نمایشگاه لوازم خانگی در حالی به پایان رسید که پنج سال از ممنوعیت واردات این کالای اساسی می‌گذرد و به نظر می‌رسد طمع تسهیلات دولتی و مواد اولیه ارزان باعث شده که حتی فروشندگان هم تولیدکننده شوند. در این میان، وزارت صمت به همه مجوز تولید و فروش می‌دهد و سازمان استاندارد هم سخت‌گیری چندانی روی کیفیت کالاها ندارد؛ تا آنجا که برخی تولیدکنندگان خیلی راحت محصولات بی‌کیفیت خود را در بزرگ‌ترین نمایشگاه صنعتی کشور می‌آورند تا شویی از شکست سیاست‌های وزارت صمت به راه بیندازند.
صنعت لوازم خانگی پس از خودرو بزرگ‌ترین صنعت غیرنفتی کشور شناخنه می‌شود و با گردش مالی بیش از هشت میلیارد دلاری در جایگاه دوم به لحاظ مالی قرار دارد، اما در حوزه اشتغال نزدیک به یک میلیون نفر در این حوزه به صورت مستقیم و غیرمستقیم مشغول به کار هستند. تعداد نمایشگاه لوازم خانگی طی سال و در سراسر کشور برگزار می‌شود نیز از خودرو‌سازی بیشتر است و به دلیل گستردگی مخاطب نسبت به خودرو، نمایشگاه‌های آن نیز شلوغ‌تر هستند.
نمایشگاه لوازم خانگی تهران به عنوان اصلی‌ترین نمایشگاه که توسط انجمن تولیدکنندگان برگزار می‌شود بیشترین بازدید‌کننده را دارد و شرکت‌ها علاوه بر عرضه آخرین محصولات خود، عرضه مستقیم نیز دارند. این در حالی است که در این صنعت چندین انجمن با عناوین مشابه هم وجود دارد و هر کدام خود را نماینده واقعی تولیدکنندگان می‌دانند امری که حتی وزارتخانه هم نتوانسته حریف آنها شود و همه را تحت یک انجمن درآورد.
تعجب سفیر کره جنوبی از تعدد تولیدکنندگان
نمایشگاه امسال یک میهمان ویژه داشت و آن هم سفیر کره جنوبی بود که بدون دعوت از سوی مقامات، خود شخصا برای بازدید به نمایشگاه آمد. در حال حاضر برندهای کره جنوبی به لحاظ گستردگی محصولات در دنیا اول هستند و پیش از تحریم‌ها سهم اصلی را در بازار ایران داشتند. طوری‌که در نامه ممنوعیت واردات لوازم خانگی به صراحت عدم واردات محصولات کره‌ای ذکر شده است.
بازار ایران آنقدر برای کره ارزش دارد که برندهای سامسونگ و ال.جی خط مونتاژ خود را در ایران راه اندازی کردند و با داخلی‌سازی 20 درصدی به دنبال مطرح شدن به عنوان تولیدکننده ایرانی بودند. حتی در سال‌های آخر فعالیت خود دو محموله به کشورهای آسیای میانه صادر کردند، اما سیاست در ایران بر اقتصاد مقدم‌تر است و این برندها مجبور به خداحافظی شدند.
حالا سفیر کره جنوبی به نمایشگاه آمده بود و فقط به غرفه‌های سام و جی پلاس رفت؛ شرکت‌هایی که پس از ممنوعیت واردات و تحریم‌ها به اسامی ایرانی تغییر نام دادند و حالا به جای لوازم کره‌ای، لوازم چینی استفاده می‌کنند. یونگ کانگ هیون حاضر به گفتگو رسمی با خبرنگاران نشد ولی در بازدید از این دو غرفه و نمایشگاه نکاتی را مطرح کرد.
سفیر کره جنوبی در حالی از این دو غرفه بازدید کرد که به طور مشخص تحت تاثیر پیشرفت و کیفیت محصولات ایرانی قرار گرفته بود. نکته جالب توجه در این بازدید حیرت سفیر کره از تعداد بالای تولیدکنندگان لوازم خانگی بود. طوری که سفیر یک کشور صاحب تکنولوژی در صنعت لوازم خانگی همین سوال خبرنگاران ایرانی را داشت که وجود این همه تولیدکننده برای کشور ایران زیاد نیست؟
سفیر کره گفت: بهتر بود مانند کره تمرکز تولید فقط به چند برند محدود می‌شد و باقی شرکت‌ها زیرمجموعه این برندها فعالیت می‌کردند؛ به عنوان مثال یک شرکت در حوزه تامین مواد پلاستیکی، دیگری در حوزه صادرات یا در حوزه برندینگ و تبلیغات فعالیت می‌کرد. تعدد تولیدکنندگان باعث هدررفت منابع و کمک‌های دولتی می‌شود.
حضور گسترده برندهای ناآشنا در نمایشگاه لوازم خانگی
در بیست و سومین نمایشگاه لوازم خانگی ۵ سالن به شرکت‌های فعال در این حوزه اختصاص داده شده بود که نام بیشتر غرفه‌ها برای بازدیدکنندگان ناآشنا بود. تقریبا در تمام استان‌ها یک واحد یخچال‌سازی ایجاد شده و حتی برخی برندها واحد تولیدی نداشتند و فقط به یک دفتر فروش و اسم خلاصه شده بودند و محصولات آنها توسط سایر شرکت‌ها تولید می‌شود، برندهایی که تاکنون در هیچ لوازم خانگی خیابان جمهوری یا امین حضور دیده نشده است.
با وجود ممنوعیت واردات، شرکت‌های کمی سراغ تولید لوازم خانگی کوچک رفتند، زیرا این کالاها به دلیل حجم کم به راحتی قاچاق می‌شوند و تولید ایرانی شانس زیادی برای رقابت با آنها ندارد. این حوزه هم مانند لوازم خانگی بزرگ، مونتاژ قطعات چینی است، اما به همان نسبت محدودیت داخلی‌سازی یخچال و فریزر هم ندارد و کاملا قطعات آن از چین تامین می‌شود.
برخی برندها مانند وست پوینت، هارد استون و تولیپس در این حوزه فعالیت می‌کنند، اما همچنان سهم اصلی بازار متعلق به برندهای قاچاق خارجی است.
نمایشگاه لوازم خانگی به پایان رسید. نمایشگاهی که بیشتر بیانگر سیاست شکست‌خورده وزارت صمت در صنعت لوازم خانگی بود. اعطای مجوزهای بدون حساب و کتاب، عدم نظارت بر کیفیت محصولات و ایجاد زمینه برای فساد در قالب تاسیس کارخانه برای گرفتن تسهیلات و مواد اولیه ارزان، همگی در نهایت به این مسیر منتهی شد که تلاش و زحمت چند برند محدود ایرانی که برای ارتقا کیفیت تلاش می‌کنند دیده نشود و مصرف‌کننده به سمت کالای خارجی و قاچاق حتی به قیمت نداشتن گارانتی رسمی برود.
اولین عوارض این سیاست توزیع مواد اولیه ارزان و تسهیلات بین صدها تولیدکننده و؛ تفاوت اندک قیمت کالای ایرانی و خارجی است. در صورت ادامه وضعیت فعلی شاهد تعطیلی تمام برندها حتی برندهای با کیفیت ایرانی خواهیم بود.هرچند محمدمهدی برادران، معاون صنایع عمومی وزیر صمت در برنامه تلویزیونی میزان رضایت مردم از محصولات لوازم خانگی را ۹۰ درصد اعلام کرده بود. نظر سنجی که در سایه ممنوعیت لوازم خانگی صورت گرفته است.
