ضرورت حرکت بنیاد ملی نخبگان از رویدادهای پراکنده و طرح‌های بی‌برنامه به نخبه‌پروری مبتنی بر استادان تراز
به گزارش ایران اکونومیست، روح‌الله دهقانی فیروزآبادی در هفتاد و هشتمین کمیسیون دائمی هیات امنای بنیاد ملی نخبگان با اشاره به تحول رویکردی و اجرایی بنیاد با توجه به تاکیدات رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر نقش آفرینی هرچه بیشتر نخبگان در متن جامعه و رشد این جامعه با شکل‌گیری هسته‌های استادمحور، افزود: دیدار نخبگان با رهبر معظم‌انقلاب در شهریورماه امسال، دیدار ارزنده‌ای بود. ایشان همواره دغدغه‌مند و دلسوزانه، حوزه نخبگان را پیگیری می‌کنند و بر این باورند که راهبری و حرکت کشور باید به سمت و سویی پیش برود که نقش‌آفرینی نخبگانی پررنگ باشد. از این رو، در این دیدار از آخرین وضعیت نخبگان، فعالیت‌های بنیاد ملی نخبگان و اقدامات انجام شده و پیش رو، پرسش‌هایی را طرح کردند و در این راستا، گزارشی خدمت ایشان ارائه کردیم.
وی ادامه داد: متناسب با آمارهای جهانی، اگر یک درصد از جامعه‌مان را نخبه در نظر بگیریم، دست کم یک میلیون نفر در دایره به جامعه نخبگانی قرار می‌گیرند. از این رو، حتی اگر یک‌دهم درصد جامعه را نخبه بدانیم، درباره یک جمعیت ۱۰ هزار نفری صحبت می‌کنیم که خود جامعه بزرگی است و حمایت از این جامعه گسترده با تخصیص پول و حمایت‌های فرد به فرد امکان‌پذیر نیست؛ مثلا اگر فردی را بخواهیم پشتیبانی کنیم که حداقل حمایت از وی داشتن یک شغل با کف حقوق باشد، سالیانه ۲۰۰ میلیون تومان هزینه دارد که با فرض جمعیت ۱۰ هزار نفری نخبگان نیازمند حداقل ۲۰ همت بودجه هستیم که عملا این عدد قابل تحقق نیست.
رئیس بنیاد ملی نخبگان تصریح کرد: این نوع نگاه و رویکرد که بنیاد نهادی است که منابعی دارد و صرفا آمده تا عده‌ای از جامعه را با برچسب نخبه جدا کرده و این منابع را به آنها تخصیص دهد، رویکرد صحیحی نیست. بر همین اساس، حرکت بنیاد نخبگان به سوی رسالت اصلی آن یعنی عمل کردن به عنوان نهادی رابط میان جامعه و دولت و با ساختاری مردمی در دستور کار قرار گرفت.
دهقانی فیروزآبادی با تاکید بر این که بنیاد نخبگان باید از یک نهاد متکی به دولت به یک نهاد مردمی تبدیل شود و خود را از مردم بداند، اظهار کرد: یکی از مواردی که مقام معظم رهبری برآن تاکید دارند، شکل‌گرفتن هسته‌های استادمحور است. طرح‌های پراکنده و بدون برنامه طولانی مدت بنیاد را به یک بنگاه جایزه دادن تبدیل می‌کند، اما طرح‌های دارای روند که حول محور یک استاد شکل می‌گیرد، اولویت بنیاد است. طرح‌های بر محور یک استاد که به جای یک نفر چند نفر را رشد بدهند و کمک کنند در مسیر رشد قدم بردارند.
