به گزارش ایران اکونومیست، به تازگی یک وبسایت بین المللی متخصص در حوزه برق و انرژی، ایران را به عنوان برترین کشور خاورمیانه در زمینه تولید برق معرفی کرده است. بر اساس این گزارش کیفیت شبکه برق ایران در ده یا چند سال اخیر به میزان قابل توجهی بهبود یافته است. دوران نوسانات مکرر و طولانی ولتاژ و قطع برق گذشته است. با این حال، به دلیل مسائل مالی در بخش پر بدهی، به‌ویژه در ماه‌های تابستان که تقاضا با افزایش دما افزایش می‌یابد، مولدها و ارائه‌دهندگان برق در مواقعی هنوز می‌توانند برای برآورده کردن پیک تقاضا و جیره‌بندی و قطع برق همچنان با مشکل مواجه شوند.
جایگاه ایران در تولید برق
به نقل از وبسایت sinalda، امروز ایران 90 درصد برق خود را تولید می‌کند. علاوه بر این، این کشور برترین تولیدکننده برق در خاورمیانه و چهاردهمین تولیدکننده برق در سراسر جهان است.
ایران از نظر منابع غنی با دومین ذخایر بزرگ گاز طبیعی جهان و چهارمین ذخایر بزرگ تایید شده نفت خام است. تقریباً 62 هزار مگاوات یا 80 درصد از 75 هزار مگاوات خروجی ایران از نیروگاه‌های حرارتی تولید می‌شود که سوخت‌های فسیلی را می‌سوزانند. علاوه بر این، 12 هزار مگاوات از نیروگاه‌های برق آبی و هزار مگاوات از تنها نیروگاه هسته‌ای کشور در بوشهر، در جنوب ایران، تامین می‌شود.
اثر تحریم‌ها بر صنعت برق ایران
ایران از نظر منابع غنی با دومین ذخایر بزرگ گاز طبیعی جهان و چهارمین ذخایر بزرگ تایید شده نفت خام است. با این حال، عدم سرمایه‌گذاری و دسترسی به فناوری جدید در دوره تحریم‌ها تأثیر زیادی بر بخش انرژی داشت. در آن دوره درآمدهای صادرات نفت به نصف کاهش یافت، سرمایه‌گذاری‌های خارجی به حالت تعلیق درآمد، کاهش‌های عظیمی در تولید رخ داد که منجر به لغو بسیاری از پروژه‌های نفت و گاز شد. با لغو تحریم ها و پایان انزوای اقتصادی، ایران تولید و صادرات برق خود را سرعت بخشیده است.
نیروگاه‌های ایران ظرفیت تولید ۷۵ هزار مگاوات و تولید ۲۸۲ میلیارد کیلووات ساعت برق را دارند. برای حفظ سطح عملکرد فعلی و همگام شدن با تقاضاهای رو به رشد، بخش تولید و توزیع برق نیاز به سرمایه‌گذاری هفت تا هشت میلیارد در سال دارد. اما دولت ایران به دلیل بدهی‌های خود قادر به تامین بودجه مورد نیاز بخش انرژی نیست. حتی بدون احتساب سود تعهدی، کسری بودجه سالانه ایران حدود پنج میلیارد دلار است که معادل نیمی از مخارج سالانه صنعت برق است. به دلیل این بدهی، سه تاسیسات برق مجبور به تعطیلی شدند.
مشتریان برق ایران
با وجود همه این چالش‌ها، بسیاری از کشورها از جمله اردن، روسیه، هند، پاکستان، آذربایجان و سایر کشورها برای خرید برق از ایران صف کشیده‌اند. با این حال، اگر ایران نتواند مسائل مالی خود را حل کند، ممکن است بازارهای خارجی خود را از دست بدهد که این امر نیز تأثیر نامطلوبی بر وضعیت مالی آن خواهد داشت. با توجه به افزایش سریع تقاضای داخلی برای برق، ایران نیاز به جذب سرمایه گذاران خارجی دارد. و بخش انرژی ایران فرصت‌های زیادی را ارائه می‌دهد.
دلایل سرمایه‌گذاری خارجی در ایران
حداقل بدهی خارجی
رشد صنعتی قابل توجه
پتانسیل استفاده نشده برای افزایش کارایی و صرفه جویی در انرژی
فرصت‌های گسترده برای گسترش بازار انرژی ایران به کشورهای همسایه
با سرعت فعلی حفاری، ذخایر نفت و گاز ایران بیش از صد سال دوام خواهد آورد
پتانسیل ایران برای تبدیل شدن به قطب انرژی منطقه با اتصال کشورهای ساحلی دریای خزر و کشورهای خلیج فارس از طریق یک کریدور ترانزیتی قابل اعتماد
چالش‌های سرمایه‌گذاران خارجی در ایران
نقش غلبه دولت و همچنین گروه‌های ذینفع ذی نفوذ
بدهی بیش از حد دولت ایران به شرکت‌ها، مشاوران و چندین بانک کشور
نرخ های بهره محلی بالا، پرداخت وام ها را دشوار می‌کند
بازگشت احتمالی تحریم‌ها
آب‌وهوای گرم و خشکسالی باعث کاهش منابع آب مورد نیاز نیروگاه های ترموالکتریک و آبی می‌شود.
