وام مسکن/ تبعیض بانک مسکن در مبلغ وام پرداختی برای خرید خانه؟

ابتدای تیرماه امسال بود که خبر افزایش سقف وام خرید مسکن تا 800 میلیون تومان به خبر اصلی رسانه‌ها تبدیل شد، اما این سقف تسهیلات تنها به زوج‌های ساکن تهران تعلق می‌گیرد و برای باقی متقاضیان مبالغ دیگری در نظر گرفته شده است.

بر اساس مقررات پرداخت تسهیلات مسکن بر پایه تسه، افراد مجرد ساکن تهران نیز مشمول دریافت 400 میلیون تومان تسهیلات هستند. این ارقام، بدون احتساب 160 میلیون تومان وام جعاله است.

مبلغ پرداخت وام مسکن در شهرهای بزرگ چقدر است؟

رقم تسهیلات خرید مسکن اما با کنار گذاشتن تهران از دایره جغرافیای بانک مسکن، با تغییرات بزرگی مواجه می‌شود. بر اساس مقررات بانک مسکن، زوجین ساکن شهرهای بزرگ مشمول دریافت 640 میلیون تومان تسهیلات خرید مسکن هستند و برای مجردها نیز این رقم به 320 میلیون تومان می‌رسد که البته این ارقام نیز بدون در نظر گرفتن 160 میلیون تومان وام جعاله است.

شهرستان‌های استان تهران از افزایش مبلغ وام بی‌نصیب ماندند

نکته جالب توجه در پرداخت وام مسکن اما مربوط به شهرهایی است که بر اساس محاسبات بانک مسکن، در زمره شهرهایی با جمعیت کمتر از 200 هزار نفر قرار می‌گیرند؛ به‌نحوی که این فهرست شامل شهرستان‌های استان تهران هم می‌شود. شهرهایی که طی سال‌های اخیر به شدت مهاجرپذیر بوده و رشد جمعیت چندبرابری را تجربه کرده‌اند.

مشاهدات میدانی تجارت‌نیوز از شهرهایی مانند اندیشه و شهریار نشان می‌دهد، بر اساس تخمین جمعیتی که توسط بانک مسکن صورت گرفته، این شهرهای مهاجرپذیر، در زمره شهرهایی با جمعیت کمتر از 200 هزار نفر در نظر گرفته شده‌اند.

بر این اساس، سقف وام خرید مسکن در شهرهایی با جمعیت کمتر از 200 هزار نفر که از دید بانک مسکن، شامل بیشتر شهرستان‌های استان تهران می‌شود، برای زوجین 480 میلیون تومان و برای مجردها، 240 میلیون تومان است که مبلغ 160 میلیون تومان وام جعاله هم به آن اضافه می‌شود.

مبلغ وام خرید مسکن در شهرستان‌های تهران نامتوازن است

این ارزیابی اما دو نکته مهم را در خود نهفته دارد! اولین موضوعی که در این باره مورد توجه قرار می‌گیرد، زمان آخرین سرشماری در کشور است. آخرین آماری که مرکز آمار ایران از جمعیت کشور منتشر کرده به سال 1395 برمی‌گردد، یعنی هفت سال پیش! بنابراین می‌توان گفت بعد از گذشت این سال‌ها، آمار دقیقی از جمعیت شهرستان‌های مهاجرپذیر استان تهران وجود ندارد.

افزایش هزینه‌های زندگی و چالش‌آفرینی در معیشت مردم طی سال‌های اخیر، افراد زیادی را برای کار به سمت پایتخت کشانده است که عموما در همین شهرستان‌های اطراف استان تهران ساکن شده‌اند.

از سوی دیگر نیز، مسئله افزایش بی‌رویه قیمت اجاره خانه، به‌ویژه از سال 97 به این سو، مهاجرت معکوس ایجاد کرده و خانوارهای بیشماری را از پایتخت به شهرستان‌های اطراف تهران هدایت کرده است. به این ترتیب، شواهد امر نشان می‌دهد، رشد جمعیت در این مناطق با سرعت بالایی صورت گرفته و بر همین اساس، لازم است بانک مسکن ارزیابی جدیدی در پرداخت وام مسکن بر اساس جمعیت شهرها انجام دهد.

نکته بااهمیت دوم در بحث پرداخت وام نیز مساله قیمت ملک است. بررسی قیمت مسکن در این شهرها نشان می‌دهد، با توجه به مهاجرت‌های اخیر، افزایش قیمت محسوسی در بازار املاک شهرستان‌های استان تهران رخ داده است. بر همین اساس این پرسش مطرح است که آیا یک فرد مجرد با 240 میلیون تومان وام مسکن و 160 میلیون تومان وام جعاله، می‌تواند حتی یک خانه کوچک و حداقلی در این مناطق خریداری کند؟

بررسی آگهی‌های مسکن نشان می‌دهد، برای مثال، آپارتمانی 50 متری در شهر اندیشه که دارای 6 فاز مسکونی است و جمعیتی عظیم را در خود جای داده است، در ارزان‌ترین قیمت، یک میلیارد و 500 میلیون تومان است.

آیا تسهیلات 400 میلیون تومانی مسکن (مجموع وام خرید و جعاله) که با قیمت‌ کنونی تسه، بیش از 105 میلیون تومان آن پای خرید اوراق می‌رود، کمک‌هزینه مناسبی برای خرید مسکن در مناطقی از این دست است؟ مناطقی که قیمت ملک در آن‌ها، پا به پای قیمت مسکن در تهران رشد می‌کند و فاصله قیمتی چندانی با پایتخت ندارد.

به نظر می‌رسد لازم است، شرایط و شمولیت وام مسکن برای ساکنان شهرهای محتلف، مورد بازتعریف و بازنگری قرار گیرد و در این مطالعه، آمار تازه جمعیت شهرها و تحولات قیمت مسکن در آنها، مورد توجه ویژه سیاست‌گذاران باشد!