به گزارش ایران اکونومیست، ابوالفضل اقبالی سه‌شنبه- ۱۵ اسفندماه- در نشست خبری نخستین روز از رویداد الگوی سوم زن که در خانه اندیشه ورزان برگزار شد، درباره نسبت زوجیت با الگوی سوم، اظهارداشت: زوجیت مسأله مطالعاتی بنده بوده است، کیفیت و بسط آن، شاکله و قاعده حرکت انسان و هستی را رقم می‌زند.
وی با بیان اینکه می توان درباره زوجیت در دو سطح مواجه شد، افزود: یک سطح روابط میان فردی است که در بستر خانواده رخ می دهد و در جامعه ایران تحت عنوان خانواده می شناسیم، که درباره آن زیاد صحبت شده است.
اقبالی گفت: سطح دیگر بحث امتدادهای اجتماعی این طرح است که به آن توجه زیادی نشده است، ما باید امتداد های اجتماعی زوجیت را پیگیری و بحث کنیم این همان روابط متکامل و هم افزایی همسران در تاریخ سازی و تمدن‌سازی است. این حلقه مفقوده حوزه مطالعات جنسیت در کشور ماست.
استاد مدرسه علوم انسانی اسلامی اظهارداشت: باید ادبیات الهیاتی و جامعه شناختی آن باید بحث و تقویت شود. باید زوجیت در تمام شئون حرکت اجتماعی انسان حضور جدی داشته باشد و بدون آن دستاوردها و محصول ما فاقد تعادل لازم است، همانگونه که آرامش و عدالت در بستر تعامل هم افزایانه زن و مرد رقم می خورد تعامل و عدالت اجتماعی هم در این بستر شکل می گیرد و نیروهای متکامل دریکز آن نشوند جامعه نمی تواند به پیشرفت های لازم دست یابد.
وی گفت: در تحقق زوجیت و خانواده مدت‌هاست که پیوندهای زن و مرد به سمت و سوی سستی می‌رود، براین اساس باید برنامه‌ای برای حل این مشکل داشته باشیم. وقتی به الگوی سوم نزدیک می شویم اهمیت خانواده بیشتر می‌شود.
اهمیت نقش آفرینی مرد در خانواده
اقبالی درباره خانواده و پیوندهای آن بیان کرد: در این زمینه کیفیت حضور آقایان و فرآیند نقش آفرینی آنها در خانواده مهم است، محور خانواده زن است اما یک پایه دیگر آن مرد است که در ادبیات دینی و سیره سهم مرد در تکوین و تقویت خانواده بیشتر است که ما نسبت به آن غفلت داریم. قوام زوجیت به کیفیت نقش آفرینی مرد است.
وی افزود: اکثر آسیب‌ها در خانواده کم شدن برخی صفات و روحیات مرد در خانواده است، بنابراین باید نقش مردان هم در خانواده مورد توجه قرار گیرد، در این زمینه باید به نفش زنان هم توجه شود. در مرحله آسیب شناسی و فهم مختصات خانواده در جامعه امروز وزنه به کیفیت حضور و جایگاه مردان سنگین‌تر است.
این پژوهشگر حوزه مطالعات زنان و خانواده با بیان اینکه جامعه امروزی ما زن را در کسوت خانه‌دار بیشتر می پسندند، اما با همین بضاعت موجود می‌توان الگوی سوم را دنبال کرد که زن را به خانه داری تقلیل ندهد، اظهارداشت:قلمرو خانه به مثابه جغرافیای خانه با زنانگی زنان سازگارتر از قلمرو خیابان است، حتی این الگو در ادبیات رهبری هم اولویت و سهم بیشتری دارد. سازگاری این قلمرو با زنانگی ما را وامی‌دارد که نظریه الگوی سومی را ارایه دهیم.
