پنجشنبه ۲۲ آذر ۱۴۰۳ - 2024 December 12 - ۹ جمادی الثانی ۱۴۴۶
۰۴ آذر ۱۴۰۲ - ۱۲:۱۵

پایان حیات سیاسی «بی‌بی»

پس از هفته‌ها مذاکره با میانجیگری قطر، کابینه اسراییل در روز چهارشنبه توافق آتش‌بس با حماس را تصویب کرد.پس از مذاکراتی که یکی از مقامات امریکایی آن را پنج هفته «بسیار دردناک» توصیف کرد، امضای کابینه یکی از آخرین مراحل نهایی آن بود.برای هفته‌ها، رهبران ارشد اسراییل در باب اینکه آتش‌بس موقت به حماس کمک کرده و اسیران اسراییلی را به خطر بیندازد، اختلاف‌نظر داشتند.
پایان حیات سیاسی «بی‌بی»
کد خبر: ۶۶۷۱۰۵

به گزارش ایران اکونومیست، اعتماد با این مقدمه نوشت:

چند صدایی در کابینه «بی‌بی»

تصمیم اسراییل برای موافقت با آتش‌بس در ازای آزادی کسانی که حماس در جریان حمله ۷ اکتبر آنها را اسیر کرده بود، نتیجه هفته‌ها اختلاف میان سران نظامی و سیاسی اسراییل بود. اگرچه اکنون بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسراییل قویا از این توافق حمایت می‌کند، اما برخی درون کابینه او مدعی‌اند که این کار باعث به خطر انداختن جان سایر اسرا و تقویت حماس خواهد شد. طبق این توافق ۵۰ زن و کودک اسیر اسراییلی در ازای ۱۵۰ زندانی فلسطینی آزاد خواهند شد.

گروهی از سران اسراییل به رهبری یوآو گالانت، وزیر دفاع کابینه به دنبال به تاخیر انداختن آتش‌بس و آزادی اسرا بودند. آنها می‌ترسیدند که این توافق باعث کاهش سرعت عملیات نظامی اسراییل، اجازه‌ دادن به حماس برای سازماندهی مجدد و دور شدن توجه جامعه جهانی از ۱۹۰ اسیر باقیمانده در غزه شود.

به ادعای چهار مقام ارشد اسراییلی، از جمله دیوید بارنیا، رییس موساد و رهبر مذاکرات با حماس این توافق بهتر از هیچ است و می‌توان عملیات نظامی را پس از پایان آتش‌بس ادامه داد.

به ادعای سه تن دیگر از این مقامات، گروه اول در ابتدا دست بالا را داشتند و نتانیاهو را متقاعد کردند که رای کابینه که در ابتدا برای ۱۴ نوامبر برنامه‌ریزی شده بود را به تاخیر بیندازد. آنها امیدوار بودند که فشار نظامی بیشتر، به اسراییل اهرم قوی‌تری در میز مذاکره داده و می‌تواند زمینه‌ساز آزادی اسرای بیشتری شود.

اما در نهایت، گروه دوم موافقت نتانیاهو را جلب کردند و همین مقوله باعث شد که رای‌گیری کابینه در اوایل روز چهارشنبه برگزار شده و زمینه برای آتش‌بس چهار روزه و تبادل اسرا فراهم شود. یک مقام ارشد دفاعی اسراییل از گروه اول مدعی شد که اعضای این گروه نظر خود را تغییر داده‌اند؛ زیرا امتیازاتی که اسراییل توانست در توافق به دست آورد به‌طور قابل توجهی بهتر از شرایط یک هفته پیش بود.

واشنگتن خنجر از پشت زد!

این توافق درحالی حاصل شد که نتانیاهو با فشارهای داخلی و خارجی مواجه است. دولت بایدن او را تحت‌فشار قرار داد تا در بحبوحه افزایش نارضایتی بین‌المللی از تلفات سنگین و بحران انسانی ناشی از بمباران ۴۷ روزه اسراییل، با تبادل اسرا و اجرای آتش‌بس موقت موافقت کند.

