخر دوره شاهان صفوی و زمانی که این سلسله در نهایت ضعف و فتور قرار داشت، برخی جریان‌های خطرناک که صرفا برداشت ظاهری از دین داشتند، امکان جولان پیدا کردند و این روند در اواخر حکومت زندیه به اوج خود رسید.
نکته قابل تأمل این‌که قدرت‌های استعمارگر که از میانه حکومت صفوی، ایران و کشورهای پیرامونی را محلی مناسبت برای تأمین منافع خود می‌دانستند با شناخت دقیق از ریشه‌های قوی دینی در ببین مردم ایران به فکر ایجاد فرقه‌های جدید و دست‌ساز افتادند تا پیوندهای میان جامعه و مذهب را تضعیف کنند. این حرکت که از قرن هیجدهم و نوزدهم میلادی در ایران و دیگر کشورهای خاورمیانه شروع شد، هدفی جز ایجاد انحراف در عقاید شیعه نداشت و طبعا برای رسیدن به این هدف باید میان علمای دینی به‌عنوان زعمای مذهب شیعه و مردم شکاف ایجاد می‌کردند.
