به گزارش ایران اکونومیست، زمانی بشر تصور می‌کرد منابع انرژی بی‌نهایت و تمام نشدنی است، اما از آن روزها سالیان سال گذشته است، انسان امروز اهمیت انرژی را می‌شناسد و همچنین به این مسأله آگاه است که منابع انرژی محدود هستند و البته تصور زیستن در جهانی خالی از انرژی، دلهره‌آور و ترسناک است.
کشورهای پیشرفته نظیر کشورهای اروپایی که دارای منابع بسیار محدود انرژی هستند و همواره مجبورند انرژی را از کشورهای دیگر وارد کنند، بسیار زودتر از کشورهایی که دارای منابع عظیم نفت و گاز بودند به اهمیت انرژی پی بردند و برای استفاده درست آن راهکارهای مختلفی به کار بردند که نتیجه بخش بود.
ایران اما به عنوان یکی از کشورهایی که دارای منابع عظیم نفت و گاز است، تا سال‌های زیادی فقط به فکر تولید و برداشت از منابع خود بود، اما اکنون این ذخایر به نیمه عمر خود رسیده است و لزوم تغییر رویکرد از تولید و توسعه به بهینه‌سازی احساس می‌شود.
بهینه‌سازی مصرف انرژی بر همه جنبه‌های زندگی انسان تأثیر مستقیم دارد، از منابع طبیعی گرفته تا منابع انسانی و انرژی‌های تجدیدناپذیر و فرآیند گرمایش زمین و آلودگی هوا و مواردی از این دست که به‌طور مستقیم دستخوش تغییرات می‌شوند.
چالش ناترازی گاز که اوج بحران آن را در زمستان سال گذشته شاهد بودیم، حاصل همین نگاه توسعه‌گرای دولت‌ها در سال‌های پیشین و عدم توجه به بهینه‌سازی و ذخیره‌سازی گاز بود. همین چالش سبب شد که نگاه دولت به حوزه‌ی انرژی متفاوت شود. درست است که ایران از منابع خدادادی انرژی بهره‌مند است، اما این واقعیت را باید در نظر گرفت که با توجه به حجم بالای برداشت، اکنون این ذخایر به نیمه عمر خود رسیده است و اگر تغییری در نگاه توسعه‌گرای دولت‌ها ایجاد نشود، ایران به‌زودی به کشوری بدل خواهد شد که مجبور به واردات انرژی می‌شود.
اما بهینه‌سازی مصرف گاز کار ساده‌ای نیست، آن هم برای کشوری که سال‌های سال، به مصرف بی‌رویه منابع عادت کرده است. اگرچه در سال‌های اخیر، قوانینی درخصوص بهنیه‌سازی مصرف انرژی تدوین شده اما آنچنان که باید به این قوانین توجه نشده است. اما دولت سیزدهم که شاهد ناترازی گاز در زمستان گذشته بود، رویکرد مثبتی به بهینه‌سازی مصرف گاز یافته است و همسو با تأکیدهایی که سال‌هاست در این حوزه وجود دارد قوانین و مقرراتی درباره لزوم بهینه‌سازی مصرف انرژی تدوین کرده و نهادها و دستگاه‌های مختلف کشور مامور به اجرای آنها شدند. به‌ویژه اینکه طبق اعلام کارشناسان مصرف انرژی در ایران چهار برابر میانگین جهانی است و بیش از ۶ برابر بیشتر از میانگین جهانی گاز طبیعی مصرف می‌کنیم. این در حالی است که اعلام شده در فصل سرد سال بیش از ۷۰ درصد تولید گاز طبیعی به بخش خانگی و تجاری اختصاص یافته است.
ﻣﺎﺩﻩ ۴۴ قانون برنامه ششم مصوب سال ۱۳۹۵ مجلس شورای اسلامی، ﺩﻭﻟﺖ را ﻣﻜﻠﻒ کرده به‌منظور ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺍﺭﺯﺵ ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ ﺍﻧﺮﮊی ﻭ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺯﻧﺠﻴﺮﻩ ﺍﺭﺯﺵ ﻭ ﻛﺎﻫﺶ ﺷﺪﺕ ﺍﻧﺮﮊی، همسو با ﻣﺼﺮﻑ ﺍﻧﺮﮊی ﺑﺮﺍی ﻭﺍﺣﺪ ﺗﻮلید ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺍﺟﺮﺍی ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺍﻗﺪﺍم‌هایی را انجام دهد و باید ﺗﺮتیبی ﺍﺗﺨﺎﺫ کند ﻛﻪ ﺳﺎلیاﻧﻪ ﺗﻠﻔﺎﺕ ﺍﻧﺮﮊی ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ پنج ﺩﺭﺻﺪ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ. ﺁﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ﺍﺟﺮﺍیی ﺍﻳﻦ ﺟزء، در ﻣﺪﺕ ۶ ماه ﭘﺲ ﺍﺯ ﻻﺯمﺍﻻﺟﺮﺍ ﺷﺪﻥ ﺍﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺗﻮﺳﻂ ﻭﺯﺍﺭﺗﺨﺎﻧﻪ نیرو، ﺭﺍﻩ ﻭ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯی ﻭ ﻧﻔﺖ ﺗﻬﻴﻪ میﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ هیات ﻭﺯﻳﺮﺍﻥ می‌رسد.
