به گزارش ایران اکونومیست از بانک مرکزی، محمدرضا فرزین؛ رئیس‌کل بانک مرکزی چهارشنبه ۵ مهرماه در ادامه دیپلماسی ارزی دولت سیزدهم به منظور افزایش همکاری‌های پولی و بانکی با کشور همسایه و همچنین انجام آخرین گام انتقال منابع ارزی آزادشده ایران به بانک‌های قطری، راهی دوحه پایتخت این کشور شد.
فرزین در این سفر که معاون ارزی بانک مرکزی هم او را همراهی می‌کرد با محمد بن عبدالرحمن آل ثانی نخست‌وزیر قطر شیخ بندر بن سعود آل ثانی؛ رئیس بانک مرکزی قطر دیدار و گفتگو کرد.
در دیدار مشترک رئیس‌کل بانک مرکزی کشورمان و رئیس بانک مرکزی قطر، توافقات لازم در خصوص شروع عملیات بانکی به منظور استفاده از منابع ارزی منتقل شده به ۶ بانک ایرانی در قطر به عمل آمد و عملاً دسترسی کامل بانک مرکزی کشورمان به ۵.۵ میلیارد یورو منابع ارزی ایران قطر وارد مرحله اجرا شد.
نزدیک به ۷ میلیارد دلار از منابع ارزی کشورمان طی سال‌های پایانی دهه ۹۰ بصورت وون (واحد پول ملی کره جنوبی) به بانک‌های کره جنوبی واریز شده بود و به آن هیچ سودی تعلق نمی‌گرفت. حتی در این سال‌ها به دلیل کاهش برابری وون به دلار، نزدیک به یک میلیارد دلار آن با کاهش ارزش برابری مواجه شد؛ اما با پیگیری‌های فنی و دیپلماسی موفق دولت سیزدهم، تمام منابع ارزی توقیف شده ایران در کره جنوبی آزاد و هزینه‌های تبدیل ارز آن از وون به یورو نیز توسط کشور ثالث پذیرفته شد.
حالا این پنج میلیارد و ۵۷۳ میلیون و ۴۹۲ هزار یورو (معادل ۶ میلیارد دلار) که با معافیت از تحریم‌های سوئیفت به حساب ۶ بانک ایرانی واریز شده کاملاً در اختیار بانک مرکزی قرار گرفته و به گفته رئیس‌کل بانک مرکزی، تمام منابع حاصله، ذخایر بانک مرکزی و پشتوانه ریال هستند که در جهت تقویت ریال استفاده خواهند شد.
محتوای مذاکرات
با دیدار فرزین و مسئولان قطری در روز چهارشنبه و برگزاری جلسه فنی و با حضور مسولان بانکی دو طرف در ظهر پنجشنبه، استفاده از منابع ارزی منتقل شده به ۶ بانک ایرانی در قطر عملیاتی شد، با این حال سفر رئیس‌کل بانک مرکزی به دوحه به احتمال زیاد تنها برای نهایی کردن مبالغ آزاد شده از کره جنوبی نبوده و به نظر می‌رسد مباحث دیگری هم در گفتگوها مطرح شده است.
احتمال می‌رود طرفین در مذاکرات اخیر به حدود یک میلیارد دلاری که بابت تأخیر کره جنوبی از پول‌های ایران آب شده هم پرداخته باشند. همچنین به نظر می‌رسد آزادسازی منابع ارزی ایران در چند کشور دیگر و فراهم کردن شرایط برای استفاده از این منابع هم از موضوعات مطرح شده در این مذاکرات فشرده بوده است.
واکنش بازار
بازار ارز از مدت‌ها قبل منتظر انتقال منابع ارزی و دسترسی بانک مرکزی به این منابع بود و ترس از ریزش ارز در بین دلالان ارزی و به اصطلاح مال‌دارها وجود داشت.از زمان اعلام خبر و نهایی شدن انتقال دارایی‌های ایران نرخ ارز آزاد تحت تأثر قرار گرفت و حملاتی که دلار برای رسیدن به ۵۰ هزار تومان صورت داده با شکست مواجه شد.
کارشناس متعددی تأکید می‌کنند که منابع ارزی آزادشده در کنار سایر سیاست‌های ارزی بانک مرکزی، مقدمات ثبات و حتی کاهش بیشتر نرخ دلار آزاد را فراهم خواهد کرد.
از جمله محمدرضا سبزعلیپور؛ رئیس مرکز تجارت جهانی کشور تأکید کرد: جو روانی حاصل از آزادسازی پول‌های بلوکه شده التهابات بازار ارز را کاهش می‌دهد و رشد نرخ ارز در بازار را متوقف می‌کند و حتی اگر نرخ ارز کاهش نیابد نرخ ارز ثابت خواهد ماند.
