نقشه چین برای به زانو درآوردن دلار امریکا با ممنوعیت رمزارزها

به گزارش ایران اکونومیست به نقل از پژوهشگاه بلاکچین، اواخر سال ۲۰۲۱ و هنگامی که ارزش بازار جهانی رمزارزها بیش از دو تریلیون دلار بود، ممنوعیت استخراج و تبادل رمزارزها در چین اعلام شد و ضربه‌ای جدی به قیمت رمزارزها و در نتیجه ارزش بازار جهانی این دارایی‌های دیجیتال وارد شد.

چین پیش‌تر در سال ۲۰۱۷ فعالیت صرافی‌های رمزارزی یا به‌عبارتی تبدیل رمزارز به یوان توسط صرافی‌ها را در این کشور ممنوع کرده بود؛ زمزمه‌های ممنوعیت تبادل و استخراج اما از سال ۲۰۱۹ شنیده می‌شد که چنین ممنوعیتی اتفاق نیفتاد تا دو موضوع مهم به وقوع پیوست؛ نخست این‌که چین از حدود یک‌سال پیش از وضع ممنوعیت رمزارزها، یوان دیجیتال یا ارز دیجیتال بانک مرکزی خود را رونمایی کرد؛ دوم این‌که دولت بایدن در آمریکا مستقر شد؛ که دشمن‌ترین دولت نسبت به کریپتو از زمان پیدایش بیت‌کوین محسوب می‌شود و در عین حال، روابط چین-آمریکا را نیز به‌سمت سردی و تنش بیش‌تر برده است.

ممنوعیت استخراج و تبادل رمزارزها در چین شاید مهم‌ترین اتفاقات سال ۲۰۲۱ بود که دنیای بلاک‌چین تاثیر آن را در سال ۲۰۲۲ نیز به‌شدت حس کرد؛ اما در تصویر بزرگ‌تر و البته پیچیده‌تر باید در نظر داشته باشیم چین یک نقشه‌راه بزرگ را دنبال می‌کند. این کشور درپی تبدیل شدن به اقتصاد نخست دنیا است و در این مسیر یوان چین یا سایر ابزارهای پولی این کشور نظیر طرحی که برای انتشار ارز مشترک با بریکس BRICS دارد، چاره‌ای جر یک رویارویی سخت با دلار آمریکا ندارند.

مواجهه یوان یا دلار جدالی چند ده‌ساله است؛ هنگامی‌که چین برای مدتی طولانی ارزش یوان را به‌طور کاذب پایین نگه می‌داشت تا کالاهای چینی بتوانند بازارهای جهانی را فتح کرده و بر رقیبان بزرگی نظیر آلمان، ژاپن و به‌خصوص آمریکا چیره شوند. پس چین سابقه‌ای سنگین و ید طولایی در استفاده از ابزارهای پولی و ارزی را در جعبه ابزار خود دارد و در این‌که برای تحقق هدف‌هایش سیاست‌های پولی خاصی برمی‌گزیند، هیچ شکی نیست.

در ظاهر امر و تفکر سنتی مانند بانک‌های مرکزی در بسیاری کشورهای دنیا، چین با هدف‌هایی چون کنترل تراز ارزی، مبارزه با پول‌شویی و صیانت از سلامت نظام مالی به ممنوعیت رمزارزها اقدام کرده است؛ اما این تفکر سنتی متناسب با اذهان معمولی‌تر در دنیاست. امروز داده‌های مشخصی وجود دارد که سهم رمزارزها را در پول‌شویی بسیار ناچیز نشان می‌دهد و البته این ادعا که خرید رمزارز یعنی خروج ارز از کشور آن‌چنان سست است که حتی از سوی بدبین‌ترین مدیران بانک‌های مرکزی دنیا نیز کم‌تر گفته و شنیده می‌شود. از سوی دیگر مسلم است که استخراج رمزارز ارزآوری بالایی دارد؛ نه چین یک کشور معمولی است و نه اندیشه‌هایی که در مدتی کوتاه آن‌را به این غول صنعتی و اقتصادی تبدیل کرده است، اندیشه‌هایی معمولی هستند.

چرا چین به ممنوعیت تبادل و استخراج رمزارزها اقدام کرد؟

برای سوال فوق دو پاسخ می‌توان ارایه کرد.

پاسخ یک: چین با استدلال‌های سنتی که در بالا ذکر شد و همچنین با امیدواری اغراق‌آمیز به یوان دیجیتال، به ممنوعیت رمزارزها اقدام کرد. این یک پاسخ کلاسیک و البته معمولی به سوال فوق است. قبول این پاسخ مشروط‌بر آن است که بازی چین را یک بازی سنتی بدانیم، آن‌ها را آن‌قدر ساده فرض کنیم که یوان دیجیتال را یک رمزارز واقعی و میزان محبوبیت و فراگیری آن‌را در حد بیت‌کوین و اتریوم می‌دانسته‌اند.

پاسخ دو: چین بازی دیگری داشته است. بیایید یک‌بار با هم این فرضیه را مرور کنیم. رهبران باهوش چین دست به یک عملیات فریب زده‌اند. هدف از این عملیات، سردرگمی آمریکا نسبت‌به میزان استفاده و اهمیت رمزارزها برای چین و برنامه‌های این کشور برای سرکوب دلار بوده است. با قدرت گرفتن یک دولت ضدرمزارز در آمریکا، عیان ماندن اتکا و اهمیت چین به رمزارزها می‌توانست آمریکا را برای برخورد جدی‌تر با رمزارزها تهییج کند. از طرفی باید به نفوذ چینی‌ها در بازار رمزارز دنیا توجه کنیم. دفتر مرکزی تتر USDT Tether، یعنی مهم‌ترین و رایج‌ترین دلار دیجیتال در هنگ‌کنگ قراردارد. نزدیک به نیم یا به‌طور دقیق ۴۲.۹ درصدی از کل تترهای دنیا روی شبکه ترون Tron با پروتکل TRC20 ساخته شده و معامله می‌شوند. شبکه ترون را نیز یک چینی دیگر به نام جاستین سان Justin Sun ساخته است که اهل شهر شینینگ Xining چین و ساکن سنگاپور است.

