به گزارش ایران اکونومیست، اردیبهشت ماه امسال بود که موسسه تحقیقات و توسعه اقتصادی دانشگاه تهران مطالبی از قول 410 اقتصاددان پیرامون آینده اقتصاد ایران منتشر کرد.
هدف از ارائه این گزارش، پیش‌بینی شرایط اقتصادی ایران برای فعالین اقتصادی عنوان شده است.
این مطالب شامل پیش‌بینی اقتصاددانان از 16 مولفه اقتصاد کشور شامل نرخ رشد اقتصادی، نرخ تورم، نرخ بیکری، نرخ ارز و سکه و قیمت نفت بود.
با گذشت 9 ماه از سوال مقایسه پیش‌بینی‌های 410 اقتصاددان با شرایط تحقق یافته از صحت و سقم این پیش‌بینی‌ها پرده‌برداری می‌کند.
* پیش‌بینی رشد منفی 2.6 درصد در عمل به رشد مثبت 7.5 درصد تبدیل شد
در این پیش‌بینی، اعلام شده بود رشد اقتصادی نزولی خواهد بود به‌طوری که رشد اقتصادی در سال 1402 بدون احتساب نفت منفی 3.9 درصد و با احتساب نفت منفی 2.6 درصد خواهد بود. باتوجه به اینکه 4 ماه به پایان سال باقی مانده است، امکان محاسبه رشد اقتصادی فصول پاییز و زمستان نیست اما گزارش دو فصل اول سال 1402 منتشر شده که نشان‌دهنده حرکت معکوس اقتصاد ایران نسبت به پیش‌بینی منتشر شده است.
طبق گزارش بانک مرکزی، نرخ رشد اقتصادی در بهار 1402 با احتساب نفت معادل 6.2 درصد و بدون احتساب نفت 5.3 درصد بوده است. همچنین طبق گزارش مرکز آمار ایران رشد اقتصادی در بهار 1402 بدون احتساب نفت 7.9 و بدون احتساب نفت 6.1 درصد بوده است. بانک مرکزی در اواخر آذر ماه گزارش رشد اقتصادی تابستان را منتشر می‌کند اما چند روز پیش مرکز آمار ایران گزارش رشد اقتصادی تابستان را منتشر کرد. طبق گزارش مرکز آمار، اقتصاد ایران در پایان تابستان 1402 رشد اقتصادی 7.1 درصد (با احتساب نفت) و 4.2 درصد (بدون احتساب نفت) را تجربه کرده است.
بنابراین متوسط رشد اقتصادی 6 ماه اول امسال، حدود 7.5 درصد و بدون احتساب نفت حدود 5.1 درصد بوده است. بنابراین یک انحراف عجیب در پیش‌بینی و نرخ رشد اقتصادی محقق شده مشاهده می‌شود.
همچنین این موسسه، نرخ رشد نقدینگی در سال 1402 را صعودی پیش‌بینی کرده بود اما رشد نقدینگی براساس آخرین آمارهای بانک مرکزی در پایان مهر ماه به 26.4 درصد کاهش یافته است در حالی که نرخ رشد نقدینگی در پایان سال 1401 معادل 31.1 درصد بوده است.
شاخص مهم دیگری که توسط موسسه تحقیقات و توسعه اقتصادی دانشگاه تهران منتشر شده نرخ بیکاری است. این موسسه نرخ بیکاری در سال 1402 را معادل 16 درصد برآورد کرده بود در حالی که بر اساس گزارش مرکز آمار در پایان تابستان امسال با یک درصد کاهش نسبت به فصل مشابه سال قبل به 7.9 درصد رسیده است. براساس گزارش مرکز آمار، در تابستان 1402 حدود 907 هزار نفر به جمعیت شاغل کشور افزوده شده است. به نظر می‌رسد اگر شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی شناخت درستی از روند تغییرات نرخ بیکاری در دو دهه اخیر داشتند، پیش‌بینی افزایش 2 برابری نرخ بیکاری در یک سال را مطرح نمی‌کردند.
شاخص مهم دیگری که توسط موسسه تحقیقات و توسعه اقتصادی دانشگاه تهران منتشر شده، تورم است. این موسسه پیش‌بینی کرده بود در سال 1402 نرخ تورم بسیار صعودی شود به‌طوری که تا پایان سال 1402 نرخ تورم به 55 درصد برسد در حالی که بررسی‌های دقیق و آمارهای رسمی نشان‌دهنده کاهشی نرخ تورم به سمت پایین است. براساس آخرین آمارهای مرکز آمار ایران نرخ تورم سالانه در پایان آبان ماه به 44 و تورم نقطه به نقه به 39.2 درصد کاهش یافته است. با توجه به ثبات نرخ ارز و کاهش قابل توجه حجم نقدینگی و همچنین روند کاهنده تورم نرخ رشد تورم ماهانه، استمرار کاهش نرخ تورم تا پایان سال، کاملا امکان‌پذیر است.
* اختلاف 52 درصدی پیش‌بینی نرخ ارز با واقعیت
اما مهمترین بخش پیش‌بینی این موسسه که مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت، نرخ ارز بود. آخرین نرخ معاملاتی دلار در بازار آزاد در پایان سال گذشته، حدود 53 هزار تومان بود و این پیش‌بینی عنوان می‌کرد، نرخ ارز کشور تا پایان سال 1402 به 77.8 هزار تومان می‌رسد. اما باوجود گذشت 8 ماه و 8 روز از سال جاری، قیمت ارز در بازار آزاد (بیشترین تعرفه ارز) تا تاریخ 8 آذر با کاهش 5.6 درصدی نسبت به آخرین قیمت سال گذشته به 50 هزار تومان رسیده است. به معنای دیگر، پیش‌بینی اقتصادانان 52 درصد با واقعیت تفاوت داشته است.
طبق جدول بالا، این موسسه تحقیقاتی پیش‌بینی کرده بود که قیمت سکه در سال 1402 به 56 میلیون و 700 هزار تومان برسد اما امروز نهم آذر ماه 1402 قیمت سکه در دامنه 29 میلیون تومان قرار دارد.
پایان پیام/
