به گزارش ایران اکونومیست، دکتر الهه حجازی در نشست تخصصی «شب موزه ملی علوم و فناوری ایران» که عصر یکشنبه، ۵ شهریور ماه به مناسبت بزرگداشت رازی برگزار شد، اظهار کرد: رازی یک پزشک، شیمیدان و فیلسوف بزرگ بود. وی به سبب کشفیات خود مطرح شده است. وی همواره نسبت به نیازهای جامعه خود حساس بوده است. رازی هیچگاه به دانسته‌هایش بسنده نمی‌کرد و به دنبال بازسازی و ابداع بود.
وی با بیان اینکه رازی همواره به یادگیری توجه کرده است، اظهار کرد: وی همواره به دنبال فراگیری بوده و در جهت تولید علم گام برداشته است. رازی را می‌توان یک یادگیرنده دانست که به دنبال بازسازی دانسته‌های خود بوده است. رازی به نحوی یک یادگیرنده مادام‌العمر است و جامعه امروزی به یادگیرنده مادام‌العمر نیاز دارد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه مدت‌ها از عصر رازی می‌گذرد، گفت: ما در دوران پسا مدرن زندگی می‌کنیم که سرعت تغییرات دانش بسیار زیاد است. فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی در زندگی ما نقش پررنگی دارند و شاهد حضور چت‌بات‌ها هستیم. ما به دنبال کسب تجربه هستیم و مهارت کسب می‌کنیم. تفکر انتقادی یکی از نیازهایی است که به آن احتیاج داریم.
وی با بیان اینکه مسائلی مانند خلاقیت، حل مساله، سواد دیجیتالی و مسؤولیت اجتماعی نادیده گرفته می‌شود، گفت: در چنین شرایطی، یادگیری نوآورانه ضرورت دارد. منظور از یادگیری نوآورانه این است که یادگیری به صورت مادام‌العمر و در جهت کسب تجربه‌های جدید باشد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه اگر رویکرد انتقادی داشته باشیم، سبب تغییر قدرت یادگیری می‌شود، گفت: یادگیری نوآورانه بستر یادگیری را برای تمام افراد فراهم می‌کند و این فرصت ایجاد می‌شود که همه افراد یاد بگیرند. ما مفهوم سازنده‌گرایی داریم که به این معنا است که انسان از دوران جنینی و زمانی که مادر با وی سخن می‌گوید، وارد فرایند یادگیری می‌شود. در چنین مرحله‌ای یادگیری اولیه آغاز می‌شود.
وی با بیان اینکه جامعه‌پذیری اولیه بر عهده خانواده و نهاد رسمی آموزش است، گفت: وقتی که فرد بزرگ می‌شود، جایگاه وی تغییر می‌کند و به یادگیری اولیه نیاز ندارد و به دنبال یادگیری جدید است. مقاومت‌های سنتی وجود دارد و خیلی از فرهنگ‌ها ساختار منعطف دارند و اجازه حرکت به سمت یادگیری نوین را می‌دهند. فرهنگ و یادگیری ارتباط زیادی دارند و ساختارهای غیرمنعطف به توسعه و تولید دانش نمی‌رسد. ساختاری باید ایجاد شود که به سمت یادگیری نوین گام بردارد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه انسان قرن بیست و یکم با مطالبی روبرو است، افزود: مواردی مانند جهانی شدن و فرهنگ نمی‌تواند مجزا باشد. ما باید در فرهنگ وسیع‌تر زندگی کنیم تا با شناخت بتوانیم به موفقیت دست یابیم و مهارت کسب کنیم. به طور مثال، زبان خارجی از دوران مهدکودک به چینی‌ها آموزش داده می‌شود؛ چرا که می‌خواهند نقش مؤثری در اقتصاد جهانی داشته باشند. ما نیز به چنین مهارتی نیاز داریم، بنابراین باید به دنبال تولید دانش و یادگیری نوآورانه باشیم.
