به فکر مقصد مکمل پیاده‌روی اربعین در ایران باشیم

به گزارش ایران اکونومیست، نشست «اهمیت رویداد بزرگ پیاده‌روی اربعین» با حضور علی‌اصغر شالبافیان ـ معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی و صنایع دستی ـ و محمدحسین ایمانی خوشخو ـ رییس پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی ـ سه‌شنبه هفتم شهریورماه در سالن خلیج فارس معاونت گردشگری برگزار شد.

علی‌اصغر شالبافیان در این نشست گفت: جاذبه‌های گردشگری از دو بُعد مکان‌محور و زمان‌محور مورد بررسی قرار می‌گیرند. امروزه جاذبه‌های مکان‌محور جای خود را به جاذبه‌های زمان‌محور داده‌اند و در حال حاضر اهمیت جاذبه‌های زمان‌محور به گونه‌ای است که در زمره مهم‌ترین سیاست‌گذاری گردشگری قرار گرفته است.

معاون گردشگری افزود: طیف برگزاری جاذبه‌های زمان‌محور (رویدادها) بسیار متنوع است. رویدادها متأثر از موضوع‌های مختلف میراث فرهنگی، کشاورزی، آیینی، دینی و مذهبی و ... هستند. رویدادها ظرفیت‌های بالقوه‌ای دارند که می‌توانیم متناسب با سلیقه و ذائقه مسافران و گردشگران از آن استفاده کنیم.

او اظهار کرد: اثرات ابررویداد پیاده‌روی اربعین تنها محدود به عراق نیست. شش استان غربی ایران و همچنین دو استان سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی نیز درگیر برگزاری این رویداد هستند. مسیر زائران نیز از ۱۲ استان کشورمان با محوریت پنج استان از جمله همدان و کهگیلویه و بویراحمد می‌گذرد.

توجهی به رویکرد معنوی سفر نکرده‌ایم

در ادامه، محمدحسین ایمانی خوشخو گفت: بحث جاذبه گردشگری بسیار مهم است. مرکز ثقل گردشگری جاذبه است و موتور گردشگری بدون داشتن جاذبه حرکت نمی‌کند. مزیت در گردشگری نیز اهمیت دارد، مزیت عامل اصلی برنده بودن در رقابت گردشگری است. هرچند مزیت حمل‌ونقل و مدیریت و.‌.. مهم است، اما مزیت جاذبه جایگاه بالاتری دارد. امروزه کشورها بویژه کشورهای در حال توسعه، علاوه‌بر فراهم ساختن زیرساخت‌ها به دنبال ایجاد جاذبه‌های گردشگری نیز هستند.

رییس پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی افزود: در میان جاذبه‌های مزیت‌آور، رویدادها از اهمیت زیادی برخوردارند. اهمیت این مسأله باعث شده این جوامع با توجه به منابع‌شان به لحاظ زمانی و مکانی رویدادی را خلق کنند، از این‌رو خلق یک رویداد و توجه به جاذبه‌ها مزیت محسوب می‌شود.

او اظهار کرد: رویدادهای بزرگی مانند پیاده‌روی اربعین از دو منظر اجتماعی و فرهنگی قابل مطالعه است. از دیدگاه اجتماعی، مدیریت این ابررویداد بسیار سخت است؛ زیرا انبوه زیادی از مردم در یک زمان و مکان مشخص از یک نقطه‌ به نقطه دیگر سفر می‌کنند. از دیدگاه فرهنگی نیز مسأله گردشگری از اهمیت زیادی برخوردار است؛ زیرا گردشگری یکی از مؤلفه‌های فرهنگی قلمداد می‌شود. گردشگر یک رسانه‌ است که پیامی را از یک نقطه به نقطه دیگر انتقال می‌دهد. بنابراین این مؤلفه نیز باید مورد مطالعه قرار بگیرد.

ایمانی خوشخو ادامه داد: در کتاب‌های علمی گردشگری تنها از مکه و زیات خانه خدا به عنوان بزرگترین رویداد مذهبی نام می‌برند، در حالی‌که رویداد پیاده‌روی اربعین نیز بسیار اهمیت دارد؛ زیرا خیل عظیمی از زوار امام حسین (ع) که حدود ۱۵ تا ۱۶ میلیون نفر می‌شوند، از یک مسیری پیاده‌روی را آغاز می‌کنند و به سمت کربلا راهی می‌شوند.

او ادامه داد: ضمن مزیت گردشگری، رویکرد معنوی سفر نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. متأسفانه ما به رویکرد معنوی سفر توجهی نکرده‌ایم و این مسأله باید تقویت شود. انگیزه اصلی مردم از سفر، بازگرداندن آرامش روح‌شان است. روح پدیده غیرمادی و معنوی است که تنها چند صباح در کالبد بدن گرفتار است. روح برای رهایی از این کالبد و زندان به استراحت و سفر نیاز دارد. ما به دلیل اهمیت این مسأله چندین دوره کنفرانس بین‌المللی گردشگری و معنویت با رویکرد سلامت معنوی برگزار کرده‌ایم. پنجمین دوره آن نیز امسال ۱۸ مهر ماه برگزار می‌شود. خوشبختانه برگزاری چنین کنفرانسی مورد توجه بسیاری از محققان خارجی نیز قرار گرفته است.

ایمانی‌ خوشخو تاکید کرد: رویکرد معنوی در تمام گونه‌های گردشگری به‌ویژه ابررویداد پیاده‌روی اربعین قابل مطالعه است. این رویداد مذهبی وابستگی زمانی و مکانی دارد، اما برخی از رویدادها فقط وابستگی زمانی یا مکانی دارند. قطعا مدیریت این رویداد بسیار سخت است. فلسفه اصلی راهپیمایی اربعین این است که مردم با ورود به کانال و اتصال به آن چیزی که دوست دارند، به آرامش برسند. این پدیده بزرگ طی ۲۰۰ تا ۳۰۰ سال اخیر در ایران شکل گرفته و مردم به علت ارتباط معنوی خاص با سیدالشهدا(ع) خودجوش هر سال به راهپیمایی اربعین‌ می‌روند.

رییس پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی گفت: سه مقوله هدف، موضوع و انگیزه در رویداد بزرگ پیاده‌روی اربعین قابل مطالعه است. زائران در این رویداد اتصال به خالق را بیشتر احساس می‌کنند. رشد معنوی انسانی، بازیابی انرژی جسم و روح، شور و شعف، فلسفه اصلی راهپیمایی اربعین است. مدیریت راهپیمایی اربعین نیز در سال‌های آینده بسیار اهمیت دارد. برای کنترل و مدیریت این راهپیمایی باید نقطه آغاز را مد نظر قرار دهیم. مسافت بصره تا کربلا ۵۰۰ کیلومتر است و چنین مسافتی در سال‌های آینده جوابگوی نیازهای زائران نیست. ما می‌توانیم وسعت مکانی اربعین را افزایش دهیم. اعلام کنیم پیاده‌روی اربعین از تمام شهرها به سمت کربلا است و اگر  یک نفر از شهر خودش به سمت کربلا حتی یک تا دو کیلومتر را نیز طی کند، ثوابش به او می‌رسد. همچنین می‌توانیم به فکر مقصد مکمل در ایران باشیم. این رویداد بزرگ باید از ابعاد مختلف مدیریتی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، معنوی و مردم‌شناسی مورد مطالعه قرار بگیرد.