یادداشت توضیحی ایران در خصوص گزارش اخیر آژانس

متن این یادداشت بدین شرح است:

گزارش دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یک بار دیگر و دوباره نشان داد که فعالیت‌های هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است و تحت نظارت کامل پادمان‌های آژانس قرار دارد.

مواد هسته‌ای در ایران هیچ‌گاه از استفاده در اهداف صلح آمیز منحرف نشده است. آژانس به راستی‌آزمایی انحراف نداشتن مواد هسته‌ای اعلام شده در تاسیسات و مکان‌های بیرون از این تاسیسات در ایران ادامه می‌دهد. همه شش مساله‌ای که از سوی آژانس در «برنامه اقدام» مورد توافق دو طرف مشخص شده است حل شده و توسط دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به شورای حکام ارائه شده است. (Gov/2007/58 و Gov/2008/4)

جمهوری اسلامی ایران دیدگاه‌های خود را از طریق سند INFCIRCS درباره پاراگراف‌های تکراری در گزارش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی Gov/2014/58 در تاریخ هفت نوامبر ارائه داده است که پیش‌تر نیز در گزارشات مدیرکل دیده شده بود.

ایران در خصوص موارد زیر دیدگاه قاطعانه خود را اعلام می‌کند.

A. اطلاعات طراحی (کد اصلاحیه متمم اجرایی 3.1)

ایران به طور داوطلبانه از سال 2013 کد اصلاحیه 3.1 را اجرایی کرد اما اجرای آن را در پی تصویب قطعنامه‌های غیرقانونی شورای امنیت سازمان ملل علیه فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز ایران متوقف کرد. اگرچه ایران هنوز متمم اجرایی کد اصلاحیه 3.1 را اجرا می‌کند.

B. پروتکل الحاقی

1 - پروتکل الحاقی (AP) تا زمانی که توسط پروسه قانونی مصوب کشورهای عضو به تصویب نرسد یک ابزار الزام‌آور قانونی محسوب نمی‌شود و ماهیتا داوطلبانه است. بسیاری از کشورهای عضو (55 کشور تا سال 2013) از جمله ایران این پروتکل داوطلبانه را اجرا نمی‌کنند. لازم به ذکر است که ایران به مدت دو سال و نیم 2003 تا 2006 به صورت داوطلبانه به عنوان یک اقدام اعتمادسازی پروتکل الحاقی را اجرا می‌کرد. اما در زمان اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی به عنوان یک اقدام اعتمادساز قطعنامه‌هایی با انگیزه‌های سیاسی در نشست‌های شورای حکام علیه ایران صادر شد. بر اساس حقوق بین‌الملل هیچ کشور مستقلی نمی‌تواند در هیچ شرایطی مجبور به پایبندی به یک سند بین‌الملل به ویژه سندی همانند پروتکل الحاقی شود که خود ماهیتا داوطلبانه است. از این رو قابل قبول نیست که یک ابزار داوطلبانه بدون در نظر گرفتن استقلال یک کشور به یک الزام قانونی تبدیل شود. همان‌گونه که در سال 2010 در کنفرانس بازنگری معاهده ان‌پی‌تی (NPT/CONF/2010/50) تاکید شده بود و در قطعنامه‌های مربوطه کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آمده است (GC158/RES/14)، «اجرای پروتکل الحاقی یک تصمیم داوطلبانه از سوی یک دولت است».

2 - پاورقی 72 این گزارش می‌گوید که شورای حکام در موارد زیادی یعنی از اوایل سال 1992 تاکنون تایید کرده است که پاراگراف دوم (INFCIRC/153 (CORR که مربوط به ماده دوم موافقت‌نامه پادمانی ایران است به آژانس اختیار می‌دهد و از آن می‌خواهد تا انحراف نداشتن مواد هسته‌ای در فعالیت‌های اعلام شده نبود فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده در یک کشور را راستی‌آزمایی کند. به عنوان مثال رجوع شود به GOV/OR.864 / PARA.49 AND GOV/OR.865 / PARAS.53-54 در غیر این صورت بنا بر موافقت‌نامه پادمان‌ها، آژانس لازم نیست نبود مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده را در یک کشور عضو که خود موافقت‌نامه پادمان‌ جامع را اجرا می‌کند راستی آزمایی کند.