صرف‌نظر از اینکه نتانیاهو چگونه فشارهای بین‌المللی را توجیه کند، مردم رویکردش را نوعی ضعف کابینه اسراییل تلقی خواهند کرد. حمایت جو بایدن، رییس‌جمهور ایالات‌متحده به عنوان نزدیک‌ترین متحد اسراییل از این آتش‌بس، نمکی روی زخم‌های نخست‌وزیر بود.

اگر دوره توافق ‌شده توسط دو طرف رعایت شود، سیاستمداران اسراییلی در پایان آن با فشار جدیدی مواجه خواهند شد. ممکن است جهان بپرسد: «اگر موفقیت‌آمیز بود، چرا آن را تمدید نمی‌کنید؟»

انتخاب بین بد و بدتر

در داخل نیز بسیاری از اسراییلی‌ها خشمگین هستند؛ چراکه کابینه نتانیاهو بالاخص نهادهای اطلاعاتی و امنیتی برای جلوگیری از حمله ۷ اکتبر حماس که جنگ را آغاز کرده و به اسارت تقریبا ۲۴۰ اسراییل منجر شد، شکست خورده‌اند. برخی اسراییلی‌های رادیکال از بابت ناتوانی نتانیاهو جهت نابودی ادعایی حماس، حتی اگر به قیمت در خطر افتادن جان اسرا تمام شود، عصبانی هستند. برخی از او می‌خواهند که نجات اسیران را در اولویت قرار دهد، حتی اگر این کار نابودی (ادعایی) حماس را به تعویق بیندازد. دیگران نیز تنها در صورتی خواهان تبادل اسرا هستند که شامل آزادی تمام افرادی شود که در جریان حمله
۷ اکتبر اسیر شده بودند، نه فقط بخشی از آنها.

درحالی در ابتدا و پس از حملات حماس، اسراییل از حمایت گسترده‌ای برخوردار بود، اکنون شرکای بین‌المللی آن، عمدتا ایالات‌متحده، نتانیاهو را تحت‌فشار قرار داده‌اند تا تلفات غیرنظامی و میزان تخریب در غزه را کاهش دهد. تنش در درون رهبری اسراییل منعکس‌کننده بحث گسترده‌تری در جامعه اسراییل درباره اولویت‌های فوری ارتش در واکنش به حملات ۷ اکتبر است. در نظر بسیاری از اسراییلی‌ها، وظیفه اصلی کابینه حفظ جان مردم اسراییل است که در جریان حمله ۷ اکتبر در ماموریت شکست خورد. اینکه چگونه این حفاظت و اعتماد بازیابی شود، به موضوع عمومی جامعه اسراییل تبدیل شده است. نتانیاهو و دیگر رهبران اسراییل بارها گفته‌اند که هدف اصلی حمله اسراییل بیرون ‌راندن حماس از غزه و بازگرداندن همه اسراست. در نظر بسیاری از اسراییلی‌ها، هر دو ماموریت یک هدف را دنبال می‌کنند: بازیابی توانایی کابینه برای محافظت از اسراییلی‌ها. اما برخی می‌گویند که در کوتاه‌مدت، این دو هدف با یکدیگر تضاد دارند. با ادامه حملات بی‌امان ارتش اسراییل در غزه، جان اسیران اسراییلی به خطر خواهد افتاد. اما با توقف حمله و اجازه‌ دادن به آزادی برخی اسرا، حماس فرصت سازماندهی دوباره و تجدید قوا پیدا کند.

بزرگ‌ترین کابوس نتانیاهو رسیدن به نقطه‌ای است که نه تنها نتواند حماس را نابود کند، بلکه عملا آن را با مذاکره، حتی اگر غیرمستقیم، به رسمیت بشناسد. اگر حماس جان سالم به در ببرد، قطعا خشم اسراییلی‌ها متوجه نتانیاهو و کابینه‌اش خواهد بود.