وی ادامه داد: نخبه نباید از مردم جدا شود و همواره باید در حل مهم‌ترین نیازهای جامعه، نقش فعال و اثربخش داشته باشد. باید این نگرش که بنیاد ملی نخبگان نهادی است که اعضایی دارد و این اعضا، مزایای خاصی نسبت به عموم جامعه دارند، اصلاح شود. علیرغم تاکیدات مکرر مبنی بر این که بنیاد نخبگان عضو ندارد و فرد نخبه عضو بنیاد نخبگان نیست، باز هم در بسیاری از رزومه‌ها می‌بینیم افراد خود را عضو بنیاد ملی نخبگان تلقی می‌کنند. باید روند فعالیت‌های بنیاد از شکل رویدادهای پراکنده به فرآیندهای ادامه‌دار و هدفمند با رویکرد تحول آفرینی و نخبه پروری مبتنی بر استادهای تراز و محور تغییر کند.
دهقانی فیروزآبادی با بیان این‌که شکل‌گیری یکی از هسته‌های استادمحور از تاکیدات رهبر معظم انقلاب است، اظهار کرد: طرح استادمحوری از موضوعات مورد تاکید و برجسته گفتمان نخبگی مقام معظم رهبری است. وقتی یک استاد محور کار قرار می‌گیرد می‌تواند چند مستعد را در مسیر نخبگی قرار دهد. تعریف نخبگی همان تعریفی است که مقام معظم رهبری فرمودند؛ یعنی فرد مستعدی که با همت و مدد الهی تلاش می‌کند تا به مردم خدمت کند. در جمعیت ۱۰۰ هزار نفری استادان دانشگاه دست کم ۱۰ درصد استاد نخبه و راهبر داریم که اگر هرکدام از این افراد سه یا چهار نفر را تربیت و هدایت کنند، جامعه نخبگانی پرباری خواهیم داشت. روش شناسایی نیز روش فعال است و با استفاده از هوش جمعی و ارزیابی‌های دقیق و فعالانه انتخاب میشوند.
سید سلمان سیدافقهی، قائم مقام بنیاد ملی نخبگان نیز در این نشست، اظهار کرد: مهم‌ترین تمرکز در دور جدید نخبگان این است که نخبگان در کشور احساس مفید بودن کنند. در طرح تحول، مبنا این است که جایگاه بنیاد که جایگاه تنظیم‌گری نظارت و ارزیابی بوده، احیاء شود و در برش نخبگانی طبق سند راهبردی نخبگان موضوعات تصویب شود. این کار بدون تایید رئیس‌جمهوری امکان‌پذیر نیست؛ اما رئیس‌جمهوری بر این موضوع تاکید دارند و در هر دستگاه اجرایی یک نخبه در کنار مدیران حضور دارد. در لایه استفاده از نخبگان باید زمینه‌هایی را با حمایت و همراهی دستگاه‌ها فراهم کنیم تا تقسیم کار ملی تحقق پیدا کند.
وی ادامه داد: در بخش تربیت نخبگان و رشد و شکوفایی استعدادها تلاش کردیم سیری را برای نخبگان در نظر بگیریم. در دوره‌های قبلی برنامه‌هایی بود که پراکنده بودند و یک سیر را در نظر نمی‌گرفتند و طرح‌ها به صورت پراکنده انجام می‌شد و خاتمه می‌یافت و طی آن، به فعلیت رسیدن نخبه محقق نمی‌شد؛ بنابراین، مسیر نخبگی تعریف شد تا دانشجویان به وسیله استاد راهبر که استادان برجسته هستند، در یک مسیر نخبگی و نقشه راهی که برای آنها طراحی شده بود، حرکت کنند.
به نقل از معاونت علمی ریاست جمهوری، سیدافقهی با بیان این که بنیاد در گذشته عمدتا بر دانشجویان متمرکز بود و کاری با استادان نداشت و در لایه استادان طرح مدونی موجود نبود، اظهار کرد: بحث مساله محوری و نقش‌آفرین کردن استادان در حل مسائل کشور و نخبه‌پروری مورد توجه دوره جدید است و یک طرح با مشارکت خود استاد تعریف می‌شود و ناظر به آیین‌نامه ارتقاء است. برای استاد نقشه راه تعالی بنا به پیشنهاد خود استاد تعریف می‌شود و برای یک دوره چهارساله اجرا خواهد شد و استادان مسیر نخبگی خود را طی می‌کنند، پس از چهار سال نیز این روند و عملکرد استاد مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.
