قیمت دلار طی سه هفته گذشته تحت تاثیر جنگ در کرانه‌های دریای مدیترانه، روند نوسانی شدیدی را تجربه کرده است. با این حال اما قیمت دلار در هفته جاری، قدری آرام گرفته و به نظر می‌رسد فعلا در کانال 50 هزار تومانی تثبیت شده است. اما آیا روند دلار در روزهای آتی هم آرام است یا باید در انتظار نوسانات جدید بود؟
قیمت دلار در آخرین معاملات روز گذشته، 51 هزار و 100 تومان بود. با این حال کشمکش میان کاهشی‌ها و افزایشی‌های بازار، چشم‌انداز روشنی از عاقبت قیمت دلار به دست نمی‌دهد و به نظر می‌رسد اسکناس آمریکایی فعلا در همین سطح نوسان کند. تنها در صورتی قیمت دلار افزایشی خواهد شد که رخداد تازه‌ای بازار را تکان دهد.
در همین حال، کارشناسان معتقدند دلار دیگر تمایلی به ورود دوباره به کریدور 40 هزار تومانی ندارد؛ همان‌گونه که در ابتدای هفته هم از این خط حمایت عبور کرد اما به سرعت به کریدور پنجم بازگشت.
صعود دلار با رشد نقدینگی
برزو حق‌شناس کارشناس اقتصادی با اشاره به تثبیت قیمت دلار در کف کانال ۵۰ هزار تومانی گفت: «با توجه به اصلاح قیمت دلار در هفته گذشته، پیش‌بینی می‌شد که دلار به کف کریدور ۵۰ هزار تومانی برگردد.»
وی با تاکید بر اینکه مسائل کلان اقتصادی دلیلی برای افزایش قیمت دلار است، خاطرنشان کرد: «درست است که اجزاء آمار نقدینگی توسط بانک مرکزی به درستی منتشر نمی‌شود اما با محاسبات و اعدادی که اعلام شده، رشد نقدینگی از ابتدای سال ۱۲ درصد بوده، یعنی هفت هزار و صد میلیون میلیارد باید حجم نقدینگی کشور باشد. بنابراین با نزدیک شدن به پایان سال این موضوع در قیمت دلار تاثیر خواهد گذاشت.»
این کارشناس اقتصادی با اشاره به جنگ منطقه و افزایش ریسک‌های سیستماتیک اظهار داشت: «با وجود اخبار نامساعد سیاسی که روانه بازار می‌شود اما هدف سیاست‌گذار کنترل قیمت دلار است. اگر سیاست‌گذار همچنان اصرار بر سرکوب این اسکناس داشته باشد متاسفانه در ماه‌های آینده سقف جدیدی برای دلار خواهیم داشت.»
حق‌شناس در خصوص پیش‌بینی قیمت دلار گفت: «به نظر می‌رسد در روزهای آتی قیمت این اسکناس در محدوده ۵۰ تا ۵۱ هزار تومانی نوسان داشته باشد و در این محدوده‌ها تثبیت شود. اما حرکت بعدی دلار در ماه‌های آینده به سمت سقف قبلی خواهد بود.»
فعالیت سوداگرانه بازار ارز آرام شد
حمید‌رضا جیهانی کارشناس اقتصادی با اشاره به رشد هیجانی بازارهای مالی متعاقب بحران منطقه طی هفته‌های گذشته، به تجارت‌نیوز گفت: «مردم در فضاهایی که احساس عدم امنیت وجود دارد، برای حفظ ارزش دارایی‌هایشان معمولا به سمت بازارهایی مانند دلار و طلا می‌روند. بنابراین در هفته‌های اخیر و بعد از درگیری‌های حماس و رژیم صهیونیستی، شاهد جهش هیجانی در بازارهای مالی بودیم.»
وی افزود: «در رزوهای اخیر فعالیت سوداگرانه بازارهای مالی و فضای هیجانی آرام شد. بنابراین برای معامله‌گران، این موضوع مسجل شده که بحران غزه برای کشور ریسک امنیت ملی نیست. به همین دلیل انتظارات رشد قیمت، در ارز و طلا کاهش پیدا کرد و فضای هیجانی تخلیه شد.»
وی در ادامه تاکید کرد: «به لحاظ امنیتی آنقدر ایستا هستیم که بحران‌های منطقه نمی‌تواند در حوزه امنیت ملی خللی ایجاد کند که بازارهای مالی ایران را تحت تاثیر قرار دهد. تاثیراتی که اتفاقات غزه داشت تاثیرات مقطعی و هیجانی بود.»
