آمارها نشان میدهد برخلاف بازارخودروکه یک بازار انحصاری است بازار موتورسیکلت به یک بازار رقابتی تبدیل شده است.
استفاده از وسایل نقلیه موتوری مانند اتومبیل یا موتورسیکلت یکی از موضوعات مورد توجه خانوادههاست. در چنین شرایطی شواهد میدانی نشان میدهد میزان استفاده مردم ایران از موتورسیکلت روزبه روزدرحال افزایش است و با توجه به افزایش شدید قیمت خودرو در بازار داخلی میزان تمایل مردم به استفاده از موتورسیکلت افزایش یافته است. برهمین اساس میتوان گفت موتورسیکلت به یک کالای جانشین برای خودروهای ارزان تبدیل شده است بهویژه اینکه نگاهی به آمارها مهر تأییدی بر این فرضیه است.
یکسوم وسایل نقلیه کشور موتورسیکلت است
آنطورکه آمارها نشان میدهد، در حال حاضر ۱۲میلیونو۷۰۰هزار دستگاه موتورسیکلت در کشور در حال تردد هستند و بهدلیل افزایش تقاضا برای خرید موتورسیکلت تیراژ تولید هر سال در حال افزایش است.
آمارهای تکمیلیتر همچنین نشان میدهد که تعداد موتورسیکلتهای موجود در کل کشور به بیش از ۳۲درصد از کل وسایل نقلیه موتوری رسیده است.آنطور که سردار کمال هادیانفر، رئیس پلیس راهور فراجا به تازگی گفته است تا پایان سال تعداد وسایل نقلیه کشور به مرز ۴۰میلیون دستگاه میرسد که از این میزان ۱۲.۷میلیون دستگاه موتورسیکلت است.
تهران بزرگ، خراسان رضوی، اصفهان، فارس و خوزستان ۵۶درصد موتورسیکلتهای کشور را در خود جای دادهاند. تهران با حدود ۲میلیون دستگاه، خراسان رضوی ۱.۳میلیون، اصفهان ۱.۲میلیون، فارس ۹۱۶هزار و خوزستان با ۵۶۴هزار دستگاه موتورسیکلت بیشترین موتورسیکلتهای کشور را بهخود اختصاص دادهاند. ضمن اینکه در استانهای یزد، بوشهر و قم بیش از نیمی از مردم استان دارای موتورسیکلت هستند.
این ارقام نشان میدهد که ضریب نفوذ استفاده از موتورسیکلت درکشور روزبهروز درحال افزایش است، اما علت وقوع این رویداد چیست؟
۱۰سال انتظار برای خودرودار شدن!
بررسیها نشان میدهد در طول سالهای گذشته و بهویژه از سال۱۳۹۷ قیمت خودرو با رشد زیادی مواجه شده است و همین موضوع منجر شده قدرت خرید مردم برای خرید خودرو کاهش یابد. برخی محاسبات نشان میدهد از سال۱۳۹۷ تاکنون زمان انتظار خرید خودرو بیش از ۲برابر شده است. سال۹۷ میانگین زمان انتظار برای خرید یک خودروی داخلی یا مونتاژی صفر با اختصاص دادن تمام حقوق، ۵۳ ماه بوده که در سالجاری این رقم به ۱۱۳ماه رسیده است.
خودرو اولیها اگر تمام حقوق خود را پسانداز کنند، بعد از گذشت ۱۰سال میتوانند خودرو خریداری کنند. این در شرایطی است که در سال۹۷ زمان انتظار بهطور میانگین ۴سالونیم بوده است. دراین دوره میانگین قیمت خودرو ۱۲برابر افزایش یافته درحالیکه میزان حداقل حقوق فقط ۵.۷برابر رشد کرده و از یکمیلیونو۴۰۰هزار تومان به ۸میلیون تومان رسیده که تنها ۵.۷برابر قبل است. در چنین شرایطی خرید موتورسیکلت که البته از گرانی مصون نمانده، هم به صرفه است و هم خرید آن در زمان کوتاهتری انجام میشود بهطوری که با درنظر گرفتن حداقل حقوق میتوان یک موتورسیکلت استاندارد و به روز خریداری کرد.
برخی عوامل دیگر ازجمله افزایش ترافیک در سطح شهر، کم هزینهتر بودن استفاده از موتورسیکلت، بهرهوری در زمان و کاهش زمان تردد با موتورسیکلت ازجمله دلایل فراگیرشدن استفاده از موتورسیکلت است.
بازار موتورسیکلت برخلاف خودرو رقابتی است
یکی دیگر از عوامل مهمی که در افزایش ضریب نفوذ موتورسیکلت نقش داشته است تعیین قیمتهای رقابتی در بازار موتورسیکلت است که منجر به ایجاد تعادل در قیمت شده است.
آنطور که آمارها نشان میدهد برخلاف بازار خودرو که بهصورت انحصاری در اختیار فقط چند شرکت است بازار موتورسیکلت به سرعت رقابتی شده و همین عامل منجر به ایجاد تعادل در قیمت شده است؛ به این معنا که قیمتها اگرچه متناسب با تورم رشد میکند اما واقعیتر است و شرایط سهلتری برای خرید موتورسیکلت از سوی تولیدکنندهها بهدلیل فضای رقابتی تعیین میشود. بهطوریکه خریداران حتی با اقساط بلندمدت هم میتوانند صاحب یک موتورسیکلت شوند.
طبق آمارهای موجود صنعت موتورسیکلت ایران متشکل از ۴۴کارخانه تولیدی است که با ۱۶هزار نفر نیروی کار مستقیم و بیش از ۸۰هزار نفر نیروی کار غیرمستقیم فعالیت میکند.
تولید این شرکتها در سال گذشته ۶۱درصد افزایش یافته و در ۹ ماهه امسال نیز جمع کل تولید این شرکتها به ۴۳۵هزارو ۷۳۵نفردستگاه رسیده که اگر این رویه در فصل زمستان هم ادامه یابد میتوان گفت تیراژ تولید موتورسیکلت امسال به ۵۸۰هزار دستگاه خواهدرسید که بالاترین رکورد از سال۱۳۹۵ تاکنون است. همه این رکوردها بهدلیل افزایش تقاضای مردم برای خرید موتورسیکلت بهوجود آمده است.
رکورد بیشترین میزان تولید موتورسیکلت در ایران به نیمه اول دهه۸۰ بازمیگردد که سالانه بیش از یک میلیون دستگاه موتورسیکلت در ایران تولید میشد و حتی در سال۱۳۸۳ تیراژ تولید به یکمیلیونو۳۶۰هزار دستگاه رسید.
این آمارها نشان میدهد که صنعت موتورسیکلتسازی ایران برخلاف صنعت خودروسازی که بهصورت انحصاری در اختیار فقط چند شرکت است به یک بازار رقابتی تبدیل شده و همین رقابت به عاملی برای تعیین قیمتهای تعادلی تبدیل شده است. تعیین قیمتهای تعادلی باعث میشود قیمت محصول نزدیک به ارزش ذاتی و واقعیتهای بازار باشد و همین عامل، اثر مهمی در جذب مشتریها دارد. بهنظر میرسد الگویی که در تولید موتورسیکلت بهکار گرفته شده است باید در بازار خودرو نیز بهکار گرفته شود.