قدرت‌مندترین فرد در دنیای کریپتو نیز یک چینی دیگر یعنی سی‌زی CZ مدیرعامل و بنیان‌گذاری بزرگ‌ترین صرافی ارز دیجیتال دنیا یعنی بایننس نیز در اصل اهل شهر جیانگسو Jiangsu است و البته زمانی‌که در شانگهای اقامت داشت، به فکر تاسیس بایننس افتاد. این‌ها تنها نشانه‌های کوچکی از تاثیرگذاری افراد ذی‌نفوذ چینی در دنیای کریپتو است و ارتباطات، افراد، شرکت‌ها و پروژه‌های موثر بسیار بیش‌تر و عمیق‌تر از موارد یادشده است.

این‌جا می‌توانیم بگوییم این‌که چند فرد و شرکت چینی در دنیای رمزارزها موثر هستند، بر بازی فریب‌کارانه چین در ممنوعیت رمزارزها دلالت ندارد. بلی تا اینجا همه چیز حکایت از یک ممنوعیت سنتی توسط چین و عادی بودن شرایط داشت، اما یک بمب خبری ماجرا را دگرگون کرد.

وال‌استریت ژورنال دوم آگوست ۲۰۲۳ در خبری عجیب گزارش داد که با وجود ممنوعیت تبادل رمزارزها در چین، کاربران چینی در ماه گذشته ۹۰ میلیارد دلار دارایی در صرافی بایننس تبادل کرده‌اند. ۹۰ میلیارد دلار عدد بزرگی است، یعنی ۲۰ درصد از کل معاملات در صرافی بایننس! خبر وال‌استریت ژورنال می‌توانست یک ادعای نه‌چندان محکم تلقی شود؛ اما این خبر پیشینه‌ نیز دارد. ۲۷ مارس ۲۰۲۳ «کمیسیون معاملات آتی آمریکا» (CFTC) علیه بایننس اقامه دعوا کرد. مواردی از قبیل معاملات غیرقانونی از جمله شکایت‌های مطرح‌شده علیه بایننس است. این در حالی است که CFTC به‌طور معمول رویکرد دوستانه‌تری به رمزارزها و شرکت‌های کریپتویی دارد.

افزون‌بر این «کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا» یا همان SEC معروف که سیاست‌های خصمانه‌ای علیه کریپتو دارد نیز پنجم ژوئن ۲۰۲۳ شکایت مفصلی با ۱۳ اتهام علیه بایننس مطرح کرد. در هر دوی این شکایت‌ها سختگیری نکردن بایننس در دسترسی کاربران و تشخیص هویت آنان در تطبیق با قوانین ایالات متحده مطرح شده است.

در بسیاری موارد آن‌چه در رسانه می‌آید پیش‌تر در نهادهای امنیتی و حکومتی کشف شده و مورد بررسی قرار گرفته است. نشر در روزنامه‌ای مثل وال‌استریت ژورنال می‌تواند بخشی از سناریوی آمریکا برای مقابله با ابزارهای چین در استفاده و رواج‌دادن پنهان رمزارزها تلقی شود. طرح چند شکایت‌ علیه بایننس، ایجاد محدودیت‌های جدی برای فعالیت بایننس در آمریکا، انتشار اخبار جهت‌دار، تشکیل پرونده برای فعالان چینی و به‌احتمال زیاد مقابله با تتر در آینده نزدیک می‌تواند بخش‌هایی از برنامه آمریکا تلقی شود.

در واقع با وجود کنترل شدید چین بر اینترنت و گردش پول در این کشور، این ادعا دور از ذهن نیست که چین ممنوعیت ظاهری برای رمزارزها گذاشته است؛ اما در عمل رمزارزها به بخش قابل توجهی از اقتصاد چین گره خورده‌اند. مگر می‌شود ماهی ۹۰ میلیارد دلار دارایی چینی‌ها در یک سکوی آنلاین تبادل شود و دولت از آن بی‌خبر باشد. سخنگوی بایننس در پاسخ به سوال وال‌استریت ژورنال پیرامون این تبادلات تنها به یک جمله بسنده کرد: «دسترسی به بایننس در چین مسدود است». یعنی خبر گردش ۹۰ میلیارد دلاری حتی تکذیب نشده است، نه از سوی بایننس و نه از سوی دولت چین! لازم به تاکید نیست که بایننس تنها یکی‌از صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال است و به‌طور قطع چین از انبوهی از ابزارهای دیگر به‌خصوص صرافی‌های غیرمتمرکز یا DEX نیز برای حضور و تاثیرگذاری در بازار رمزارزها بهره می‌برد.

چین در این میان نیمی از شمشیر رمزارزها را علیه آمریکا عیان کرده است. در هفته‌های گذشته تحرکات جدی در هنگ‌کنگ شروع شده است که این جزیره آزاد را به مرکزی منطقه‌ای و جهانی در حوزه رمزارزها تبدیل کند، هنگ‌کنگی که رقیبی پرشتاب یعنی امارات را در پس خود دارد.