بعد از گذشت بیش از دو هفته از آغاز بهمن ماه، بانک مرکزی در ادامه روند ماهانه خود مبنی بر انتشار گزارش تراکنش‌های بانکی تحت شبکه الکترونیکی پرداخت کارتی (شاپرک)، داده‌های مربوط به دی ماه سال جاری این شبکه را منتشر کرد.
بر اساس آمار و ارقام این گزارش، تعداد کل تراکنش‌های این شبکه پس از آنکه در آذر ماه صعودی شده بود، در دی ماه بار دیگر به روند نزولی خود بازگشته است. این در حالیست که با وجود کاهش تعداد تراکنش‌ها، مبلغ کل تراکنش‌ها همچنان رونی صعودی را طی می‌کند.
بررسی گزارش‌های شاپرک از تراکنش‌های بانکی به این دلیل از اهمیت بالایی برخوردار است که امروزه خرید و فروش با اسکناس جای خود را به تراکنش‌های بانکی داده و بخش عمده مبادلات، بدون جابه‌جایی فیزیکی اسکناس انجام می‌شوند. افزون بر آن، تقریبا همه بانک‌ها و موسسات اعتباری فعال در شبکه بانکی ایران به شاپرک متصل هستند و در نتیجه، بررسی گزارش‌های ماهانه این شبکه می‌تواند تصویر خوبی از وضعیت کل تراکنش‌ها در کشور ارائه دهد.
بر اساس داده‌های منتشر شده توسط بانک مرکزی، مجموع تعداد تراکنش‌ها تحت شبکه شاپرک در دی ماه 1402 با کاهشی سه درصدی در مقایسه با آذر ماه مواجه شده و رقم سه میلیارد و 986 میلیون تراکنش را رقم زده است. با این وجود، این میزان نسبت به دی ماه سال گذشته رشدی 9 درصدی را تجربه کرده است.
از سویی دیگر، آمارهای شاپرک نشان می‌دهند که بیش از یک میلیارد و 21 میلیون تراکنش معادل بیشتر از یک‌چهارم کل تراکنش‌ها مربوط به استان تهران بوده و دو میلیارد و 965 میلیون تراکنش نیز در سایر استان‌‌ها انجام شده است.
بخش دیگری از این گزارش، آمار تراکنش‌های شاپرک را از دریچه مبلغ آنها بررسی می‌کند که با استناد به آن، در دی ماه سال جاری بیش از یک میلیون و 55 هزار میلیارد تومان تراکنش تحت شبکه شاپرک انجام شده است. رقمی که در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته، جهشی 25 درصدی را مشاهده کرده و نسبت به آذر ماه امسال نیز 1.2 درصد افزایش یافته است. به این ترتیب، مبلغ تراکنش‌های شاپرک بار دیگر رکوردشکنی کرد و به بالاترین میزان خود در سال 1402 رسید.
علاوه بر آن، سهم تهرانی‌ها نیز از مبلغ تراکنش‌ها در شهریور ماه، 412 هزار و 367 میلیارد تومان، معادل 39 درصد از کل تراکنش‌ها بوده است.
یکی از ارقام مهمی که می‌توان از گزارش‌های ماهانه استخراج و روند آن را دنبال کرد، میانگین مبلغ هر تراکنش است. چرا که این رقم و تغییرات آن می‌توانند تا حدودی اثر تورم بر سبدهای خرید مردم را نشان دهند.
در دی ماه امسال، رشد مبلغ تراکنش‌ها و کاهش تعداد آنها باعث شده که میانگین مبلغ هر تراکنش صعودی شود. طوری که میانگین مبلغ هر تراکنش از 254 هزار تومان در آذر ماه به 265 هزار تومان در دی ماه افزایش یافته و رکورد خود در سال جاری را شکسته است. این در حالیست که میانگین مبلغ هر تراکنش در دی ماه سال گذشته معادل 231 هزار تومان ثبت شده است.
با در نظر گرفتن این اعداد و ارقام می‌توان چنین استنباط کرد که در دی ماه سال گذشته هر فرد برای هر بار خرید کردن به طور میانگین 231 هزار تومان پرداخت می‌کرده که این رقم در دی ماه امسال به 254 هزار تومان افزایش پیدا کرده و حداقل بخشی از این افزایش به واسطه تورم بوده است.