وی ادامه داد: انتظاراتی وجود دارد، اما ساختار موجود مناسب نیست؛ ناهماهنگی‌هایی وجود دارد. ما باید نوآوری ایجاد کنیم؛ اگر فرهنگ اجازه نوآوری ندهد، مجبور به ترک محیط هستیم، همانند کاری که بسیاری از دانشجویان انجام می‌دهند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه یادگیری نوآورانه به حمایت اجتماعی نیاز دارد، افزود: اگر حمایت اجتماعی شکل نگیرد، یادگیری نوآورانه شکل نمی‌گیرد و به سمت تفکر پساانتزاعی نمی‌رود. تفکر پساانتزاعی امکان نظریه‌پردازی می‌دهد و نیازمند حمایت است. مادامی که نهادهای غیررسمی و رسمی حمایت نکنند، پیشرفت حاصل نمی‌شود. به دلیل اینکه با ساختار آموزش در ایران آشنا هستم، انتظار چنین حمایتی از نهادهای رسمی ندارم؛ مدارس تیزهوشان و غیرانتفاعی که پول کلان می‌گیرند، وجود دارد. این موضوع می‌تواند از طریق نهادهای غیررسمی صورت بگیرد. نهادهای غیر رسمی می‌توانند به ترویج علم و ترویج تفکر انتقادی در جامعه کمک کنند.
دکتر حجازی با بیان اینکه کارگروهی در مدارس مورد توجه قرار نمی‌گیرد، ادامه داد: اگرچه کارگورهی مورد توجه قرار نمی‌گیرد اما فردگرایی ترویج می‌یابد. ما باید به حسن کارگروهی توجه کنیم؛ کارگروهی سبب کارآمدی بیشتر می‌شود. تشکیل گروه‌ها برای انجام کارگوهی و یادگیری بچه‌ها اهمیت دارد.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه نهادهای ترویج علم در کنار سازگاری اجتماعی باید به حل مساله توجه کنند، گفت: باید تکالیفی طراحی شود که به حل مساله کمک کنند. کشور مالزی درباره مالاریا اقداماتی انجام داده است. در این کشور به دانش‌آموزان می‌گویند در صورت مواجه شدن با مشکلات این چنینی چه اقداماتی انجام دهند. ما با طراحی اپلیکشین می‌توانیم به دانش‌آموزان کمک کنیم که به حل مساله بپردازند.
وی با بیان اینکه نگاه به مقوله هوش تغییر کرده است، گفت: هوش را درگیر یک موضوع ارثی نمی‌دانند، بلکه یک مساله بافتی می‌دانند. اقداماتی باید انجام شود که به بهبود فرایند ذهنی کمک کند. کتابخانه‌ها و ماشین حساب یک ابزار هستند که در دنیای امروز شاید کاربرد چندانی نداشته باشند. موزه‌های علم و فناوری یک ابزار هستند و افراد می‌توانند در چنین مکان‌هایی فعالیت کنند که یادگیری صورت گیرد. یادگیری نوآورانه مهم است، ما باید هر روز یاد بگیریم و با گرایش یاد بگیریم. ما به دنبال اطلاعات هستیم که ساختار شناختی فعال شود.
وی در تعریف نخبگی، گفت: موضوع نخبگی پس از جنگ جهانی دوم مورد توجه قرار گرفت. ما باید بر روی یادگیری سرمایه‌گذاری کنیم تا فرصت یادگیری برای تمام افراد فراهم شود. متاسفانه برچسب‌هایی مانند کم‌هوش در جامعه ترویج یافته است. ما اگر می‌خواهیم به آموزش توجه کنیم، باید به موضوع یادگیری سالمندان نیز نگاه ویژه داشته باشیم. نوجوانان و کودکان و در نهایت بزرگسالان نباید به تنهایی کانون توجه قرار گیرند. من از سیاست‌گذاران می‌خواهم که به موضوع یادگیری سالمندان نیز توجه کنند.