از مخالف به موافق

پیش از رای‌گیری کابینه اسراییل، نتانیاهو با انتقاد ازسوی ائتلاف راستگرای خود مواجه شده بود که برخی از آنها فکر می‌کردند که این توافق بیش از حد به گروه‌های فلسطینی امتیاز می‌دهد.

اما با توجه به اینکه ده‌ها خانواده در اسراییل از بازگشت عزیزان‌شان به خانه ناامید بوده و افکار عمومی اسراییل گرفتار سرنوشت اسرا شده‌اند، کابینه مجبور شد که هرگونه تردید را کنار بگذارد. یاگیل لوی، کارشناس نظامی دانشگاه آزاد اسراییل معتقد است که جنبش اعتراضی فزاینده به رهبری خانواده‌های اسرا، نتانیاهو را وادار کرد تا برای نجات بستگان‌شان بیشتر تلاش کند.

خانواده اسرای اسراییلی علیه وزرای راستگرا و تلاش آنها برای اقداماتی که معتقدند به عزیزان‌شان در غزه آسیب خواهد رساند، اعتراض کرده‌اند. همچنین در روزهای اخیر، هزاران تظاهرات‌کننده از حدود ۴۰ مایلی تل‌آویو به سمت قدس راهپیمایی کرده و از کابینه خواسته‌اند تا به آزادی گروگان‌ها کمک کند. لوی گفت که ممکن است نتانیاهو متوجه شده باشد که «بی‌توجهی به موضوع اسرا به گسترش دایره اعتراضات منجر خواهد شد.»

هنگامی که نتانیاهو در هفته گذشته به رای‌گیری کابینه در مورد نسخه قبلی توافق آتش‌بس نزدیک شد، گالانت و دیگران او را مجاب کردند تا رای‌گیری را به تعویق بیندازد تا ارتش اسراییل بتواند به حملات خود ادامه داده و بزرگ‌ترین بیمارستان غزه (الشفا) و سایر اهداف را تصرف کند.

اسراییل ادعا می‌کند که زیرساخت‌های نظامی حماس در این بیمارستان پنهان است. حماس این ادعاها را رد می‌کند.

با این حال، نزدیک به یک هفته پس از تصرف الشفا توسط ارتش، گالانت و متحدانش از آتش‌بس حمایت کردند. تغییر موضع آنها تا حدی به این دلیل بود که باور داشتند که تصرف منطقه وسیع‌تری از شهر غزه به اسراییل اجازه داد تا اطلاعات بیشتری در مورد اسرا جمع‌آوری کرده و حماس را بیشتر تضعیف کند. به گفته یک مقام بلندپایه آگاه، از نظر گالانت این دستاورد به اسراییل موقعیت قوی‌تری در مذاکرات داد و آن را قادر ساخت تا به توافق بهتری دست یابد.

علت موافقت سایر وزرای مخالف با آتش‌بس این بود که همکاران‌شان در کابینه آنها را متقاعد کردند که پس از پایان آتش‌بس، عملیات نظامی از سر گرفته خواهد شد. حزب صهیونیسم مذهبی می‌گوید که درنهایت، سه وزیر این حزب از مخالفت اولیه خود با توافق تبادل اسرا کوتاه آمده و پس از متقاعد شدن به ادامه ‌داشتن تلاش‌ها برای نابودی حماس پس از آتش‌بس چهار روزه، به آن رای دادند.

بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی کابینه اسراییل که رهبر حزب صهیونیسم مذهبی است در بیانیه‌ای مدعی شد: «پیش از جلسه کابینه، ما طور دیگر فکر می‌کردیم. اما کابینه و ارتش متعهد به ادامه جنگ تا نابودی (ادعایی) حماس شدند.»

