جدیدترین آمار گمرک نشان می‌دهد تراز تجاری ۷ماهه منتهی به مهر امسال رقمی معادل منفی ۷.۷میلیارد دلار است؛ رقمی بی‌سابقه که بیش از دو برابر مدت مشابه سال گذشته است. به نظر می‌رسد این کسری تجاری به‌دلیل رشد واردات ناشی از افزایش درآمد نفتی ایران بوده است و دولت تلاش دارد با کمک این درآمد قیمت‌ها در بازار داخلی را کنترل کند.
معاون وزیر اقتصاد و رئیس‌کل گمرک ایران اعلام کرد که تجارت خارجی کشور از ابتدای امسال تا پایان مهر ماه با ۶.۲درصد افزایش در مقایسه با مدت مشابه سال‌گذشته به رقم ۶۴میلیارد و ۴۰۰میلیون دلار رسید.
میزان وزنی مجموع مبادلات تجاری کشور در این مدت ۱۰۰میلیون و ۴۰۰هزار‌تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال‌قبل ۲۳.۷۱درصد افزایش یافت. میزان صادرات غیرنفتی به استثنای نفت‌خام، نفت‌کوره، نفت سفید و تجارت چمدانی، در این مدت ۷۹میلیون و ۵۰۰هزار‌تن انواع کالا به ارزش ۲۸میلیارد و ۳۰۰میلیون دلار ثبت شد که در مقایسه با مدت مشابه سال‌قبل افزایش ۲۹.۳۲درصدی در وزن و کاهش کمتر از یک‌درصدی در ارزش داشته‌است. همچنین در این مدت ۲۰میلیون و ۹۰۰هزار‌تن کالا به ارزش ۳۶میلیارد دلار وارد کشور شد که به لحاظ وزن ۶.۲۱درصد و از حیث ارزش ۱۲.۶۱درصد در مقایسه با مدت مشابه سال‌قبل افزایش نشان می‌دهد. آنچه در آمارهای گمرک قابل‌تامل است روند کاهش ارزش قیمت صادرات ایران در بازارهای جهانی همچنان ادامه دارد و از طرف واردات نیز حجم واردات همچنان در حال افزایش است، در نتیجه تراز کشور در حال منفی‌‌‌‌‌‌‌تر‌شدن است، درحالی‌که هنوز ۵ ماه به پایان سال‌جاری باقی‌مانده، تراز تجاری به رقم منفی ۷.۷میلیارد دلار رسیده‌است، این در حالی است که در مدت مشابه سال‌گذشته تراز تجاری کشور رقمی معادل منفی ۳میلیارد و ۳۶۹میلیون دلار بوده‌است، در نتیجه می‌توان گفت ادامه روند ۷ ماه گذشته باعث خواهد شد که منفی‌‌‌‌‌‌‌ترین نرخ تراز تجاری نسبت به سال‌های گذشته را شاهد باشیم.
از سوی دیگر افزایش قابل‌توجه آمار واردات را می‌توان ناشی از افزایش صادرات نفتی کشور دانست. به‌نظر می‌رسد ایران در ماه‌های اخیر برای فروش نفت آزادی بیشتری داشته‌است و درآمد حاصل از آن را برای واردات بیشتر و کنترل قیمت‌ها در بازار داخلی صرف کرده‌است. از دیگر نکات قابل‌توجه این آمار، افزایش قابل‌توجه در وزن صادرات کشور است. وزن صادرات در مهر ماه امسال نسبت به مهر سال‌گذشته ۳۲درصد رشد داشته‌است. با این روند پیش‌بینی می‌شود که وزن صادرات در سال‌جاری نسبت به سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۰ افزایش قابل‌توجهی داشته‌باشد، هرچند به دلیل افت قیمت کالاها رسیدن به رقم ارزش دلاری سال‌های مذکور در هاله‌‌‌‌‌‌‌ای از ابهام قرار دارد.
بر اساس این آمارها در مهر ماه امسال بیش از ۱۱.۷میلیون‌تن کالا به ارزش ۴میلیارد ۱۵۶میلیون دلار کالا از کشور صادرشده و از سایر کشورها ۳.۳میلیون‌تن کالا به ارزش ۵میلیارد و ۵۵۷میلیون دلار کالا به کشور واردشده‌که به‌معنای تجارت ۹میلیارد و ۷۱۳میلیون دلاری در ماه گذشته است. همچنین تراز تجاری ایران در مهر ماه رقمی معادل منفی ۱.۴میلیارد دلار بوده‌است.
آمارهای تجارت در مهر با شهریور سال‌جاری تفاوت عمده‌ای نداشته‌است. میزان صادرات از نظر وزنی ۳درصد افزایش داشته و از نظر ارزش دلاری یک‌درصد کاهش یافته‌است. همچنین وزن واردات در مهر نسبت به ماه قبل ۸درصد افزایش یافته، هرچند ارزش واردات تنها در حدود ۰.۶درصد افزایش داشته‌است.
