در روز‌هایی که بازار سرمایه با رکود دست و پنجه نرم می‌کند و فعالان بورس چشم‌انتظار کوچک‌ترین سیگنال مثبت به بازار هستند، وضعیت خودرو و مسائل مربوط به قیمت‌گذاری آن سبب شد بازار در پایان هفته روندی ریزشی به خود بگیرد.
روز سه شنبه شاخص کل با ریزش ۲۱ هزار واحدی روبرو شد و کام فعالان بازار را که تا مدت‌ها منتظر اثرگذاری گزارش‌های شش ماهه شرکت‌ها برای رشد بازار بودند، تلخ کرد. در آن روز فرار حقیقی‌ها شدت گرفت و ۸۵ درصد نماد‌های بازار منفی شدند.
همین اتفاق کافی بود تا بازار در آخرین روز کاری هفته(چهارشنبه، سوم آبان) کم‌رمق‌تر از قبل به کار خود ادامه دهد. «حسن حسین‌نیا» کارشناس بازار سرمایه دراین باره به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «انتظار می‌رفت در روز چهارشنبه یک رکورد برای کاهش ارزش داشته باشیم. ارزش معاملات چهارشنبه در بازار سرمایه خیلی پایین بود و تا لحظات پایانی بازار به سه هزار میلیارد تومان هم نرسید. خروج نقدینگی از بازار همچنان وجود داشت. وضعیتی که با وجود مثبت ارزیابی شدن گزارش‌های شش ماهه شرکت‌ها اتفاق افتاد، چرا که تحت تاثیر گزارش‌های منفی دو شرکت خودروساز عملا این فرصت سوخت شد.»
او در توضیح وضعیتی که بر بازار حاکم است این طور توضیح می‌دهد: «کاهش ارزش معاملات باعث می‌شود که بازار علی‌رغم ارزندگی با توجه به نبود نقدینگی نتواند سود قیمتی بالا را تجربه کند و عملا پس از مدتی به سمت پایین هم شیفت می‌کند. با هر خبر و پتانسیل منفی که در بازار ایجاد شود همچنان ریسک‌های سیستماتیک در بازار وجود دارد و انتظار می‌رود که ریسک‌ها کاهش پیدا کند. تا وقتی که حمایت جدی و مشوق‌های جدی از بازار سرمایه صورت نگیرد و در عین حال تا وقتی که نرخ بهره بانکی در این وضعیت هست، رشد پویا و ماندگاری را نتوانیم در بازار سرمایه تجربه کنیم. ولی ارزندگی و پتانسیل بنیادی سهامدار باعث می‌شود تا حمایت‌های جسته و گریخته‌ای در مقاطع مختلف در بازار شکل بگیرد».
قیمت گذاری دستوری به پاشنه آشیل بازار تبدیل شده است
حسین نیا در پاسخ به این پرسش که چرا دو شرکت خودروساز توانست بازار را دگرگون کند ادامه داد: «بازار سرمایه ما در شرایط فعلی حالت ذینفع محوری پیدا کرده است. فعالان بازار به اتفاقاتی که برای صنعت خودرو می‌افتد حساسیت زیادی دارند و با دقت بیشتر به آن‌ها نگاه می‌کنند. همانطور که اخبار خوبی راجع به برداشته شدن قیمت گذاری یا حتی شایعات آن باعث می‌شود که بازار تاثیر خوبی بگیرد، در زمان‌هایی که اخبار مبنی بر قیمت گذاری دستوری به بازار مخابره می‌شود، بازار هم تاثیر منفی می‌گیرد. نماد‌های خودروسازی که مصداق مواجهه با قیمت گذاری دستوری هستند، به پاشنه آشیل بازار تبدیل شده است. از همین رو مسئولان سازمان بورس هم در راستای این مسئله باید تلاش‌های بیشتری بکنند تا بازار از شرایط فعلی خارج شود.»
طبق آمار‌ها در حال حاضر درآمد، سود و نوسانات قیمت سهام حدود ۲۴۰ شرکت بورسی در بیش از ۱۴ صنعت، به‌طور مستقیم تحت‌الشعاع طیف‌های متفاوتی از قیمت‌گذاری دستوری شامل ابلاغ صریح قیمت فروش، فرموله کردن نرخ فروش یا رویه‌های نظارتی است. از همین رو با بروز تنش در هر کدام از این موارد بورس نیز در معرض آسیب قرار خواهد گرفت.
تاثیر منفی گروه‌های خودروساز در بورس به رغم پایین بودن درصد سهام
حسین نیا، کارشناس بازار سرمایه در ادامه با بیان اینکه در مورد وضعیت گروه خودرویی صرفا بحث افزایش قیمت خودرو مطرح نیست، به اقتصاد ۲۴ افزود: «در کنار کنترل قیمت، وضعیت گروه خودرو یک وضعیت نابسامان مدیریتی است. هزینه‌هایی که به خودروسازان تحمیل می‌شود افزایش یافته و ما شاهد این بودیم که این مسئله موجب تداوم صورت‌های مالی بد شده است. در عین حال وجود مدیریت دولتی در خودروساز‌ها علی رغم اینکه درصد سهامشان پایین است باعث می‌شود افق خوبی از این صنعت نداشته باشیم و تا زمانی که شرایط لازم برای رفع مدیریت دولتی انجام نشود و دولت سهامش را عرضه نکند این مشکلات وجود خواهد داشت. یکی از شرایط لازم برای عرضه سهام دولتی قطعا برطرف شدن بعضی مشکلات است. نمی‌شود بخش خصوصی وارد صنعتی شود که زیان‌ساز است و با قیمت گذاری دستوری محدود شده است».
پیش بینی بورس در هفته آینده
به گفته حسین نیا، بررسی معاملات روز چهارشنبه نشان داده که به نوعی نسبت به شاخص دو میلیون واحدی خوشبختانه حساسیت وجود دارد. تا وقتی این حساسیت وجود داشته باشد بازار حداقل در این مقطع حمایت می‌شود. رفع الزام فروش برای بازارگردان‌ها امروز هم عملیاتی شد و بعد از آن با وجود آنکه شاخص کل به زیر دو میلیون واحد هم نفوذ کرده بود، برگشت.
او در پایان می‌گوید: «باید دنبال مشوق‌هایی برای افزایش تقاضا باشیم؛ یعنی سازمان بورس صرفا نمی‌تواند با محدود کردن بخش عرضه یا برگزاری جلسه یا کاهش فشار عرضه‌ها به ایده ال خود که سهامداران دنبالش هستند برسند. پس باید با ارائه راهکار‌هایی که بتواند بخش تقاضا را تحریک بکند هم عملیاتی انجام بدهد. با روند فعلی پیش بینی می‌شود که هفته آینده بازار متعادل باشد، ولی اگر فاکتور‌های موثر در افزایش تقاضا بهبود پیدا نکند نمی‌توانیم شاهد رشد خاصی باشیم».