گام‌های پیوسته دیپلماسی فعال
دیپلماسی اقتصادی فعال و استفاده از ظرفیت‌های کشورهای دوست به‌ویژه همسایگان برای توسعه روابط تجاری و مالی کشور یکی برجسته‌ترین ویژگی‌های دولت سیزدهم بوده که در رفتار شخص رئیس‌جمهور و سفرهای کاری فشرده و متعدد سید ابراهیم رئیسی به بسیاری از کشورها منعکس بوده است.
رئیس‌کل بانک مرکزی هم در جهت تعمیق دیپلماسی اقتصادی دولت از روز آغاز مسئولیت، برقراری و گسترش روابط پولی و ارزی با کشورها را پیگیری و در ۸ ماه اخیر در سفر به کشورهای چین، آمریکا، امارات، عمان و قطر مسائل ارزی و تعاملات پولی و بانکی را با جدیت دنبال کرده است.
احیای حق برداشت ویژه
رئیس‌کل بانک مرکزی علاوه بر این که تا کنون چندین سفر به پایتخت‌های منطقه داشته، از سایر ظرفیت‌های پیش روی کشور غافل نبوده است.
فرزین نهم خرداد امسال هم با هدف دیدار و گفتگو با مقامات صندوق بین‌المللی پول، به آمریکا سفر کرد. در سفر رئیس‌کل بانک مرکزی به واشنگتن و دیدار با رئیس صندوق بین‌المللی پول که پس از سال‌ها انجام شد، امکان استفاده از معادل ۶.۷ میلیارد دلار حق برداشت ویژه (SDR) کشورمان نزد صندوق فراهم گردید.
۱۰ میلیارد دلار دیگر در راه
این ۵.۵ میلیارد یورو تنها منابع ارزی مسدود شده ایران نیست و بررسی‌ها نشان می‌دهد مذاکرات برای آزادسازی سایر منابع کشور هم از جمله منابعی که در بانک TBI عراق در حال پیگیری است.
مجیدرضا حریری؛ رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین در این زمینه گفته است که از ۲۳ میلیارد دلار ذخیره شده در خارج از کشور، حدود ۶ میلیارد دلار آن از کره جنوبی وصول شده و همچنین از فراهم شدن مقدمات انتقال ۱۰ میلیارد دلار دیگر هم خبر داده است.
پیام ثبات و آرامش به بازار
بانک مرکزی از ماه‌ها قبل سیاست‌های متنوعی را هم در سمت عرضه بازار ارز و هم در سمت تقاضا اجرا کرده که مهم‌ترین آن‌ها راه‌اندازی مرکز مبادله ارز و طلای ایران و پاسخ به همه تقاضاهای واقعی اقتصاد بوده است. همچنین با اعلام و اجرای سیاست تثبیت نرخ ارز و تأمین ارز کالاهای اساسی با نرخ ۲۸۵۰۰ تومان، پیام ثبات را به بازار مخابره کرد.
حالا با آزادسازی گام به گام منابع ارزی کشور و دسترسی بازارساز به منابع جدید، کارشناسان از چشم‌انداز آرامش بازار ارز در ماه‌های آینده خبر می‌دهند.
در این باره علی رضایی؛ عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با اشاره به آزادسازی منابع ارزی بلوکه شده ایران در کره جنوبی اظهار کرد: آزادسازی دارایی‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی قطعاً بر بازار ارز تأثیر مثبت دارد و باعث کاهش نوسانات در این بازار خواهد شد.
داوود منظور؛ رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز در این رابطه عنوان کرده بود که بانک مرکزی هرچه قدر ارز قابل تصرف بیشتری در اختیار داشته باشد، تراز تجاری کشور را بهتر مدیریت خواهد کرد.
همچنین محمدجواد محقق نیا؛ تحلیلگر مسائل پولی و ارزیبا اشاره به اینکه آزاد شدن منابع ارزی بر مراودات ارزی ما نیز اثر مثبت خواهد داشت، تصریح کرد: این موضوع موجب خواهد شد تا فضای اقتصادی بازتر و نیازهای اساسی کشورمان نیز تأمین شود که در ادامه می‌تواند بر کاهش نرخ رشد نقدینگی اثرگذار باشد. در نتیجه کاهش نرخ رشد نقدینگی، نرخ تورم را هم نزولی می‌کند.
با توجه به دیدگاه‌های کارشناسی مبتنی بر تحولات بنیادی در بازار ارز کشور به نظر می‌رسد تا پایان سال نوسان شدیدی در بازار ارز مشاهده نخواهد شد و از آنجا که سایر دارایی‌ها از نرخ ارز خط می‌گیرند، می‌توان به ثبات در فضای اقتصاد کلان کشور امیدوار بود.
