به گزارش گروه علم و آموزش ایران اکونومیست از مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام، سید احمد فاضل‌زاده در این خصوص توضیح داد: رتبه‌بندی جهانی ISC (ISC World University Rankings) یکی از نظام‌های رتبه‌بندی است که برای اولین بار در سال ۲۰۱۸ توسط موسسه استنادی و پایش علم و فناوری ISC با هدف ارزیابی دانشگاه‌های کشور و نیز کشورهای اسلامی در سطح جهان صورت گرفته است.
جدول شماره ۱ دانشگاه‌های حاضر در رتبه‌بندی را به تفکیک قاره در سال های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۳ نشان می‌دهد.
جدول ۱: تعداد دانشگاه های قاره‌های مختلف در نظام رتبه‌بندی جهانی ISC
فاضل زاده گفت: رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان توسط ISC بدون خوداظهاری دانشگاه‌ها انجام می‌شود و بر این اساس، پایگاه داده معتبری طی ۵ سال رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان در این سازمان شکل گرفته است که منبع موثقی جهت سیاست‌گذاری‌های پژوهشی و ترسیم نقشه راه جهت هدایت دانشگاه‌های ایران و سایرکشورهای اسلامی به سمت دانشگاه‌های تراز جهانی میباشد.
روش شناسی رتبه بندی ISC
رییس موسسه ISC گفت: موسسه استنادی و پایش علم فناوری جهان اسلام (ISC) به منظور رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان در معیارهای خود، مهم‌ترین مأموریت دانشگاه‌ها که عبارتند از پژوهش (با وزن ۶۰ درصد)، آموزش (با وزن ۱۰ درصد)، فعالیت‌های بین‌المللی (با وزن ۱۵ درصد) و فناوری و نوآوری (با وزن ۱۵ درصد) را در نظر می‌گیرد و بر این اساس دانشگاه‌ها را مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌دهد.
وی افزود: همچنین تعداد مقالات سلب اعتبار شده (Retractions) دانشگاه ها، با نمره منفی محاسبه می‌شود، که در شاخصی تحت عنوان اعتبار منفی (Negative Reputation) آورده می‌شود، که این نمره منفی می‌تواند رتبه دانشگاه را نیز تحت تاثیر قرار داده و باعث افت رتبه دانشگاه شود.
فاضل زاده ادامه داد: در دانشگاه‌های جهان ISC، دانشگاه‌هایی مورد بررسی قرار می‌گیرند که حداقل ۸۵۰ مدرک در سال‌های ۲۰۱۹-۲۰۲۱ در پایگاه وب آو ساینس به ثبت رسانیده باشند. اطلاعات این رتبه‌بندی از پایگاه‌های اطلاعاتی USPTO، WOS، InCites گردآوری شده است. در جدول شماره ۲ شاخص های مورد استفاده در رتبه‌بندی جهانی ISC نشان داده شده است.
جدول ۲: معیارها و شاخص‌های رتبه‌بندی جهانی ISC
جایگاه دانشگاه‌های جهان در رتبه‌بندی ۲۰۲۳ ISC
رییس موسسه ISC گفت: در رتبه‌بندی جهانی ISC ۲۰۲۳، تعداد ۲۵۵۵ دانشگاه برتر از ۱۱۴ کشور و ۶ قاره دنیا وجود دارند. در این رتبه‌بندی سه دانشگاه هاروارد، انستیتوی فناوری ماساچوست (MIT) و دانشگاه استنفورد در رتبه‌های اول تا سوم قرار دارند. ده دانشگاه برتر جهان در جدول شماره ۳ قابل مشاهده است.
جدول ۳: تعداد ۱۰ دانشگاه برتر جهان در رتبه‌بندی ISC ۲۰۲۳
وی خاطرنشان کرد: کشور چین با ۳۹۸ دانشگاه، آمریکا با ۳۲۱ دانشگاه، هند با ۱۴۸ دانشگاه، ژاپن با ۱۲۰ دانشگاه، انگلیس با ۱۰۱ دانشگاه، ترکیه با ۹۳ دانشگاه، فرانسه، آلمان و برزیل هر کدام با ۷۳ دانشگاه، ایران و کره جنوبی با ۶۹ دانشگاه، ایتالیا با ۶۳ دانشگاه و اسپانیا با ۶۲ دانشگاه در این رتبه‌بندی حضور داشته‌اند.
به گفته فاضل زاده، بهترین رتبه دانشگاه های برتر دنیا توسط کشورهای آمریکا رتبه ۱، انگلیس رتبه ۹، چین رتبه ۱۵، دانمارک رتبه ۱۶، کانادا رتبه ۱۷، فرانسه رتبه ۱۹، ژاپن رتبه ۲۷ و سنگاپور رتبه ۲۹ کسب شده است.
جایگاه جهانی دانشگاه های کشورهای آسیایی
رییس موسسه ISC گفت: در رتبه‌بندی سال ۲۰۲۳ ISC کشور چین با دانشگاه تسینگ هوا (رتبه ۱۵)، کشور ژاپن با دانشگاه توکیو (رتبه ۲۷)، کشور سنگاپور با دانشگاه ملی سنگاپور (رتبه ۲۹) و کشور کره جنوبی با دانشگاه ملی سئول (رتبه ۴۵) بهترین رتبه‌های دانشگاه‌های آسیا را از آن خود کرده است.