اسموتریچ به «مکانیسم‌های روشن» در این توافق اشاره کرد تا از «نقشه‌های آینده و تسلیم ‌شدن در برابر یحیی سینوار، رهبر حماس» جلوگیری کند.

اما ایتامار بن گویر، وزیر امنیت داخلی که ریاست حزب راستگرای اوتزما یهودیت را برعهده دارد، اعلام کرد که با این توافق مخالف است. او معتقد است که طبق این توافق سربازان اسراییلی نیز باید آزاد شوند. او همچنین هشدار داد که این تبادل به «فاجعه» ختم خواهد شد. بن گویر به آزادی سینوار در قرارداد گیلاد شالیت در سال ۲۰۱۱ اشاره کرد که نمونه‌ای از تبعات بد تبادل زندانیان است.

بن گویر به کانال ۱۴ اسراییل گفت: «کابینه اسراییل بار دیگر اشتباه بسیار بزرگی مانند ماجرای تبادل شالیت را مرتکب خواهد شد.»

بن گویر افزود: «یادتان هست که گیلاد شالیت را در ازای یحیی سینوار و دوستانش آزاد کردیم و حالا این بلا را بر سر خود آوردیم؟»

تبادلی که بن گویر به آن اشاره کرد در سال ۲۰۱۱ انجام شد و طی آن، اسراییل ۱۰۲۷ زندانی امنیتی را
در ازای گیلاد شالیت که در سال ۲۰۰۶ و حین خدمت در ارتش اسراییل توسط حماس دستگیر شد، آزاد کرد. در میان افرادی که در این توافق آزاد شدند، یحیی سینوار، رهبر حماس در نوار غزه است که تصور می‌شود مغز متفکر حمله ۷ اکتبر به جنوب اسراییل است.

یاکوف پری، رییس سابق شین بت (سرویس امنیت داخلی اسراییل) گفت که اسراییل باید این توافق را بپذیرد.پری توضیح داد: «نمی‌توانیم با بازگشت هر اسیری که حماس بخواهد آزاد کند، مخالفت کنیم.» با این حال، پری نگران است که در این توافق، «احتمال بروز حوادث ناگوار زیاد است.» او افزود که حتی یک حادثه جزیی می‌تواند آتش‌بس را به خطر بیندازد.

اما پری مطمئن نیست که با وجود نقشه کابینه برای ادامه حملات به غزه پس از پایان آتش‌بس، چنین اتفاقی بیفتد.

او اذعان کرد: «وقتی یک جنگ را متوقف می‌کنید، احیای دوباره آن دشوار است.»

نتانیاهو و دیگر رهبران اسراییل بارها گفته‌اند که هدف اصلی حمله اسراییل بیرون ‌راندن حماس از غزه و بازگرداندن همه اسراست. در نظر بسیاری از اسراییلی‌ها، هر دو ماموریت یک هدف را دنبال می‌کنند؛ بازیابی توانایی کابینه برای محافظت از اسراییلی‌ها.
اما برخی می‌گویند که در کوتاه‌مدت، این دو هدف با یکدیگر تضاد دارند. با ادامه حملات بی‌امان ارتش اسراییل در غزه، جان اسیران اسراییلی به خطر خواهد افتاد، اما با توقف حمله و اجازه‌ دادن به آزادی برخی اسرا، حماس فرصت سازماندهی دوباره و تجدید قوا پیدا می‌کند.
بزرگ‌ترین کابوس نتانیاهو رسیدن به نقطه‌ای است که نه تنها نتواند حماس را نابود کند، بلکه عملا آن را با مذاکره، حتی اگر غیرمستقیم، به رسمیت بشناسد. اگر حماس جان سالم به در ببرد، قطعا خشم اسراییلی‌ها متوجه نتانیاهو و کابینه‌اش خواهد بود.

 

آخرین اخبار