طبق آمار رسمی اعلامی از سوی دو خودروساز بزرگ کشور (آمار ارائهشده در صورت‌های مالی ۹ ماه امسال) آنها روی‌هم‌رفته کمی بیش از ۳۳هزار نفر پرسنل (اعم از تولیدی و ستادی) دارند. این آمار بدون در نظر گرفتن نیروی انسانی شاغل در پارس‌خودرو (زیرمجموعه سایپا)، خودروسازان بخش خصوصی و البته قطعه‌سازان است. بر اساس آنچه ایران‌خودرو و سایپا به بورس اعلام کردهاند، آنها در ۹ ماه امسال در مجموع بالغ بر ۱۴هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان حقوق و دستمزد به ۳۳هزار نفر نیروی انسانی خود اعم از کارگران بخش تولید و پرسنل ستادی پرداخت کردهاند. با احتساب رقمی که در تنها فصل باقی‌مانده از سال پرداخت خواهد شد (بیش از ۶هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان)، کل حقوق و دستمزد پرداختی ایران‌خودرو و سایپا به کارگران و کارکنان‌‌‌‌‌‌شان در سال‌جاری به حدود ۲۱هزار میلیارد تومان میرسد.
در مقایسه با هزینه حقوق و دستمزد پرسنل دو خودروساز بزرگ کشور در سال گذشته (حدود 15هزار و 400 میلیارد تومان) هزینه آنها در این بخش حدود 37 درصد رشد خواهد کرد. این دو خودروساز همچنین در مجموع حدود 17هزار و 200 میلیارد تومان صرف هزینههای سربار خود تا پایان آذر امسال کردهاند. طبق برآورد ایران‌خودرو و سایپا، آنها در کل سال‌جاری (با احتساب هزینه فصل انتهایی سال) بالغ بر 25هزار میلیارد تومان هزینه سربار خواهند داشت. همچنین جمع هزینه دو خودروساز بزرگ کشور در بخش اداری، عمومی و فروش نیز به نزدیکی‌های 17هزار میلیارد تومان میرسد. در مقایسه با سال گذشته، هزینه اداری، عمومی و فروش دو خودروساز بزرگ کشور بالغ بر 100 درصد بالاتر خواهد رفت. اما با در نظر گرفتن آمار 33هزار نفری مربوط به پرسنل دو خودروساز بزرگ کشور، در کل سال‌جاری به طور متوسط حدود 637 میلیون تومان به هر یک نفر نیروی انسانی ایران‌خودرو و سایپا پرداخت می‌شود. همچنین متوسط حقوق پرداختی ماهانه به پرسنل دو خودروساز بزرگ کشور در سال‌جاری، حدود 53 میلیون تومان است.
این ارقام البته نسبی و میانگین به شمار می‌روند، چه آنکه میزان حقوق پرداختی به پرسنل بخش اصلی صنعت خودروی کشور بسته به اینکه جزو ایران‌خودرو باشند یا سایپا و همچنین در چه سطحی و با چه مدرک و سابقه‌ای مشغول فعالیت هستند، متفاوت است. متوسط حقوقی که به کارگران و کارمندان خودروسازی ایران پرداخت می‌شود، در مقایسه با بسیاری از خودروسازان دنیا کمتر است. در واقع نیروی کار نسبتا ارزان یکی از مزیت‌های خودروسازی کشور به شمار می‌رود، اما این نکته را نیز نباید فراموش کرد که برخی کارشناسان و فعالان صنعت خودرو می‌گویند دو خودروساز بزرگ کشور با مازاد نیروی انسانی مواجه هستند.
آمار ارائهشده بورس نشان می‌دهد بیشترین حقوق پرداختی (از جنبه کل هزینه‌ای که صرف پرداخت حقوق و دستمزد می‌شود) به ایران‌خودرو تعلق دارد، زیرا این شرکت بیش از دو برابر سایپا نیروی انسانی دارد. پرسنل ایران‌خودرو به طور متوسط سالانه حدودد 655 میلیون تومان و ماهانه نزدیک به 55 میلیون تومان دریافتی دارند. در سایپا اما متوسط حقوق و دستمزد سالانه و ماهانه برای هر نفر نیروی انسانی، متفاوت است. طبق آمار و ارقامی که سایپا به بورس ارائه داده، نیروی انسانی این شرکت به طور متوسط سالانه بیش از 715 میلیون تومان و ماهانه حدود 60 میلیون تومان دریافتی دارند.
ریز فیش حقوقی خودروسازان
اما نگاهی بیندازیم به جزئیات هزینههای خودروسازان در بخش سربار، اداری، عمومی و فروش که حقوق و دستمزد نیز جزو آنها به حساب می‌آید.