در حقیقت موافقت‌نامه پادمان‌ها حقوق و الزامات آژانس را برای اطمینان دادن درباره اجرای پادمان‌ها طبق مفاد این موافقت‌نامه برای تمام منابع یا مواد شکاف‌پذیر ویژه تشریح می‌کند. هم‌چنین شورای حکام هیچ‌گاه از آژانس نخواسته یا آن را ملزم نکرده است که به دنبال راستی‌آزمایی انحراف نداشتن مواد هسته‌ای در یک فعالیت اعلام شده و نبود فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده در یکی از کشورهای عضو باشد.

پیشینه GOV/OR.864 به طور واضح نشان می‌دهد که این یک دیدگاه شخصی و تنها یک نتیجه‌گیری از سوی دبیر نشست شورای حکام بوده که بیانیه‌ای نیز در پی آن صادر شد بنابراین GOV/OR.864 بیان‌کننده تصمیم شورا نیست و اساسی برای مداخله یک جانبه محسوب نمی‌شود. از طرفی دیگر دسترسی آژانس به منابع اطلاعاتی آزاد به آن این اختیار را نمی‌دهد که از یک کشور عضو بخواهد اطلاعات یا دسترسی فراتر از موافقت‌نامه پادمان‌ها را ارائه کند.

C - قطعنامه‌های غیرقانونی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شورای امنیت سازمان ملل در خصوص برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران

جمهوری اسلامی ایران تاکنون مشخص کرده است که بر اساس شروط اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و موافقت نامه پادمان‌ها، قطعنامه‌های شورای حکام علیه ایران غیرقانونی و ناعادلانه است و مساله برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران به طور غیرقانونی به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع داده شده است.

بنابراین تصویب قطعنامه‌های غیرقانونی و ناعادلانه شورای امنیت که با انگیزه‌های سیاسی همراه بوده به هیچ عنوان قانونی و قابل قبول نیستند. حتی اعضای دائم شورای امنیت سازمان آن گونه که در برنامه اقدام مشترک پذیرفته‌اند در عمل دیگر این قطعنامه‌های غیرقانونی شورای امنیت را معتبر نمی‌دانند. بنابراین هرگونه درخواست آژانس که به این قطعنامه‌ها استناد می‌شود قانونی و منطقی نیست.

D. اطلاعات مشروح و محرمانه ماندن

1 - آژانس قویا موظف است که به تعهداتش طبق ماده VII.F اساسنامه آژانس و ماده 5 موافقت‌نامه پادمان‌ها میان ایران و آژانس درباره حفظ محرمانه ماندن اطلاعات پایبند باشد. همان گونه که در یادداشت‌های توضیحی پیشین ایران تاکید شده است اطلاعات به دست آمده در جریان بازرسی‌های تاسیسات هسته‌ای ایران باید به صورت محرمانه باقی بماند. اگرچه یک بار دیگر برخلاف تعهد قانونی آژانس و موافقت‌نامه پادمان‌ها INFCIRC/214 این گزارش محتوای جزییات فنی محرمانه‌یی است که نباید به صورت علنی منتشر می‌شد.

2 - لازم به یادآوری است که آژانس طبق بیانیه مشترک چارچوب همکاری‌ها موافقت کرد تا نگرانی‌های امنیتی ایران را از طریق استفاده از دسترسی مدیریت شده و حفظ محرمانه ماندن اطلاعات در نظر بگیرد و به آن پایبند باشد بنابراین این نگرانی وجود دارد که حتی پیش از انتشار گزارشات آژانس، اطلاعات داخل آن‌ها به برخی خبرگزاری‌ها درز پیدا می‌کند. از این رو ما باز هم تاکید می‌کنیم که آژانس ملزم است به این مساله مهم توجه کند.

