با این حال، برخی بانک‌ها از جمله ملت و آینده، برخلاف قانون بودجه، عملکرد مطلوبی در انتشار اطلاعات و شفافیت تسهیلات کلان خود نداشته‌‌‌اند. چنانچه بانک‌های متخلف با الزام بانک مرکزی به قانون عمل کنند، میزان تسهیلاتی که برای عموم مردم شفاف می‌شود به بیش از ۴۰۰۰هزار میلیارد تومان خواهد رسید. بر اساس جزء ۱ بند «ط» تبصره ۱۶ ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۲، بانک مرکزی موظف است با استفاده از سامانه اطلاعاتی خود و اطلاعات دریافتی از بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی، اطلاعات تسهیلات کلان و اشخاص مرتبط بانکی را به تفکیک هر یک از بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی بر تارنمای خود در دسترس عموم قرار دهد و حداکثر سه هفته پس از اتمام هر فصل بهروزرسانی کند. این قانون ابتدا در بودجه سال ۱۴۰۱ مصوب شد و با اجرای آن توسط بانک مرکزی در سال گذشته، برای اولین بار اطلاعات بخش قابل‌توجهی از تسهیلات کلان و اشخاص مرتبط بانکی برای عموم مردم منتشر شد تا زمینه نظارت عمومی فراهم شود.
تسهیلات در ابهام
براساس اطلاعات مندرج در صورت‌های مالی بانک‌ها و موسسات اعتباری تا انتهای شهریور ۱۴۰۲، کل مانده تسهیلات شبکه بانکی کشور به حدود ۵۴۰۰هزار میلیارد تومان رسیده است. گفتنی است کل مانده تسهیلات بانک‌های دولتی از جمله ملی، مسکن، کشاورزی، صنعت و معدن، توسعه صادرات، توسعه تعاون و قرض‌‌‌الحسنه مهر ایران بر اساس آمارهای انتهای سال ۱۴۰۱ در نظر گرفته شده و آمار بانک سپه نیز از انتهای سال ۱۳۹۹ بهروزرسانی و منتشر نشده است. همچنین بر اساس اطلاعات منتشر شده در سال ۱۴۰۲ در پایگاه بانک مرکزی مربوط به انتهای شهریور ماه، بانک‌ها و موسسات اعتباری اطلاعات حدود ۱۹۵۵هزار میلیارد تومان از تسهیلات خود را به صورت شفاف منتشر کرده‌‌‌اند. این اطلاعات به‌‌‌واسطه اجرای تبصره ۱۶ قانون بودجه شفاف شده و جزئیات آن شامل نام وام گیرنده، مبلغ تسهیلات و مدت بازپرداخت، به تفکیک تسهیلات جاری و غیرجاری، در اختیار عموم مردم، کارشناسان و رسانه‌‌‌ها قرار گرفته است. به این ترتیب در حال حاضر ۳۶درصد از مانده تسهیلات بانک‌ها برای عموم مردم شفاف شده که در نمودار بالا نشان داده شده است.
از کل ۱۹۵۵هزار میلیارد تومان تسهیلات کلان شفاف شده، بیش از ۳۹۳هزار میلیارد تومان به بانک پاسارگاد اختصاص دارد که بالاتر از بانک‌های سپه، صنعت و معدن، صادرات، تجارت، اقتصاد نوین، ملی و شهر، در زمینه میزان تسهیلات شفاف شده، رتبه اول را به خود اختصاص داده است. همچنین از نظر درصد شفافیت تسهیلات نیز بانک‌های توسعه صادرات، گردشگری و سرمایه تقریبا اطلاعات تمامی تسهیلات خود را شفاف کرده‌‌‌اند که بخش مهمی از آن به تسهیلات غیرجاری این بانک‌ها مربوط است. بانک‌های پاسارگاد، اقتصاد نوین، خاورمیانه، شهر و ایران زمین نیز وضعیت مطلوبی در نسبت تسهیلات شفاف شده به کل تسهیلات اعطایی دارند. در طرف مقابل در سال ۱۴۰۲ هنوز هیچ اطلاعاتی از تسهیلات کلان بانک آینده در پایگاه بانک مرکزی منتشر نشده و اطلاعات منتشر شده از سوی بانک ملت نیز تنها حدود ۳درصد مانده تسهیلات این بانک را شامل می‌شود که فاصله زیادی با آمار دیگر بانک‌ها دارد.
گفتنی است تا تاریخ ۱۳ آبان ماه، که بیش از ۳ هفته بعد از مهلت قانونی تعیین شده است، همچنان اطلاعات انتهای شهریور ماه مربوط به ۴ بانک ملی، صادرات، صنعت و معدن و توسعه تعاون، در تارنمای بانک مرکزی قرار نگرفته بود و اطلاعات تسهیلات کلان انتهای خرداد ماه آنها مبنای محاسبات قرار گرفته است. بر اساس نموداربالا بعد از آینده و ملت، بانک‌های پست بانک، توسعه تعاون، مسکن، رفاه کارگران، پارسیان و ملی، در درصد تسهیلات شفاف شده، بدترین عملکرد را داشته‌‌‌اند. همچنین از نظر مقدار تسهیلات شفاف شده نیز بانک‌های ملت، ملی، تجارت، صادرات، آینده، مسکن، کشاورزی و پارسیان، بدترین وضعیت را دارند.
قانون‌‌‌های اجرا نشده
اطلاعات منتشر شده از سوی بانک‌ها نشان می‌دهد به طور معمول سهم تسهیلات کلان از کل مانده تسهیلات بانک‌ها در کمترین حالت حدود ۶۰ تا ۷۰درصد است. همچنین بانک‌های خصوصی تمایل بیشتری به اعطای تسهیلات کلان در مقایسه با اعطای تسهیلات خرد دارند. ضمن اینکه بر اساس مصوبه سال‌جاری، بانک‌های زیان ده موظفند تمامی تسهیلات بالای ۵۰ میلیارد تومان خود را به عنوان تسهیلات کلان، به صورت عمومی منتشر کنند. به این ترتیب عملکرد برخی بانک‌ها از جمله بانک‌های ملت، تجارت، صادرات، آینده و پارسیان و همچنین برخی بانک‌های بزرگ دولتی در شفافیت تسهیلات کلان، با وضعیت مطلوب فاصله جدی دارد. در واقع چنانچه این بانک‌ها نیز مانند بانک‌های دیگر، اطلاعات تسهیلات کلان خود را به درستی و دقیق منتشر کنند، انتظار می‌رود آمار تسهیلات شفاف شده به بیش از ۲ برابر مقدار فعلی و حدود ۴۰۰۰هزار میلیارد تومان برسد.