ابتدا از ایران‌خودرو شروع کنیم؛ بزرگ‌ترین خودروساز ایران که بیشترین نیروی انسانی در صنعت خودروی کشور را در خود جای داده است. طبق صورت‌های مالی ارائهشده به بورس توسط ایران‌خودرو، این شرکت در 9 ماه امسال حدود 10هزار و 900 میلیارد تومان بابت حقوق و دستمزد کارگران و کارمندان خود پرداخت کرده است. طبق برآورد ایران‌خودرو، این شرکت باید در فصل چهارم سال نیز بالغ بر چهار‌هزار و 700 میلیارد تومان دیگر به عنوان حقوق و دستمزد پرداخت کند. بنابراین در مجموع کل حقوق و دستمزدی که خودروساز بزرگ ایران در سال‌جاری پرداخت خواهد کرد، چیزی حدود 15هزار و 600 میلیارد تومان برآورد می‌شود.
این در حالی است که ایران‌خودرو در سال 1401 کمتر از 11هزار و 400 میلیارد تومان حقوق و دستمزد به کارگران و کارمندان خود پرداخته بود. بنابراین هزینه امسال (9 ماهه) این شرکت در بخش حقوق و دستمزد، حدود 37 درصد بالا می‌رود. طبعا بخش قابل توجهی از این رشد به دلیل افزایش پایه حقوق کارگران در سال‌جاری نسبت به 1401 است. البته طبق اعلام ایران‌خودرو به بورس، این شرکت اندکی استخدام جدید نیز طی امسال خواهد داشت و این موضوع نیز به نوبه خود در رشد هزینه حقوق و دستمزد آبی‌های جاده تاثیرگذار خواهد بود.
در گزارش ارسالی ایران‌خودرو به بورس آمده که این شرکت تا پایان آذر امسال 23هزار و 276 نفر نیروی انسانی داشته است اما در پایان سال، به 23هزار و 838 نفر خواهد رسید. بنابراین ایران‌خودرو طی سه ماه پایانی امسال 562 نفر نیروی انسانی جدید جذب خواهد کرد. از جمع کل نیروی انسانی ایران‌خودرو، ، 16هزار و 134 نفر پرسنل تولیدی این شرکت به حساب می‌آیند و هفت‌هزار و 704 نفر دیگر نیز نیروهای غیر‌تولیدی هستند.
از ایران‌خودرو بگذریم و به سایپا برویم؛ دومین خودروساز ایران که کمتر از همسایه آبی‌پوش‌اش تولید دارد و طبعا نیروی انسانی کمتری را نیز در خود جای داده است. طبق صورت‌های مالی ارائهشده به بورس توسط سایپا، این شرکت در 9 ماه امسال بیش از سه‌هزار و 300 میلیارد تومان بابت حقوق و دستمزد کارگران خود پرداخت کرده است. طبق برآورد سایپا، این شرکت در فصل آخر سال نیز بالغ بر دو‌هزار میلیارد تومان دیگر باید به عنوان حقوق و دستمزد پرداخت کند. بنابراین در مجموع کل حقوق و دستمزدی که دومین خودروساز بزرگ ایران در سال‌جاری پرداخت خواهد کرد، افزون بر پنج‌هزار و 300 میلیارد تومان برآورد می‌شود. این در حالی است که سایپا در سال 1401 کمتر از چهار‌هزار میلیارد تومان حقوق و دستمزد به کارگران خود پرداخته بود. با این حساب، در سال‌جاری هزینه نارنجی‌های جاده مخصوص در بخش حقوق و دستمزد، حدود 34 درصد بالا خواهد رفت.
سایپا اما در 9 ماه امسال (تا پایان آذر) حدود چهار‌هزار و 300 میلیارد تومان صرف هزینههای سربار کرده است. برآورد سایپایی‌ها این است که در سه ماه پایانی سال نیز حدود 2هزار و 300 میلیارد تومان دیگر در این بخش هزینه خواهد شد. بنابراین جمع کل هزینه سربار سایپا در سال‌جاری به حدود 6هزار و 600 میلیارد تومان خواهد رسید که نسبت به سال گذشته رشد 39 درصدی دارد. دومین خودروساز بزرگ ایران در بخش «اداری، عمومی و فروش» نیز حدود سه‌هزار و 800 میلیارد تومان تا پایان آذر امسال هزینه کرده است. برآورد سایپا نشان می‌دهد این شرکت در فصل پایانی سال نیز حدود دو‌هزار میلیارد تومان دیگر در این بخش هزینه خواهد کرد. بنابراین جمع کل هزینه اداری، عمومی و فروش نارنجی‌های جاده مخصوص طی امسال، به پنج‌هزار و 800 میلیارد تومان میرسد. در مقایسه با سال گذشته، هزینه سایپا در بخش موردنظر حدود 37درصد بالا خواهد رفت.