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه امنیت ملی پایدارمان در حوزه اقتصاد اثرگذار است گفت: «بازیگری عده‌ای از مافیاهای فعال در حوزه بازار ارز در افزایش شارپی قیمت‌ها موثر بود. این عده با دستکاری قیمت‌ها برای مال‌فروشی، دلار را افزایشی کردند. اما با تخلیه حباب، قیمت‌ها پایین آمد.»
پیش بینی قیمت دلار در ماه‌های آینده
اما قیمت دلار در ماه‌های آینده چه روندی خواهد داشت؟ وی پاسخ داد: «با توجه به اینکه انتظارات تورمی از بازارهای کشور تخلیه شده و روند رشد حجم نقدینگی و تورم توسط مدیریت بانک مرکزی به نحوه بهینه‌ای مدیریت شده است، طی ماه‌های آینده و حداقل تا پایان سال آنچنان رشد قیمت و تورمی در بازارهای مالی و ارز نخواهیم داشت.»
جیهانی تاکید کرد: «با توجه به مولفه‌های اقتصادی و تراز مثبت تجاری کشور، تصورم این است که تا پایان سال فضای بدون بحران و هیجانی در بازارهای ارز، طلا و سرمایه داشته باشیم؛ منتها اگر اتفاقات خاص بین‌المللی رخ ندهد.»
چپِ سیاست‌گذار پر است
وی در خصوص رفع تحریم‌ها و عدم پذیرش غرب اظهار داشت: «موضوع رفع تحریم‌ها یا نزدیک شدن به غروب برجام که در حوزه نظامی و اقتصادی یکی یکی با انقضا زمانش برداشته می‌شود به لحاظ دیپلماتیک اهمیت دارد. در حوزه روابط بین‌الملل و مسائل اقتصادی نیز در یکی دو سال اخیر و اوج تحریم‌ها ما به بالاترین سطح فروش نفت رسیدیم و رکورد برجام را هم زدیم.»
این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: «باید در نظر داشت فضاهایی که دولت از طریق آلترناتیوهای اقتصادی، شرکای تجاری جدید، تقویت شرکای تجاری شرقی در بریکس و CIS ایجاد کرده منجر به کم‌شدن محدودیت‌های تجاری و اقتصادی ایران شده است.» وی تاکید کرد: «تحریم‌ها و تمدید آن روی بازارهای مالی ما تاثیری ندارد و کشور موضع مناسبی در حوزه تامین منابع مالی و ارزی دارد.»
علی‌اصغر سمیعی کارشناس اقتصادی در خصوص بازار کنترلی دلار گفت: «در شرایطی که بر اساس آمار ماهانه، ۴۰ هزار میلیارد تومان به حجم نقدینگی اضافه می‌شود و زمانی که توانایی مهار تورم و نرخ بهره در اقتصاد وجود نداشته باشد، آسان‌ترین و شاید تنها راه برای قدرت‌نمایی، مانور و دستکاری نرخ ارز است.»
وی با اشاره به اینکه تبعات کنترل قیمت دلار در اقتصاد بی‌شمار است، خاطرنشان کرد: «افزایش نرخ بیکاری، ورشکستگی موسسات مولد و ایجاد رانت، از عمده تبعات سیاست کنترل قیمت دلار است. این در حالی است که با جمع‌شدن فنر قیمت‌ها به ضرب تزریق میلیاردها دلار از درآمدهای نفتی نمی‌توان شعار مهار تورم را داد.»
وی با تاکید بر اینکه با چاپ اسکناس بیش از قابلیت جذب و دادن بهره‌های بالا تورم تشدید می‌شود، گفت: «نمی‌شود شعار واقعی‌شدن و تعدیل نرخ ارز را داد، ولی سال‌ها به سرکوب نرخ و پایین نگاه‌داشتن مصنوعی آن پرداخت. نمی‌شود این شوخی‌ها را با اقتصاد کرد و جواب نمی‌دهد.»
بر این اساس حالا این سوال مطرح است که در چه شرایطی ثبات قیمت دلار به ضرر اقتصاد نیست؟ وی در پاسخ به این پرسش گفت: «فقط در صورت به نزدیک صفر رساندن نرخ‌های بهره و تورم امکان‌پذیر است؛ در غیر این صورت ثباتی غیرواقعی، دستوری و بی‌دوام خواهد بود.» سمیعی خاطرنشان کرد: «تا زمانی که تفاضل نرخ تورم در کشور ما و کشورهای حوزه دلار حدود ۳۶ درصد باشد، باید روزانه یک در هزار به قیمت دلار افزوده شود و اگر نشود، معنی آن جمع‌شدن فنر قیمت خواهد بود.»
