شاخص بورس تهران طی هفته گذشته با افت یک‌درصدی از محدوده ۲میلیون و ۲۳هزار واحد به ۲میلیون و ۲هزار واحد رسید، همچنین نماگر هم‌‌‌‌‌وزن نیز طی هفته مذکور، تغییر به‌خصوصی را تجربه نکرد. بازار سهام، اکنون به‌دلیل سیاست‌های کلان اقتصادی، محرکی برای رشد ندارد، لذا با هرگونه خبری بورس تهران واکنش منفی نشان‌داده و پس از مدتی به حال خود رها می‌شود، به‌طوری‌که گزارش‌های مالی ۶ماهه نیز بر عملکرد بازار تاثیری نداشته‌است، لذا نمی‌توان عملکرد فعلی بازار را صرفا به تحولات منطقه‌ای ربط داد. به‌نظر می‌رسد اتخاذ سیاست‌های انقباضی پولی توسط بانک‌مرکزی یکی از دلایل اصلی روند فعلی بازار سرمایه باشد. هرچند بازار، در نقطه ارزنده‌‌‌‌‌ای قرار داشته و گزارش‌های مالی نیز مهر تاییدی بر عملکرد شرکت‌ها دارد، اما بدون محرک نمی‌توان انتظار رشد قابل‌توجهی را از بازار داشت.
تداوم هیجانات در بازار جهانی
تداوم جنگ میان فلسطین و رژیم صهیونیستی سبب شده‌است تا همچنان بازارهای جهانی عملکردی هیجانی را تجربه کنند، به‌طوری‌که قیمت طلا در روز جمعه، تا مرز ۲هزار دلار نیز رسید. همچنین قیمت نفت نیز در کانال ۹۰دلار تثبیت شده‌است.
قیمت متانول تحت‌تاثیر داده‌های قوی اقتصادی چین در محدوده ۲۸۵دلار تثبیت شد.اوره نیز تحت‌تاثیر تقاضای ضعیف بازار، کمی متعادل شد و در قیمت ۳۷۰دلار قرارگرفت که قیمت فعلی در محدوده دی ماه سال‌گذشته است. قیمت مس نیز با کاهش قابل‌توجهی به محدوده ۸هزار دلار رسید. تولیدکنندگان مفتول مسی با نرخ عملیاتی بالایی نسبت به هفته‌های قبل در حال فعالیت هستند، لذا ادامه روند نزولی قیمت مس محتمل خواهد بود. قیمت روی نیز در محدوده ۲هزار و ۴۰۰دلار باقی مانده‌است.
قیمت بیلت صادراتی ایران نیز بدون تغییر نسبت به هفته معاملاتی قبل در محدوده ۴۶۰دلار قرار دارد. هرچند نفت و دلار به دلیل هیجانات ناشی از جنگ، بسیار هیجانی رفتار می‌کنند، اما قیمت سایر کامودیتی‌‌‌‌‌ها تحت‌تاثیر انتظارات درخصوص تداوم سیاست‌های انقباضی توسط بانک‌مرکزی آمریکا همچنان، روندی کاهشی یا خنثی را درپیش گرفته‌‌‌‌‌اند، لذا قیمت‌های جهانی نیز محرک خوبی برای رشد قیمت سهام در بورس ایران نیست.
تهدید کارآیی بازار؟
در نظریه کارآیی بازار، این اعتقاد وجود دارد که بازار سهام باید نسبت به اطلاعات گذشته‌‌‌‌‌نگر، واکنش اندکی نشان‌داده و روند اصلی خود را طی کند، اما این امر در بازار سرمایه به این‌گونه است که با انتشار صورت‌های مالی فصلی، بازار با واکنش اندک یا بعضا بدون واکنش به حال خود رها می‌شود، لذا با وجود آنکه بازار سرمایه طی هفته گذشته شاهد تکمیل انتشار صورت‌های مالی بود، اما واکنش خاصی از خود نشان نداد. به‌نظر می‌رسد، یکی از دلایل اصلی این موضوع، ریسک‌هایی است که مسائل اقتصادی و موضوعات مدیریتی بر بازار وارد می‌کند. با وجود آنکه صورت‌های مالی بسیاری از صنایع بهتر از انتظارات بوده‌است، اما ظاهرا بازار تمایلی به خروج از روند رکودی ندارد. تابلوی معاملات نیز گویای همین موضوع است. میانگین ارزش معاملات طی هفته گذشته حدود ۳هزار و ۱۰۰میلیارد‌تومان بوده‌است که نسبت به هفته گذشته تغییر به‌خصوصی را نشان نمی‌دهد. همچنان میانگین‌‌‌‌‌های متحرک ۵روزه ارزش معاملات خرد، پایین‌تر از میانگین‌‌‌‌‌های ۲۰ و ۶۰روزه است و همین موضوع سیگنال منفی از روند معاملات بازار می‌دهد.
