بورس امروز/ چرا بورس قافیه را به دلار باخته است

یکی از محرک‌های رشد شاخص بورس، تغییرات قیمت دلار است. این در حالی است که اخیرا اثر رشد دلار در بازار سهام منعکس نشده است. نگاهی به سابقه معاملات بورس تهران نشان می‏دهد که بازار سهام در تعیین مسیر آتی خود، همواره به نوسانات قیمت ارز توجه خاصی داشته است. اما واکنش شاخص‌های سهامی به افزایش نرخ ارز همیشه با تاخیر زمانی همراه بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در ۱۴۰۱، شاخص کل با تاخیر ۳ماهه نسبت به رشد دلار واکنش نشان داده است.

 در جریان معاملات روز گذشته بورس تهران، کلیه نماگرهای اصلی تالار شیشه‌ای با افت همراه شدند. ارزش معاملات خرد بازار سهام نیز که شامل سهام و حق‌تقدم می‌شود، در روز گذشته رقم 4‌هزار و 800‌میلیارد ‌تومان را ثبت کرد. همچنین در روز گذشته، 294‌میلیارد‌تومان پول حقیقی از گردونه معاملات سهام خارج شد. ماجراهای فوق در حالی به‌وقوع پیوسته که دلار در بازار آزاد همچنان در مدار افزایشی به حرکت خود ادامه‌می‌دهد و قیمت‌ها در بازار طلا و سکه نیز هم‌راستا و همگام به دلار به حرکت خود در مسیر صعودی ادامه می‌دهند.

 پلی به گذشته

نوسان قیمت دلار در بازار آزاد همچنان ادامه‌دار است و در این اثنا، نکته قابل‌توجه در بازارهای دارایی این است که بورس تهران که همواره نرخ دلار را در تعیین مسیر آتی خود مورد‌توجه قرار می‌داد، چرا در روزهای اخیر به این موضوع واکنش خاصی نشان نداده است. در پاسخ به چرایی این سوال می‌توان گفت؛ نگاهی به سابقه معاملات بورس تهران در سنوات اخیر نشان می‌دهد که بورس تهران در مواجهه با نوسانات قیمت اسکناس آمریکایی در بازار آزاد، همواره با تاخیر حرکت خود را آغاز کرده‌است. نگاهی به آمار و ارقام معاملاتی در نیمه دوم سال‌گذشته و دو ماه ابتدایی سال‌جاری نشان می‌دهد که از مهرماه سال‌گذشته روند صعودی دلار در بازار آزاد شروع شده‌است و در این میان بورس تهران، توجه خاصی از خود به نوسانات نرخ ارز نشان نداده است. در مهر ماه سال‌گذشته، دلار رشد 3.4‌درصدی را تجربه‌کرده، درحالی‌که شاخص‌کل بورس 3.4‌درصد از ارتفاع خود را از دست داده‌است. بورس تهران ماه بعدی را با بازدهی مثبت ماهانه به پایان رسانده و رشد 7.67‌درصدی داشته‌است، اما مجددا بازار سهام در این ماه نیز افت کرده است.

در آذرماه دلار در مسیر افزایش قیمتی شتاب بیشتری به خود گرفته‌ و 12.1‌درصد رشد را به‌ثبت رسانده است، درحالی‌که بورس تهران در این ماه فقط 6.2‌درصد افزایش ارتفاع داشته‌است، بنابراین در هر سه ماه پاییز سال‌گذشته دلار در مقیاس ماهانه نسبت به بورس رشد بیشتری از خود برجای گذاشته‌است. در دی ماه بازار سهام توانست بخش اندکی از عقب‌ماندگی خود نسبت به دلار را جبران کند و در این ماه شاخص بورس 12.9‌درصد افزایش ارتفاع داشت، درحالی‌که دلار در این ماه فقط 8.2‌درصد رشد را تجربه کرد. بهمن ماه، اوج واگرایی بین شاخص بورس و قیمت دلار بوده‌است. درحالی‌که دلار در این ماه افزایش افسارگسیخته 15.3‌درصدی داشته، بورس تهران نه‌تنها بازدهی مثبتی نداشته، بلکه 9.2‌درصد از ارتفاع خود را نیز از دست داده‌است. موضوع فوق‌الذکر در حالی رقم خورده که قیمت دلار در اواخر بهمن سال‌گذشته در حد فاصل کریدور  50 الی 60‌هزار‌تومان قرار داشت و بورس تهران نیز به دلیل فعل و انفعالاتی که پیرامون عرضه خودرو در بورس‌کالا به‌وقوع پیوسته بود، با ضعف و فقر تقاضا مواجه بود. 

نکته جالب‌توجه این است که بعد از عقب‌نشینی دلار از سقف تاریخی خود از اوایل اسفند ماه حرکت صعودی قابل‌توجه در تالار شیشه‌ای آغاز شده‌ و در آخرین ماه سال‌گذشته، شاخص‌کل 27.9‌درصد رشد داشته‌است که به‌نوعی در حکم جبران‌مافات این بازار برای سهامداران بود که در ماه‌های گذشته نتوانسته بود خود را با نوسانات نرخ دلار هماهنگ کند. بازدهی 27.9‌درصدی در بورس در اسفندماه در حالی رقم خورد که دلار در این ماه 2.6درصد از ارتفاع خود را نیز از دست داد. صعود بورس تهران در سال‌جاری نیز ادامه داشت و در فروردین نیز شاخص‌کل با رشد 18.6‌درصدی همراه شد، در این ماه نیز دلار نتوانست رشد خاصی را نسبت به بورس تجربه کند و افزایش 6.9‌درصدی را تجربه کرد. آنچه که ذکر شد، مخاطب را به سمت و سوی دریافت این نتیجه رهنمون می‌سازد که همواره بازار سهام با تاخیر زمانی نسبت به دلار حرکت کرده است و هرقدر که ریسک‌های موجود در بورس، مانع از افزایش قیمت‌ها در تالار شیشه‌ای باشند، بازار نهایتا رشد می‌کند و جاماندگی خود را جبران می‌کند.