همچنین ﻭﺯﺍﺭﺕ ﻧﻴﺮﻭ ﻣﻮﻇﻒ ﺍﺳﺖ برای ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺑﺎﺯﺩهی ﻭ ﺿﺮﻳﺐ ﺑﻬﺮهﻭﺭی ﻧﻴﺮﻭﮔﺎه‌ها، ﻣﻮﺍﻓﻘﺖ اصولی ﺑﺮﺍی ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻧﻴﺮﻭﮔﺎه‌ها ﺑﺎ ﺑﺎﺯﺩهی ۵۵ تا ۶۰ ﺩﺭﺻﺪ ﺻﺎﺩﺭ کند و طبق ﻣﺎﺩﻩ ۴۴ قانون برنامه ششم مصوب سال ۱۳۹۵ مجلس، وزارتخانه‌های ﻧﻔﺖ ﻭ ﻧﻴﺮﻭ موظف‌اند ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎﺭی دیگر ﺩﺳﺘﮕﺎه‌های ﺍﺟﺮﺍیی ﺫی‌ربط، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺍﺟﺮﺍیی «طرح جامع انرژی کشور» را تا پایان سال نخست اجرای قانون برنامه در چارچوب قوانین مربوطه و همسو با سند ملی انرژی کشور مصوب شورای عالی انرژی کشور، تهیه کنند و به تصویب هیات وزیران برسانند.
اگرچه این قوانین از سال‌ها قبل موجود است، اما پیشرفت چندانی در حوزه‌ی بهینه‌سازی به وجود نیامده است. دولت سیزدهم تلاش کرد تا در راستای جلوگیری از ناترازی گاز، قوانین، طرح‌ها و پروژه‌های بهینه‌سازی گاز را عملی کند.
یکی از طرح‌های بهینه‌سازی که در دولت سیزدهم اجرایی شد، تعویض چهار میلیون دستگاه بخاری با بازده بالا بود. همچنین در دولت سیزدهم بیش از ۶۲هزار موتورخانه در بخش تجاری، خانگی و عمومی بهینه‌سازی شده و شرکت ملی گاز در مجموع موظف به بهسازی ۳۲۰ هزار موتورخانه است.
سالیانه ۸۰ میلیارد دلار معادل ۱.۹ هزار تریلیون تومان پول کشور (ارز نیمایی) برای تأمین یارانه سوخت هزینه می‌شود که این به معنای گنجی به وزن یک‌هزار و ۶۵۰ تن طلای خالص (هر گرم طلا یک میلیون و ۳۰۷ هزار و ۹۰۰ تومان) لسا، از این رو وزارت نفت همواره تلاش کرده با توسعه و حمایت همه‌جانبه از پروژه‌های بهینه‌سازی از سوخته شدن این ثروت ملی جلوگیری کند.
وزارت نفت دولت سیزدهم آغاز سختی را به‌واسطه تأمین سوخت زمستانی کشور و کمبود ۲۵۰ میلیون مترمکعبی گاز داشت، اما همزمان رقم قابل‌توجهی سرمایه‌گذاری برای حفظ ظرفیت تولید در میدان‌های نفتی و گازی و طرح‌های پالایش نفت و گاز از جمله جمع‌آوری گازهای همراه نفت میدان‌های نفتی غرب و شرق کارون را جذب و به مرحله امضای تفاهم‌نامه و قرارداد رساند.
در حال حاضر نیز شاهدیم که دولت سیزدهم عزمی راسخ درخصوص بهینه‌سازی مصرف گاز در پیش گرفته و این موضوع از فعالیت‌های وزارت نفت در خصوص جمع‌آوری گازهای مشعل و همچنین عملکردش در حوزه بهینه‌سازی مصرف، نمایان است. امید می‌رود با تدابیر و اتخاذ تصمیمات صحیح و به جای وزارت نفت، شاهد رفع ناترازی گاز و جلوگیری از ثروت سوزی باشیم.