رانت و فساد ارمغان دلار چند نرخی
وی چندنرخی بودن قیمت دلار را بزرگترین معضل برای اقتصاد کشور عنوان کرد و گفت: «این موضوع باعث رانت و فساد می‌شود و عملی غیراقتصادی است؛ زیرا بازار را از رقابتی بودن خارج می‌کند و باعث دلسردی فعالان اقتصادی می‌شود.»
اما آیا با واقعی شدن قیمت دلار تورم بیشتر نمی‌شود؟ وی در پاسخ به این سوال گفت: «با واقعی شدن قیمت دلار، سود کارخانه‌دار زیاد واحداث آنهامقرون به صرفه می‌شود. در مقابل نرخ بیکاری کاهش می‌یابد و حقوق و دستمزد کارگرها متعادل و واقعی می‌شود، رشد صادرات و کاهش واردات غیرضروری از دیگر مزایای قیمت واقعی دلار است.»
این کارشناس اقتصادی در ادامه ضمن تاکید بر لزوم شفاف‌سازی و تک‌نرخی شدن نرخ ارز افزود: «بانک مرکزی با همکاری بانک‌ها و صرافی‌ها باید اقدام به تک نرخی کردن قیمت دلار نماید و با واقعی شدن قیمت‌ها جلوی نوسانات شارپی و ایجاد رانت را در بازار ارز بگیرد. زیرا فساد حاصل از چند نرخی بودن ارز صدمات جبران ناپذیری برای اقتصاد و جامعه دارد.»
خروج سرمایه، آلارمی برای افزایش قیمت دلار
مجتبی دیبا، دیگر کارشناس اقتصادی با تاکید بر شیفت قیمت دلار در کریدور جدید که متعاقب درگیری‌های اخیر خاورمیانه رخ داده است، به تجارت‌نیوز گفت: «موضوع درگیری میان حماس و اسرائيل باعث شد دلار منطقه معاملاتی جدیدی را برای خود تثبیت کند. البته باید در نظر داشت شرایط جامعه نیز به دنبال تاثیرپذیری از رخدادهای اخیر بود.»
وی با اشاره به چارت قیمت دلار خاطرنشان کرد: «این اسکناس هفته‌ها برای شکستن سقف مقاومت در تلاش بود؛ علاوه بر آن ریتم معاملات بسیار خسته‌کننده بود و معامله‌گران حرفه‌ای نیز اشتیاقی به معامله نداشتند.»
این کارشناس اقتصادی با اشاره به تاثیر زلزله هرات در هفته گذشته بر قیمت دلار تهران افزود: «شرایط هرات در کم‌شدن دلار در بازار داخلی، مزید بر علت بود و روند عرضه و تقاضا را کمی به هم ریخت. همچنین به دلیل موقعیت مهم ایران در منطقه، جنگ در خاورمیانه برای بازار ارز کشور بسیار اهمیت داشت.»
وی روند آهسته و پیوسته را برای قیمت دلار پیش‌بینی کرد و گفت: «یکی از دلایلی که کارشناسان روند قیمت دلار در بلندمدت را صعودی پیش‌بینی می‌کنند، رشد خروج سرمایه از کشور است. هر چند این خروج سرمایه به خاطر رکود بازارهای مولد و سرمایه، مسکن و سهام مقداری افت کرده اما نسبت به افزایش قیمت دلار آلارم می‌دهد.»
دیبا به متغیر فروش نفت به‌عنوان یکی از محسنات رفتار دلار در سال جاری اشاره کرد و گفت: «از فروش نفت می‌توان به‌عنوان یک تبادل غیررسمی یاد کرد. هر چند که ورودی‌ها و منابع پولی آن همچنان هویدا نیست. اما دولت فعلا توانسته به این واسطه، دلار را در در منطقه مشخصی مهار کند.»
وی خاطرنشان کرد: «کف فعلی حمایتی برای دلار محدوده ۵۰ هزار و ۶۰۰ تومانی است. با مفروضات فعلی منطقه ۵۱ هزار و ۸۰۰ تومانی را می‌توان سقف مقاومتی این اسکناس در نظر گرفت. این در حالی است که اگر دلار در محدوده ۵۳ هزار تومانی تثبیت شود، این اسکناس در روند صعودی قرار می‌گیرد.»