کاهش سود ناشی از یارانه انرژی و قیمت پایین برق در بازار
ناآرامی‌های داخلی
قانون اساسی ایران تمام ذخایر انرژی کشور را ملزم می‌کند که متعلق به دولت باشد، مشکلی برای شرکت‌های خارجی که برای سرمایه‌گذاری در بخش انرژی ایران به وام از موسسات مالی نیاز دارند.
اقلیم و جغرافیای ایران برای انرژی‌های تجدیدپذیر مناسب است که راه حل‌هایی برای مسائل پیش روی بخش انرژی کشور ارائه می‌دهد. ایران نسبت به اسپانیا آفتابی‌تر است و سالانه 2800 ساعت آفتابی برای تبدیل به انرژی خورشیدی دارد.
علاوه بر این، سرعت باد ایران با پتانسیل بیش از 30 گیگاوات تولید شده از نیروی باد شما را از بین می‌برد. نیروگاه آبی بزرگترین منبع تجدیدپذیر ایران به ازای هر ظرفیت تولید است و شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران اکثر پروژه‌های بزرگ برق آبی را مدیریت می‌کند.
اولین نیروگاه بیوگاز ایران در سال 2009 شروع به کار کرد. به طور کلی، پتانسیل منابع زیست توده در ایران 132 میلیون تن برآورد شده است. با در نظر گرفتن مقدار معمول بیوگاز از پسماندهای دامی، صنعتی، شهری و کشاورزی، ایران می‌تواند حدود 16146.35 میلیون متر مکعب انرژی تولید کند که تقریباً 323 پتاژول خروجی الکتریکی ایجاد می‌کند.
چالش‌های انرژی تجدیدپذیر در ایران
تنها ضرر انرژی‌های تجدیدپذیر برای ایران هزینه توسعه آن است. با این حال، اگر ایران بتواند مصرف نفت و اتلاف انرژی خود را کاهش دهد و همچنین از انرژی پایدارتر استفاده کند، احتمالاً رونق انرژی خود را حفظ کرده، سرمایه‌گذاران خارجی بیشتری را جذب کرده و بخشی از بدهی خود را پرداخت خواهد کرد.
حرکت رو به جلو، ایران پتانسیل عظیمی برای بهره برداری از انرژی های تجدیدپذیر دارد. با این حال، با افزایش تقاضای مصرف‌کننده و وضعیت بد مالی عمومی، همراه با تهدید همیشگی تجدید تحریم‌های بین‌المللی، حفظ یک محیط خاموش و بدون خاموشی برق احتمالاً یک چالش مداوم خواهد بود.
رشد انرژی تجدیدپذیر در ایران
بر اساس گزارش وزارت نیرو، برق تولیدی از منابع تجدیدپذیر در ماه مارس نسبت به فوریه نزدیک به دو برابر شده است.
ارقام منتشر شده از سوی این وزارتخانه نشان می‌دهد که بخش انرژی‌های تجدیدپذیر ایران در ماه تقویمی منتهی به 20 فوریه 121 میلیون کیلووات ساعت برق تولید کرده است که نسبت به ماه قبل 98.4 درصد افزایش داشته است.
به گزارش وبسایت solarquarter، افزایش تولید انرژی‌های تجدیدپذیر منجر به کاهش ۶۸ هزار تنی انتشار گازهای گلخانه‌ای و کاهش ۳۳ میلیون مترمکعبی گاز طبیعی مصرفی نیروگاه‌های حرارتی ایران در اسفندماه شد.
این وزارتخانه گزارش داد که مجموع ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران در ماه‌های تقویمی بسیار اواخر مارس به بیش از 1.038 گیگاوات رسیده است.
بخش انرژی‌های تجدیدپذیر ایران عمدتاً به نیروگاه‌های خورشیدی، برق آبی و بادی برای تولید بخش عمده تولید خود متکی است.
این در حالی است که انرژی‌های تجدیدپذیر تنها بخش کوچکی از کل ظرفیت تولید برق ایران را تشکیل می‌دهند که تا اوایل سال 2023 حدود 90 گیگاوات برآورد می‌شد. دولت اعلام کرد که قصد دارد ظرفیت انرژی های تجدیدپذیر را دو برابر کند و به 10 گیگاوات در سال 2025 برساند.
