به گزارش ایران اکونومیست به نقل از روزنامه خراسان، حوالی پاییز ۱۳۹۹ بود که خبر اول برخی رسانهها بحران انسولین بود. تیتر «انسولین نیست» تا چند وقت، روح و روان بخشی از بیماران دیابتی را خراش داد. اگرچه این وضعیت پس از چندهفته به آرامش رسید اما این نگرانی وجود داشت که هر زمانی ممکن است دوباره در بلوای بیانسولینی گرفتار شویم.
حالا اما دانشمندان جوان این سرزمین دست به کار شدند و نخستین خط تولید ماده اولیه انسولین را در کشور راه‌اندازی کردند.
تولید جدید چیست؟
پیش از این اجزا و سرنگ‌های انسولین قلمی بومی‌سازی شد و ایران توانست علاوه بر تامین نیاز داخل، به کشورهای دیگر هم صادر کند. اما بخش مهم‌تر تولید انسولین، مواد اولیه‌اش بود که نخبگان زیست‌فناوری توانستند آن را بومی کنند و چهار روز قبل خط تولید انبوه آن به بهره‌برداری رسید تا ایران عملا به جمع کشورهایی بپیوندد که توانایی ساخت صفر تا صد داروی انسولین را دارند.
داروهای مونتاژی و کمبود ماده اولیه
در ماجرای کمبود پاییز ۹۹، سخنگوی وقت سازمان غذا و دارو اعلام کرد که یک شرکت بهتازگی خط تولید انسولین قلمی را در کشور راه‌اندازی کرده است. اما این شرکت عملاً مونتاژ این دارو را در داخل انجام می‌داد؛ در واقع مواد و تجهیزات موردنیاز از خارج از کشور وارد و در ایران مونتاژ می‌شد که با تحریم مواد اولیه، این شرکت نیز نتوانست انسولین موردنیاز را تولید کند. معاونت غذا و دارو نیز اعلام کرد سه کارخانه داروسازی که برای تولید انسولین قلمی اقدام می‌کردند، با مشکل تأمین تجهیزات و مواد اولیه روبهرو هستند.آشفتگی و شرایط کمبود انسولین در پاییز ۱۳۹۹، جامعه را متوجه یک نیاز مهم کرد و آن هم اینکه باید خط کامل تولید انسولین را در کشور خودمان داشته باشیم تا نه لزومی به واردات باشد و نه مجبور به عقبگرد در داروهای مصرفی شویم؛ زنجیره‌ای که متشکل از ابتدا تا انتهای ساخت این دارو در کشور باشد و تمام حلقه‌های موردنیاز تولید را در داخل کشور داشته باشد.
راه‌اندازی خط تولید ماده اولیه انسولین
تا این که چهار روز قبل، افتتاح اولین خط تولید ماده اولیه انسولین در کشور رقم خورد؛ خبری که نشان می‌دهد گام‌های رسیدن به زنجیره کامل تولید انسولین در کشور و خودکفایی در آن، یکی‌یکی در حال برداشتهشدن است.
هفتمین کشور تولیدکننده ماده اولیه
امروز با توانمندی و تلاش فناوران، ایران صاحب فناوری تولید انسولین از نخستین مرحله یعنی بخش سلولی تا فراوری و تولید آن است. گام رو به جلویی که ایران را در جمع معدود کشورهای دارنده توانمندی فناورانه تولید انسولین و هفتمین کشور تولیدکننده ماده اولیه انسولین قرار می‌دهد.
این خط تولید، ظرفیت تولید سالیانه ۷۰۰ کیلوگرم انسولین را نیز محقق خواهد کرد. آنطور که فارس گزارش کرد، به گفته عبدالرضا طبری، مدیرعامل شرکت، «تولید آزمایشی این ماده دارویی آغاز شده تا بعد از مطالعات بالینی و همچنین تولید اقتصادی این محصول فرایند تولید انبوه آغاز شود.» ماده اولیه انسولین، در صورت اخذ تاییدیه‌های بالینی، تولید صنعتی و عرضه این محصول به بازار سلامت، صرفه‌جویی ارزی بیش از ۱۰۰ میلیون یورویی را نیز برای کشور به دنبال خواهد داشت.نکته جالب درباره این دستاورد این است که این ماده اولیه در یکی از معدود شرکت‌های چندملیتی و با سرمایه‌گذاری خارجی تولید می‌شود. به گفته معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور، تولید این ماده «به کمک یک شرکت دانش‌بنیان که چندملیتی است و متخصصان جوان داخلی در آن سهم قابل توجهی دارند، محقق شده است.»
گام بعدی، خودکفایی در تولید داروی انسولین
بر اساس آمار اعلامی از سوی وزارت بهداشت در ۱۴۰۱، ۱۱ درصد افراد بالای ۲۵ سال به دیابت مبتلا هستند که معادل ۵/۵ میلیون نفر در کشور است؛ این در حالی است که شیوع این بیماری در ایران روند افزایشی دارد.قرار گرفتن ایران در جمع کشورهای صاحب فناوری تولید انسولین از مرحله سلولی تا فراوری و تولید آن، به نوعی امنیت حوزه سلامت کشور را به همراه دارد. تولید داخل باعث خواهد شد که تجربه‌ای مانند پاییز ۱۳۹۹ تکرار نشود و در صورت اتخاذ سیاست‌های تحریمی و اعمال محدودیت‌ها برای ورود انسولین به کشور، بیش از یک میلیون بیمار استفاده‌کننده از این ماده دارویی بتوانند انسولین مورد نیاز خود را از داخل تأمین کنند.
اگر هوشمندانه مدیریت کنیم
رسیدن به قله دور نیست
بیشک، طی طریق در مسیر رشد و شکوفایی برای این سرزمین بزرگ، با وجود دانشمندان پرانگیزه دشوار نیست؛ صد البته اگر بتوانیم شرایط پیش رو را مدیریت و پشتیبانی کنیم. ما در عرصه دارو، راههای پر پیچ و خم فراوانی را پشت سر نهادهایم که مرور هر یک غرور و افتخار و اقتدار را برایمان به ارمغان میآورد. برخی از دستاوردهای جدید ایران خواندنی است:
-در میان ۲۵۷ دانشمند یک درصد جهان در کشور ۲۷ درصد داروسازان هستند.
-کشوری در دنیا نداریم که همه داروهای موردنیاز را خودش تولید کند و همه جای دنیا با یکدیگر در این زمینه همکاری دارند. ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست؛ اما از نظر تولید تنوع دارویی جزو ۱۰ کشور اول دنیاست.
-پنج کشور در دنیا داروی «ام اس» تولید می کنند و ایران با تولید این دارو ششمین کشور دنیاست که در این زمینه فعالیت میکند. این داروهای ایرانی به کشورهای روسیه، ونزوئلا، عراق و ترکیه صادر می‌شود. داروی درمان سالک نیز که در هیچ کشوری تولید نمیشود، برای اولین بار توسط یکی از شرکت‌های پارک فناوری پردیس تولید شده که بخش عمده آن صادراتی است.