مقایسه آمارهای مهر ماه سال‌جاری با مدت مشابه در سال۱۴۰۱ نیز نکات حائزاهمیتی را نشان می‌دهد. میزان صادرات مهر سال‌جاری نسبت به همین مدت در سال‌گذشته از نظر وزنی ۳۲درصد رشد داشته؛ درحالی‌که ارزش صادرات تنها ۹درصد افزایش یافته‌است، در مقابل واردات مهرماه امسال نسبت به مهر سال‌قبل از نظر وزن ۳درصد رشد کرده درحالی‌که از نظر ارزشی بیش از ۱۸درصد افزایش را شاهد بوده‌است. این آمارها به این معناست که در وضعیتی که قیمت کالاها تحت‌تاثیر تورم در حال افزایش است اما همچنان کالاهای ایرانی در بازار جهانی با افت قیمت روبه‌رو هستند.
جزئیات اقلام صادراتی و وارداتی
بنابر آمارهایی که رئیس‌کل گمرک ایران ارائه کرده، در هفت ماهه امسال صادرات کالاهای پتروشیمی به ۳۱میلیون‌تن و به ارزش ۱۲میلیارد و ۳۰۰میلیون دلار رسید‌که از نظر وزن ۲۶درصد افزایش و از حیث ارزش ۱۲درصد کاهش داشته‌است.
همچنین در این مدت گاز طبیعی مایع‌شده با ۲میلیارد و ۴۰۰میلیون دلار و اختصاص ۸.۳۷درصد، پروپان مایع‌شده با یک‌میلیارد و ۹۰۰میلیون دلار و ۶.۶۹درصد و بوتان مایع‌شده با یک‌میلیارد و ۳۰۰میلیون دلار و ۴.۶درصد، سه قلم عمده کالاهای صادراتی بوده‌اند.
بررسی ارزش کالاها نشان می‌دهد که در هفت ماهه امسال متوسط ارزش گمرکی هر‌تن کالای صادراتی از ۴۶۶ دلار به ۳۵۷دلار رسیده که نشانگر کاهش ۲۳.۴۳درصدی است. در هفت ماهه ۱۴۰۲، ذرت دامی با ۲میلیارد دلار و سهم ۵.۵۳درصدی، انواع گوشی تلفن‌همراه با یک‌میلیارد و ۵۰۰میلیون دلار و سهم ۴.۰۸درصدی و دانه سویا با یک‌میلیارد و ۲۰۰میلیون دلار و سهم ۳.۴۱درصدی، سه قلم عمده کالای وارداتی را به خود اختصاص دادند.
در همین رابطه معاون وزیر اقتصاد با تاکید بر اینکه متوسط ارزش گمرکی هر‌تن کالای وارداتی یک‌‌‌‌‌‌‌هزار و ۷۲۱ دلار بوده که نسبت به رقم یک‌‌‌‌‌‌‌هزار و ۶۲۴ دلار در هفت ماهه سال‌گذشته، ۶.۰۳درصد رشد داشته‌است، گفت: میزان واردات کالاهای اساسی در این مدت ۱۳میلیون و ۲۰۰هزار‌تن و به ارزش ۱۰میلیارد و ۹۰۰میلیون دلار بوده‌است که با اختصاص ۶۳.۳۲درصد از وزن و ۳۰.۳۴درصد از ارزش کل واردات در مقایسه با مدت مشابه سال‌قبل افزایش ۱.۰۸درصدی در وزن و کاهش ۴.۸۶درصدی در ارزش داشته‌است.
مقاصد عمده صادرات غیرنفتی
به گفته رضوانی‌فر، کشورهای عمده مقصد صادرات غیرنفتی کشورمان در این مدت به ترتیب شامل چین با هشت‌میلیارد دلار، عراق با ۵میلیارد و ۴۰۰میلیون دلار، امارات‌متحده‌عربی با سه‌میلیارد و ۷۰۰میلیون دلار، ترکیه با ۲میلیارد و ۷۰۰میلیون دلار و هند با یک‌میلیارد و ۳۰۰میلیون دلار بوده‌است.رئیس‌کل گمرک ایران گفت: پنج کشور عمده طرف معامله واردات نیز در این مدت به ترتیب شامل امارات‌متحده‌عربی با ۱۱میلیارد دلار، چین با ۱۰میلیارد و ۴۰۰میلیون دلار، ترکیه با سه‌میلیارد و ۸۰۰میلیون دلار، آلمان با یک‌میلیارد و ۲۰۰میلیون دلار و هند با یک‌میلیارد و ۱۰۰میلیون دلار است. او با اشاره با اینکه میزان ترانزیت خارجی کشور در هفت ماهه سال‌جاری نسبت به دوره مشابه سال‌قبل با افزایش ۱۴.۹۷درصدی روبه‌رو بوده‌است، افزود: میزان ترانزیت خارجی کشور در این مدت به ۹میلیون و ۳۰۰هزار تن رسید.
