وقتی هوا را تنفس می‌کنیم، متوجه کیفیت پایین و بد آن می‌شویم. اما این شاخص چگونه در شهرهای مختلف اندازه‌گیری و مقایسه می‌شود؟
برای ارزیابی کیفیت هوا، آژانس‌ها میزان ذرات معلق را در یک منطقه اندازه‌گیری می‌کنند تا به عددی برسند که جمعیت ساکن در یک دوره زمانی در آن تنفس می‌کنند.
ذرات معلق در هوا (PM) ترکیب پیچیده‌ای از جامدات و ذرات معلق در هواست و برای اهداف نظارتی با قطر تعریف می‌شود. ذرات با قطر 10 میکرون یا کمتر (PM10) قابل استنشاق هستند و می‌توانند اثرات نامطلوبی برای سلامتی ایجاد کنند.
در این مورد، Planet Anomaly غلظت PM 2.5 (ذرات ریز) را در 50 پایتخت منتخب در سراسر جهان با استفاده از داده‌های گزارش کیفیت هوای جهانی 2022 IQAir به تصویر کشیده است.
این گزارش تنظیمات مبتنی بر جمعیت را برای استانداردسازی نتایج خود اعمال کرده و میانگین سالانه داده‌ها را محاسبه کرده است. اگر شهری از دستورالعمل ایمنی سازمان جهانی بهداشت 5 میکروگرم بر مترمکعب (میکروگرم بر متر مکعب) برای سطوح میانگین سالانه PM2.5 تجاوز کند، خطرات بالقوه سلامتی را برای ساکنان آن به همراه دارد.
در بالای لیست با بهترین کیفیت هوا، کانبرا، پایتخت استرالیا، با در نظر گرفتن میانگین 2.5 PM، قرار دارد که کیفت هوایش 2.8 میکروگرم بر مترمکعب در سال 2022 بود.
با این حال، در حالی که کانبرا در سال 2022 عملکرد خوبی از خود نشان داد، اما بدترین کیفیت هوا را در سال 2020 داشت، طوری که دود آتش‌سوزی در جنگل‌ها آسمان را سیاه کرد.
در اینجا فهرست کامل 116 پایتخت که بر اساس کیفیت هوا از بهترین تا بدترین شهر توسط گزارش IQAir رتبه‌بندی شده‌اند، آمده است.
همیلتون، برمودا (3.8 میکروگرم در متر مکعب) و ریکیاویک، ایسلند (3.3 میکروگرم در متر مکعب) به ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند و پس از آنها نام سه پایتخت دیگر در کشورهای جزیره‌ای دیده می‌شود. در واقع، 9 پایتخت از 10 پایتخت برتر، مستقیماً در یک خط ساحلی واقع شده‌اند و از نسیم‌های اقیانوسی بهره می‌برند که می‌توانند به عنوان فیلتر هوا عمل کنند.
بندر اسپانیا (پایتخت ترینیداد و توباگو) با رتبه هشتم، آخرین شهری است که کیفیت هوای آن از نظر سازمان بهداشت جهانی ایمن (5.0 میکروگرم در متر مربع) است.
از منظری وسیع‌تر، کمتر از 10 درصد از کل کشورها دارای کیفیت خوب هوا هستند و دستورالعمل‌های ایمنی را رعایت می‌کنند.
در همین حال، در انتهای لیست با بدترین کیفیت هوا، شهر انجامنا، پایتخت چاد، با غلظت PM2.5 نزدیک به 90 میکروگرم در مترمکعب در روز در سال 2022 قرار دارد، این رقم تقریباً 18 برابر دستورالعمل ایمنی توصیه شده سازمان بهداشت جهانی است.
شاید بارزترین ویژگی رتبه‌بندی فوق این باشد که چگونه کیفیت هوا در کشورهایی که در رده‌های درآمد پایین و متوسط قرار دارند بدتر می‌شود و در کشورهایی با درآمد بالا بهبود می‌یابد.
برای مثال، توزیع رتبه چند پایتخت در آسیا (کشورهای با درآمد عمومی پایین و متوسط) را در مقابل پایتخت‌های اروپایی (کشورهای عمومی با درآمد بالا) مقایسه کنید.
اکثر شهرهای پایتخت اروپا در رده‌بندی 20 تا 60 در مقایسه با پایتخت‌های آسیایی که اکثراً در رتبه‌های 60 تا 100 هستند، قرار دارند.
کشورهای با درآمد پایین و متوسط نگرانی‌های اقتصادی ساختاری بزرگتری دارند و بسیاری از آنها هنوز در حال دور شدن از مواد آلاینده‌ای هستند که بر کیفیت هوا تأثیر می‌گذارد.
نمونه‌های زیادی از سیاست‌های موفق وجود دارند که آلودگی هوا را کاهش می‌دهند. برای بخش صنعت می‌توان به فناوری‌های پاک که انتشار دودهای صنعتی را کاهش می‌دهند، اشاره کرد. مدیریت بهبود یافته پسماندهای شهری و کشاورزی، از جمله جذب گاز متان منتشر شده از سایت‌های زباله به عنوان جایگزینی برای سوزاندن در آمریکای شمالی و نیروگاه‌های زغال سنگ با گاز طبیعی محسوب می‌شوند. برخی از کشورها مانند ژاپن و کره جنوبی بیشتر به انرژی هسته‌ای متکی هستند و افزایش جهانی برق از منابع پاک و تجدیدپذیر مانند باد، خورشید و آب افزایش یافته است.
طرح آلودگی صفر اتحادیه اروپا در برنامه 2030 سازمان ملل به توسعه پایدار کمک می‌کند. بر اساس قرارداد سبز اروپا، اتحادیه اروپا هدف خود را کاهش آلودگی هوا، آب و خاک تا سال 2050 به سطوحی تعیین کرد که دیگر برای سلامتی و اکوسیستم‌های طبیعی مضر نباشد و در محدوده محدودیت‌هایی قرار بگیرد که سیاره می‌تواند تحمل کند.