جایگاه جهانی دانشگاه های کشورهای اسلامی
وی افزود: در رتبه‌بندی ۲۰۲۳ ISC تعداد ۳۷۷ دانشگاه از ۲۹ کشور اسلامی در رتبه بندی حضور داشتند که ترکیه با ۹۳ دانشگاه و ایران با ۶۹ دانشگاه بیشترین تعداد حضور را داشته اند.
فاضل زاده ادامه داد: در بین سایر کشورهای اسلامی پاکستان با ۲۹ دانشگاه، مالزی و عربستان سعودی با ۲۸ دانشگاه، مصر با ۲۵ دانشگاه، اندونزی با ۱۸ دانشگاه، مراکش با ۱۲ دانشگاه و نیجریه با ۱۱ دانشگاه در این رتبه‌بندی قرار گرفته اند.
تعداد دانشگاه های سایر کشورهای اسلامی در نمودار شماره یک قابل مشاهده است.
نمودار ۱: تعداد دانشگاه های سایر کشورهای اسلامی در رتبه بندی رتبه بندی ۲۰۲۳ ISC
فاضل‌زاده اظهار داشت: در میان دانشگاه‌های برتر کشورهای اسلامی، عربستان سعودی با رتبه ۱۰۷، قطر در بازه ۴۰۰-۳۵۱، لبنان و پاکستان و امارات در بازه ۵۰۰-۴۵۱، ایران، مصر و مالزی در بازه ۶۰۰-۵۰۱، بهترین رتبه‌های جهانی را کسب نموده اند.
جایگاه دانشگاه‌های ایران در رتبه‌بندی جهانی ISC ۲۰۲۳
وی افزود: از جمهوری اسلامی ایران ۶۹ دانشگاه در رتبه بندی جهانی ۲۰۲۳ ISC حضور دارند، این در حالی است که سال گذشته ۶۳ دانشگاه از ایران در این رتبه‌بندی حضور داشته‌اند. نمودار شماره ۲ حضور دانشگاه‌های ایران را در طی ۶ سال رتبه‌بندی جهانی ISC نشان می‌دهد.
نمودار ۲: روند حضور دانشگاه های ایران در رتبه بندی جهانی ISC
فاضل‌زاده افزود: براساس مأموریت‌های دانشگاه ها، تعداد ۳۵ دانشگاه جامع حضور داشتند که شامل: دانشگاه‌های تهران، تربیت مدرس، شهید بهشتی، شیراز، فردوسی مشهد، تبریز، شهید باهنر کرمان، اصفهان، بوعلی سینا، خوارزمی، کاشان، گیلان، کردستان، یزد، یاسوج، رازی، سمنان، شهید چمران اهواز، شهرکرد، مازندران، محقق اردبیلی، زنجان، ارومیه، الزهرا، اراک، شهید مدنی آذربایجان، بین المللی امام خمینی، لرستان، خلیج فارس، شاهد، تربیت دبیر شهید رجایی، بیرجند، مراغه، قم و سیستان و بلوچستان هستند.
وی خاطرنشان کرد: از دانشگاه‌های علوم پزشکی ۲۳ دانشگاه حضور داشتند که شامل: دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران، علوم پزشکی ایران، علوم پزشکی شهید بهشتی، علوم پزشکی مشهد، علوم پزشکی شیراز، علوم پزشکی تبریز، علوم پزشکی کرمانشاه، علوم پزشکی اصفهان، علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، علوم پزشکی کرمان، علوم پزشکی مازندران، علوم پزشکی بابل، علوم پزشکی بقیه الله، علوم پزشکی گلستان، علوم پزشکی همدان، علوم پزشکی کردستان، علوم پزشکی قزوین، علوم پزشکی شهرکرد، علوم پزشکی ارومیه، علوم پزشکی اردبیل، علوم پزشکی لرستان، علوم پزشکی سمنان و علوم پزشکی زاهدان هستند.
رییس موسسه ISC گفت: از دانشگاه‌های صنعتی نیز ۱۱ دانشگاه شامل: دانشگاه‌های صنعتی شریف، صنعتی امیرکبیر، علم و صنعت ایران، صنعتی اصفهان، صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، صنعتی شاهرود، صنعتی نوشیروانی بابل، تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان، صنعتی مالک اشتر، صنعتی سهند و صنعتی شیراز در این نظام رتبه بندی قرار دارند.
در جدول شماره ۴ رتبه دانشگاه‌های ایران قابل مشاهده است.
جدول ۴: رتبه دانشگاه های ایران در نظام رتبه بندی جهانی ISC ۲۰۲۳
تعداد ۱۰ دانشگاه برتر ایران در هر یک از معیارهای رتبه بندی جهانی ISC در جدول ۵ نشان داده شده است.
جدول ۵: تعداد ۱۰ دانشگاه برتر ایران در هر یک از معیارهای رتبه بندی جهانی ISC