اقبالی افزود: فرق خانه شرقی و الگوی سومی در این است که دیوارهای خانه الگوی سومی بسط و امتداد یافته است که زن می‌تواند خانه را با نگرش و تمهیداتی بسط اجتماعی دهد و نگاه او در زمینه مصرف، رسانه، فعالیت اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی؛ تمدنی و مبتنی بر تمهیدات انقلاب اسلامی باشد اما در عین حال زن در کسوت اجتماعی اثرات مستقل داشته باشد؛ بنابراین بسط اجتماعی خانه در طرح الگوی سوم انقلاب اسلامی برای زن خانه‌دار لازم است.
این استاد علوم انسانی اسلامی بیان کرد: آن چیزی که می‌توان درباره الگوی سوم زن گفته شود افزون بر حوزه فضای اجتماعی، کنش‌ها و فعالیت‌هایی است که در قلمرو جامعه قابل پیگیری است، در امتداد زوجیت نیز پیگیری می‌کنیم که حکمرانی بدون حضور زنان ممکن نیست.
وی افزود: تجربه تاریخی سنت و مدرنیته نشان می‌دهد هر جا زنان از ساختارهای مختلف جامعه دور بودند سبب شده که حضور آنها همراه با مشقت باشد و کارآمدی آنها زیر سوال رود. می‌توان به الگوی مشارکت اجتماعی زنان فکر کرد که این آسیب‌ها را نداشته باشد. در فضای اجتماعی باید درباره الگوی مشارکت زنان در عرصه حکمرانی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی اندیشه کرد.
اقبالی بیان کرد: ۷۰ درصد جامعه زنان در ایران یک زن خانه‌دار تعریف می‌شوند، زنان با توجه به توانایی‌های خود می‌توانند از تولید محتوای مجازی تا راهبری سیاسی در جامعه نقش داشته باشند. ما باید به این سمت برویم که در تمام تصمیمات بانوان هم موثر باشند. الگوی سوم برای بانوان در این چهارچوب مشخص است.
هنوز در الگوی سوم عقب ماندگی داریم
مدیرکل امور زنان و خانواده شهرداری تهران نیز در این نشست درباره آینده الگوی سوم اظهارداشت: اتفاق خوبی است که فرمایشات حضرت آقا را باز خوانی کنیم، مناسبت‌ها هم بهانه‌ای شد؛ پیام حضرت آقا از نظر کنشگران نقطه عطفی است. با یک حرف تلخ صحبتم را شروع می‌کنم همین که هنوز ما با بازخوانی نگاه زنان به افق شگفت زده می‌شویم خیلی فاصله داریم؛ جمله‌ای در فرمایشات آقا به این اشاره داشت و شما جست و جو می‌کنید. با وجود آنکه هنوز تا قله فاصله داریم اما با عرصه‌های باز شده جلو رفتیم.
مریم اردبیلی افزود: خود الگوی سوم زن یا این نوع نگاه ظرفیت تحققی را در ساختارهای مختلف لازم دارد که لزوما همیشه وجود نداشته است، این جبهه‌بندی برای این است که زمینه تحقق بیشتر شده در گذشته نوع دیگری بوده و مصادیقی فقط می‌توانستند محقق شوند اما هر چه به سمت آینده می‌رویم امکان تحقق و جهانی شدن آن ممکن‌تر است.
برابری حقوق زن و مرد فقط با انکار زنانگی همراه بود
وی بیان کرد: کلان روندهای متعدی داریم که باید در آن فهم کنیم تا بدانیم کجا می‌رویم خود زنانه شدن یک کلان رونده موثر است، از سال‌های قبل الگو، تحقیر جدی زنانگی منجر به سوء استفاده دیدگاه‌ها و مکاتب از آن شد که تفکرات فمنیستی شکل گرفت و به دنبال این بود که ابتدا شروع به تقاضای برابر حق رای و... شد تا آنکه جریان فمنیستی به اوجی رسید که برابری حقوق زن و مرد فقط با یک راه ممکن است و آن انکار زنانگی بود که خیلی جدی به اینجا رسید، انکار زنانگی، مردانگی یا حتی دوجنسی بودن و طیفی شدن جنسیت به وجود آمد، این انکار بیش از دو دهه گذشته آمد.