نفوذ رکود در بازار مشتقه
بازار مشتقه نیز همانند بازار نقدی، با رکود عمیقی همراه شده، به‌طوری‌که معاملات برخی از روزهای هفته گذشته، این سیگنال را به بازار مخابره کرده است که احتمالا روند رکودی ادامه‌دار خواهد بود. ارزش معاملات اختیار معامله طی هفته گذشته حدود ۸۰میلیارد‌تومان بوده که نسبت به هفته‌های قبل‌تر تغییر قابل‌توجهی را تجربه نکرده است. چهارشنبه هفته گذشته قراردادهای اختیار معامله ایران‌خودرو با ارزش معاملاتی بالا، سررسید شدند و یکی از پرمعاملهترین قراردادهای ماه‌های گذشته یعنی «ضخود۸۰۱۸» از دیده‌‌‌‌‌بان فعالان بازار مشتقه حذف شد، اما اکنون قراردادهای برج آذر و دی مورد استقبال بازار قرارگرفتند. قرارداد «ضخود۹۰۱۵» به‌عنوان پرمعاملهترین قرارداد بازار اختیار معامله برروی تابلو، قرارگرفت. با افت یک‌درصدی شاخص‌کل و کاهش قیمت سهام عمده شاخص‌‌‌‌‌ساز‌‌‌‌‌ها، ایران‌خودرو نیز کاهش ۸درصدی قیمت را طی هفته گذشته به‌ثبت رساند. بررسی‌‌‌‌‌ها از دو قرارداد «ضخود۹۰۱۵» و «طخود۹۰۱۴» نشان می‌دهد که قرارداد اختیار خرید «ضخود۹۰۱۵» که یک قرارداد در زیان است، با افت ۲۳درصدی طی هفته گذشته به‌کار خود پایان داد، اما قرارداد «طخود۹۰۱۴» که یک قرارداد در سود به‌شمار می‌آید، با رشد نزدیک به ۹۰درصدی در طول یک هفته به‌کار خود پایان داد.
نگاهی به قراردادهای اختیار معامله ایران‌خودرو در اسفندماه نیز حاکی از آن است که امکان اجرای استراتژی کاوردکال (خرید سهام پایه و فروش اختیار خرید) در قراردادهای «ضخود۱۲۱۷» می‌تواند بازدهی متوسط ۵درصد را برای معامله‌گران فراهم کند.
پارامترهای اثرگذار، موثر خواهند ماند؟
بورس تهران به‌نظر می‌رسد به بهانه جنگ و افزایش تنش‌ها روندی کاهشی را درپیش گرفته، اما تجربه نشان داده‌است، در صورتی‌که پارامترهای اقتصادی از بازار سهام حمایت کنند، تحولات مقطعی نمی‌تواند بورس تهران را زمینگیر کند، از این‌رو به‌نظر کارشناسان، بورس تهران اکنون به دلیل سیاست‌های پولی انقباضی که از تابستان توسط بانک‌مرکزی اخذ شده‌است، نمی‌تواند رشد قابل‌توجهی را تجربه کند. اکنون بورس، حساس‌‌‌‌‌تر از همیشه روندی خنثی یا حتی کاهشی را پیش گرفته‌است. انتشار گزارش‌های ۶ ماهه می‌توانست بازار را با یک واکنش خوب همراه کند، چراکه پتانسیل سودآوری شرکت‌ها در نیمه دوم را افزایش داد، اما مسائل کلان اقتصادی، عدم‌رشد نرخ دلار و ریسک‌های منطقه‌ای که وزن پایین‌تری دارند، ترمز بازار را کشیده‌‌‌‌‌اند.
