به گزارش ایران اکونومیست، کرسی ترویجی «اثرات کرونا بر گردشگری و تاب‌آوری در مقابل شوک‌های آینده با استفاده از تجارب موفق» از سوی معاونت فناوری و کاربردی‌سازی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری برگزار شد و ارشک مسائلی ـ عضو هیأت علمی گروه پژوهشی گردشگری ـ در این نشست که ناصر رضایی رییس گروه پژوهشی گردشگری مدیریت آن را برعهده داشت، گفت: امروزه رشد اقتصادی کشورها و نرخ اشتغال میلیون‌ها نفر در اقتصاد جهانی به بخش گردشگری و حمل و نقل وابسته شده است. این بخش علاوه‌بر بخش‌های اصلی گردشگری، (بخش‌های حمل و نقل، اقامتگاه‌ها، غذا و نوشیدنی، خدمات پرواز، تفریحات و سرگرمی) بر صنایع و بخش‌های دیگر از جمله مغازه‌داران، تولیدکنندگان، رستوران‌ها و ... (زنجیره ارزش) نیز اثرگذار است.
او افزود: بر اساس داده‌های سازمان بهداشت جهانی، ویروس کووید-۱۹ تا تاریخ ۱۴ ژانویه ۲۰۲۲، بیش از ۳۱۸ میلیون نفر را درگیر خود کرد. تعداد گردشگران ورودی از ابتدای ژانویه ۲۰۲۰ تا سپتامبر ۲۰۲۱ نزدیک به ۷۶ درصد کاهش یافت و بر اساس داده‌های سازمان گردشگری جهانی، ورود گردشگران در سال ۲۰۲۰ به مقدار ۳۰ سال گذشته برگشت و ۹۰۰ میلیارد دلار کاهش در حساب‌های ورودی گردشگران بین‌المللی ایجاد کرد که این مقدار ۹۳ درصد کاهش خدمات صادراتی و ۴ درصد کاهش در تجارت در سال ۲۰۲۰ را به همراه داشت.
مسائلی اظهارکرد: برآوردها از کاهش ۲ تریلیون دلاری در اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۱ حکایت دارد و از طرفی گزارش‌های سازمان جهانی گردشگری سازمان ملل گویای آن است که بخش صادرات گردشگری تا سال ۲۰۲۳ و بعدتر از آن به سطوح قبل از کرونا باز نخواهد گشت و از طرفی، بسیاری از نظرسنجی‌های صادراتی دیگر بیانگر آن است که مقادیر سال ۲۰۱۹ از سال ۲۰۲۴ و بعدتر اتفاق خواهد افتاد.
عضو هیأت علمی گروه پژوهشی گردشگری ادامه داد: گزارش‌های بانک جهانی، سازمان جهانی گردشگری سازمان ملل، شورای جهانی سفر و گردشگری و سازمان بین‌المللی کار، اثرات کرونا بر تولید ناخالص داخلی و تجارت کشورها را بررسی کرده‌اند که گویای کاهش درآمد افراد حوزه گردشگری و افت رشد تولید ناخالص داخلی و اشتغال به‌ویژه در صنایع مرتبط با گردشگری است. حال هر چه سهم گردشگری از تولید ناخالص داخلی کشوری افزایش یابد، اثرات کاهش تولید ناخالص داخلی ناشی از کرونا نیز افزایش می‌یابد.
او با بیان اینکه کرونا به دلیل نیاز به ارتباط نزدیک، رو در رو و مستقیم افراد در حوزه گردشگری، اثرات منفی اقتصادی و افزایش بیکاری در بنگاه‌های کوچک و متوسط صنایع گردشگری را به همراه دارد، اظهارکرد: به طور کلی کرونا اثرات عمیقی همچون کاهش تولید ناخالص داخلی و تجارت کشورها، افزایش هزینه‌های بین‌المللی، کاهش اشتغال، افزایش هزینه‌های مبادلاتی، کاهش شدید سفرها و کاهش در تقاضای خدماتی صنایع مرتبط با گردشگری بر اقتصاد کشورهای مختلف اعم از توسعه یافته و در حال توسعه داشته است.
ارائه‌دهندۀ این کرسی ترویجی در ادامه گفت: صنعت سفر و گردشگری ایران نیز از آسیب‌های ناشی از کرونا مصون نمانده و در دوره کرونا نزدیک به بیش از ۹۰ درصد گردشگران خارجی ورودی به کشور کاهش داشته و ۱.۱۳ درصد کاهش تولید ناخالص داخلی و ۱.۸۸ درصد افزایش بیکاری برای کشور به وجود آورده است.
مسائلی گفت: در ایران به دلیل نبود راهبرد مؤثر در توقف زنجیره کرونا و بیماری و فوت، ورود گردشگران خارجی، خطر و ریسک ناشی از بیماری را به همراه داشت؛ لذا گردشگرانی که قصد بازدید ایران را داشتند، مقاصد خود را به سایر کشورهای موفق در مقابله با کرونا (منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا) تغییر دادند که این موضوع به اثرات چندبعدی گردشگری و ارتباط آن با حوزه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، محیط زیست، بهداشت و امنیت (مانند تروریسم، زلزله، ابولا، سارس و زیکا) اشاره دارد، به همین دلیل صنعت گردشگری به عنوان صنعتی آسیب‌پذیر توصیف می‌شود.
عضو هیأت علمی گروه پژوهشی گردشگری اظهارکرد: نکته اصلی در این‌باره آن است که همواره صنعت گردشگری با توجه به ساختار خود می‌تواند دچار بحران‌های بیرونی این چنینی شود؛ لذا شناخت دقیق بحران و استفاده از تجربیات موفق در سطح بین‌المللی می‌تواند مسیر خروج از بحران‌های مشابه در آینده را سرعت بخشد. با این نگاه تحقیق حاضر به دنبال مدل‌سازی نظری و مفهومی اثرگذاری کرونا بر گردشگری و اقتصاد و در ادامه راهبردها و سیاست‌های کشورهای مختلف در چگونگی حفظ اقتصاد و بخش گردشگری در مواجهه با تکانه‌های منفی کروناست که می‌تواند درس‌ها و تجربیات گران‌بهایی را در مواجهه با موارد مشابه به همراه داشته باشد.