اردبیلی افزود: در جهان مدرن مدل اقتصاد و تغییرات دیگر رقم خورد و در اوج آن بی‌کفایتی در عرصه‌های مختلف خود را نشان داد در این فضا در واقع تغییراتی اتفاق افتاد که مدل حکمرانی در مسئله‌های پیچیده جوابگو نبود، مثال آن را همیشه در کرونا میزنم که تمام مدل ها در برابر آن زانو زد و نتوانست خلعی نسبت به زنانگی ایجاد کند.
الگوی سوم دوگانگی‌ها را برطرف می‌کند
مدیرکل امور زنان و خانواده شهرداری تهران اظهارداشت: حرکت از کلان رسانه یک سویه به سمت شبکه‌ها دوگانه شد هم ضدزنانگی، حذف جنسیت و بازگشت به خیلی از ویژگی‌ها و مزیت‌های زنانگی را داشت که در این مسیر زنانگی را از دست دادیم پس داستان الگوی سوم به عنوان نسخه‌ای است که دوگانگی‌ها را برطرف می‌کند.
وی گفت: ما اکنون به طور فیک الگوی سوم جدی داریم در صورتی که در این فضا باید خط کشی‌های خود را مشخص کند زمانی ما کلی گویی درباره این الگو می‌کردیم و با هزار تیپ وعقیده دور هم جمع می شدیم؛ این الگو کم کم تمایزات خود را در مصادیق انسانی نشان می‌داد، در چند سال اخیر به نقطه‌ای رسیدیم مثلا دعوایی در جریان انقلاب پیش آمد در مصادیق یک قانون یا سیاستگذاری می‌بینید دو جریان خود را نشان می‌دهند البته این جریان تا مدتی گم بود.
اردبیلی افزود: گفتمان الگوی سوم هواداران خود را دارد بعضی‌ها راجع به آن قلم هم می‌زنند؛ الگوی سوم الان دارد مجاری پیدا می‌کند که جدی‌تر پیش برود و نتوانند جریان قدرت و سیاسی را نادیده بگیرند، به نظر من طلایی‌ترین فرصت این الگو دقیقا همین الان است چون با گفتمان رهبری و نگاه انقلاب خیلی فاصله داشتیم که بخشی از آن برای کنشگران نبوده اما کماکان شعله آن را زنده نگه داشتند اما حضرت آقا ناامید نشدند چون نسلی را پرورش دادند که بتوانند الگوی سوم باشند الان دیگر تعلل، عقب نشینی، شک کردن الگوی سوم نیست، جنگ اصلی ماست.
مدیرکل امور زنان و خانواده شهرداری تهران با بیان اینکه حضرت آقا این مطالبه را مدام بیان کردند، توضیح داد: ما ضعف‌هایی در سیستم داریم که هنوز تکلیف آن روشن نیست، لایحه به نقطه‌ای رسیده که خیلی تغییر کرده است جاهایی هم شاید توافقاتی داشتند اما قبل از لایحه ما این بحث را دیدیم که در بر گرفت که جمع شد رفت همه فهمیدند عده‌ای دعوا داشتند اما جزئیات آن مشخص نشد.
اردبیلی گفت: بحث سر رویکرد جمعیت و ضدجمعیت بود. این بحث‌ها گذشت، ابلاغ شد و سر موضع‌های دیگر رفت؛ جالب است در موضوع‌های اصلی دعواهایی انجام می‌شد که سر نوع نگاه به زن بود الان به نظر من دعواها مشخص است ما باید موضع خود را مصداق دقیق مشخص کنیم الان شفاف کردن تشکیل جبهه سخت، نترسیدن از اینکه هزار جور برچسب می زند، حضرت آقا یک تنه بار این عقب ماندگی را بر دوش می کشد.