پیشرفت‌های جدید

1 - ایران و آژانس طبق بیانیه مشترک چارچوب همکاری‌ها برای تقویت همکاری و رایزنی به منظور اطمینان یافتن از ماهیت کاملا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران از طریق حل مسائل باقیمانده که تاکنون از سوی آژانس حل نشده است با یکدیگر توافق کردند. ایران و آژانس همان‌گونه که به توافق رسیده است، با درنظر گرفتن فعالیت‌های راستی‌آزمایی که آژانس باید برای حل مسائل کنونی و گذشته انجام‌شان دهد با یکدیگر همکاری بیش‌تری خواهند داشت. در این بیانیه مشترک هیچ اشاره‌ای به وجود آنچه آژانس آن را ابعاد نظامی احتمالی می‌خواند یا مطالعات ادعایی نشده است.

بنابراین قویا شامل شدن هرگونه اقدام عملی توافق شده که طبق بیانیه مشترک چارچوب همکاری‌ها تاکنون اجرا شده یا باید اجرا شود را در بخش H این گزارش رد می‌کنیم.

2- براساس چارچوب همکاری‌ها، جمهوری اسلامی ایران به طور داوطلبانه اغلب 18 اقدام عملی مورد توافق میان خود و آژانس را اجرایی کرده است. در حال حاضر رایزنی‌ها درخصوص دو مساله باقیمانده میان ایران و آژانس ادامه دارد.

3- در اثنای دیدارهای فنی در روزهای 7 و 8 اکتبر 2014 و 2 نوامبر 2014 در تهران، مقامات ایران و آژانس رایزنی‌هایی را درباره اجرایی کردن دو اقدام عملی ذکر شده در بالا انجام داده‌اند.

4- ایران در جریان این دیدارها در ارتباط با یکی از اقدامات عملی مورد بحث توضیحات مشروحی را درباره اسناد ارائه شده از سوی آژانس مطرح کرده است که نشان می‌دهد شواهد آژانس ساختگی هستند. این اسناد جعلی هیچ دلیل محکمی که ثابت کند آن‌ها از ایران جمع‌آوری شده‌اند ندارد و این اسناد سرشار از غلط و نام‌های جعلی با تلفظ‌هایی خاص هستند که نشان می‌دهند آن است که یکی از اعضای آژانس قادر بوده است آن‌ها را جعل کند.

5- ما درباره دیگر اقدامات عملی نیز توضیحاتی را در زمینه مقالات علمی منابع آشکار ارائه داده‌ایم. نیازی به گفتن ندارد که هیچ کشوری چنین مطالب علمی نابی را در اختیار عموم قرار نمی‌دهد. پس این حقیقت که هیچ کشوری اسناد مربوط به یک فعالیت ممنوعه را منتشر نمی‌کند خود مؤید این مطلب است که بیانیه ایران صحت دارد از این رو بسیار تعجب‌آور و اشتباه است که آژانس در این گزارش خود اعلام کرده است ایران توضیحات لازم که به آژانس اجازه دهد دو اقدام عملی باقیمانده را روشن کند ارائه نداده است. درحقیقت غیرمعتبر بودن اسناد آژانس یا بهتر است بگوییم غیرمعتبر بودن اسنادی که در اختیار آژانس قرار گرفته‌اند و نبود شواهد مستدل در دستان آژانس مشکلات اصلی این مساله هستند.

6- ما در ادامه همکاری‌ها با آژانس درتلاشیم تا یک دیدار فنی دیگر را درباره دو مساله باقیمانده به محض این که اسناد قابل استنادی را همراه با سوالات مربوطه دریافت کردیم صورت دهیم تا بتوانیم پاسخگوی آن باشیم. زمانی‌که این مسائل روشن و سپس بسته شوند می‌توانیم کار روی اجرایی کردن اقدامات عملی جدید را آغاز کنیم.

7- ایران همواره برای اجرای اقدامات عملی تحت بیانیه مشترک چارچوب همکاری‌ها به طور کامل با آژانس همکاری کرده و اطلاعات لازم و مربوط به این اقدامات را ارائه داده است. بنابراین، ایران معتقد است که تمام مسائل باقیمانده مرتبط با این اقدامات عملی که تاکنون نیز اجرایی شده‌اند حل و بسته شده است.

8- هم‌چنین تاکنون هیچ‌گاه اسناد معتبر درباره ادعای وجود ابعاد نظامی احتمالی، آن گونه که مدیرکل پیشین آژانس در گزارشات خود آورده است (55/2009/GOV) وجود نداشته است، حتی آژانس منابع محدودی برای تضمین اعتبار این اسناد به‌صورت مستقل دارد که اساس آن را تشکیل می‌دهند. درحقیقت هیچ مکانیزمی که وجود یک سیستم ارزیابی را ملزم کند وجود ندارد. علاوه بر این، این سیستم ارزیابی با رویکرد گام به گامی که در چارچوب همکاری‌ها بر سر آن توافق شده است تناسب ندارد. اگرچه ما به منظور شفاف‌سازی و حل این مسائل به همکاری‌های خود با آژانس درباره این ابهامات ادامه می‌دهد.

9- از آنجایی که مساله اعطا نکردن روادید به یکی از کارکنان آژانس باز هم در این گزارش مطرح شده است، ما می‌خواهیم این موضوع را یادآور شویم که چون آژانس در ماه‌های اخیر سه عضو جدید را به تیم خود اضافه کرده است، در حالی‌که آن‌ها پیش از این به موقع روادید دریافت کرده بودند، عجیب است که این گزارش تنها به یک عضو با یک ملیت خاص اشاره می‌کند. صدور روادید جزو حقوق مسلم و ملی ماست و ما زمانی‌که آن را مناسب بدانیم اقدام به اعطای روادید می‌کنیم. هم‌چنین مطرح کردن چنین مساله بی‌ارتباطی در این گزارش هیچ منفعتی ندارد و حتی زیان‌بخش است.

10- همان‌گونه که در تاریخ 23 اوت 2014 در نامه‌ای خطاب به مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اشاره شده است یک هواپیمای بدون سرنشین که توسط رژیم صهیونیستی ساخته و به کار گرفته شده است حریم هوایی ایران را با هدف انجام یک ماموریت جاسوسی در نزدیکی تاسیسات هسته‌ای نطنز نقض کرده بود. این اقدام خصمانه که ماهیت نادرست رژیم صهیونیستی را فاش کرد نقض آشکار قطعنامه‌های کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره حفظ حریم فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز شامل قطعنامه‌های 533 و 444 کنفرانس عمومی است که تصریح می‌کند هرگونه حمله مسلحانه و تهدید علیه تاسیسات هسته‌ای که مختص فعالیت‌های صلح‌آمیز هستند نقض منشور سازمان ملل، حقوق بین‌الملل و اساس‌نامه آژانس است. جمهوری اسلامی ایران قویا این اقدام خصمانه را محکوم و تاکید می‌کند که حق دارد تمام اقدامات قانونی لازم جهت دفاع از تمامیت ارضی‌اش را به کار گیرد و هشدار می‌دهد که چنین اقدامی می‌تواند پیامدهای جدید برای متجاوز به همراه داشته باشد.

11- جمهوری اسلامی ایران انتظار دارد که اجرای داوطلبانه اقدامات اعتمادسازی طبق برنامه اقدام مشترک و چارچوب همکاری‌ها منجر به حل تمام ابهامات درباره فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز این کشور و اجرای پادمان‌ها به شکل معمول می‌شود.

12- هم‌چنین این امیدواری وجود دارد که این فضای همکاری و مشارکت سازنده موجود میان ایران و آژانس، حذف ابهامات ساختگی درخصوص ماهیت کاملا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران در شکلی گام به گام را درپی داشته باشد.

*ایسنا

ف/ف