به گزارش ایران اکونومیست، وزارت نیرو اعلام کرد: یکی از مولفه‌های توسعه برای هر کشور، توانایی تامین انرژی برق است و این شاخص به خوبی می‌تواند زمینه توسعه‌یافتگی اقتصاد یک کشور را بیان کند.
برای مقایسه ظرفیت نیروگاهی کشورها، ابتدا باید شاخص مناسبی را مورد استفاده قرار داد. بر این اساس شاخص مورد نظر برای یک مقایسه دقیق باید پارامترهای مختلفی را در بر بگیرد.
از جمله پارامترهایی که در شاخص مقایسه باید استفاده شود، توجه به ابعاد اقتصادی کشورها است.
بر این اساس، شاخص مدنظر باید نسبت به اقتصاد هر کشور مورد بررسی قرار گیرد تا شرایط مقایسه شرایط برابری تلقی شود.
بر این اساس، شاخص ظرفیت منصوبه نیروگاهی نمی‌تواند بیانگر توانمندی کشورها در تامین برق اقتصاد باشد.
معرفی یک شاخص برای مقایسه توانایی تامین برق کشورها در تامین برق
در این راستا شاخص برگزیده برای مقایسه ظرفیت برقی کشورها، شاخص ظرفیت اسمی نیروگاهی به ازای هر دلار تولید ناخالص داخلی کشورها است.
این شاخص از تقسیم ظرفیت نیروگاهی کشور بر تولید ناخالص داخلی آن کشور محاسبه شده و واحد آن نیز وات بر دلار خواهد بود.
مهدی صادقی، کارشناس اقتصادی گفت: شاخص ظرفیت اسمی نیروگاهی به ازای هر دلار تولید ناخالص داخلی، توان هر کشور در تامین برق اقتصاد آن کشور را نشان می‌دهد و می‌توان میزان محدودیت تامین برق در هر اقتصاد را نیز متوجه شد.
این کارشناس اقتصادی بیان کرد: برای محاسبه این شاخص باید همه فعالیت‌های اقتصادی انجام شده در مرز جغرافیایی یک کشور را لحاظ کرد و به همین دلیل است که پارامتر تولید ناخالص داخلی به جای تولید ناخالص ملی مورد استفاده قرار گیرد.
مقایسه ایران و ۱۰ اقتصاد برتر جهان
با توجه به مسلح شدن به یک شاخص برای اطلاع یافتن از توان تامین برق کشورها قصد داریم، شاخص مذکور را برای ایران و ۱۰ کشور صدرنشین فهرست اقتصادهای برتر دنیا از منظر نشریه فوربس شامل آمریکا، چین، ژاپن، آلمان، هند، انگلستان، فرانسه، ایتالیا، کانادا و برزیل محاسبه و سپس مقایسه کنیم.
منابع آماری محاسبه تولید ناخالص داخلی کشور، گزارش سال ۲۰۲۳ نشریه فوربس است و همچنین ظرفیت منصوبه نیروگاهی نیز از گزارش مجله گلوبال انرژی گرفته شده است.
بر اساس، نکات یاد شده ظرفیت نیروگاهی به ازای هر دلار تولید ناخالص داخلی برای کشورهای هند، چین، برزیل، ژاپن، کانادا، آلمان، ایتالیا، فرانسه، آمریکا و انگلستان به ترتیب ۰.۱۳، ۰.۱۲، ۰.۱۰، ۰.۰۸، ۰.۰۷، ۰.۰۶، ۰.۰۶، ۰.۰۵، ۰.۰۴، ۰.۰۳ وات بر دلار است.
متوسط شاخص ظرفیت نیروگاهی به ازای هر دلار تولید ناخالص داخلی ۱۰ اقتصاد برتر دنیا ۰.۰۸ وات بر دلار است.
بررسی شاخص مذکور در ایران نیز بیانگر آن است که به ازای هر دلار تولید ناخالص داخلی در ایران، ۰.۲۵ وات ظرفیت منصوبه برق وجود دارد.
شبکه برق ایران توانایی تامین انرژی اقتصادی ۳ برابر اقتصاد ایران را دارد
ظرفیت منصوبه نیروگاهی ایران به ازای هر دلار تولید ناخالص داخلی ۳ برابر متوسط این شاخص برای ۱۰ کشور اروپایی است.
سیما غفاری، کارشناس حوزه انرژی گفت: اگر ایران از منظر بهینه‌سازی و تنوع بخشی به سبد انرژی مشابه ۱۰ اقتصاد برتر دنیاحرکت کند، ظرفیت فعلی منصوبه نیروگاه‌های برق می‌تواند اقتصادی با ۳ برابر تولید ناخالص فعلی معادل یک هزار میلیارد دلار را پوشش دهد.
این کارشناس حوزه انرژی خاطرنشان کرد: مطالعه شاخص‌ها و آمارهای جهانی بیانگر قدرت شبکه برق ایران از منظر تولید برق است و با چنین ظرفیت نیروگاهی، محدودیت اقتصاد ایران از منظر تامین برق مسئله‌ای کاملا منتفی است.
قیمت‌گذاری دستوری نفس صنعت برق کشور را گرفت
با وجود قدرت شبکه برق ایران در پوشش انرژی لازم برای اقتصاد، قیمت‌گذاری دستوری در حوزه انرژی به ویژه در تامین برق مشترکان صنعتی سبب شده تا در بازه‌های زمانی معدودی شبکه برق گسترده کشور تحت فشار شدید قرار گیرد.
سید دانیال آل هاشم، استاد دانشگاه با اشاره مسئله قیمت‌گذاری صنعت برق گفت: در ایران سازوکار قیمتی و بازار وجود ندارد و بر همین مبنا، جریان برق ارزان همیشه در دسترس بوده و بخش صنعتی و کشاروزی شما انگیزه‌ای برای کار در ساعت دیگر شبانه روز ندارد.
وی با اشاره به شکل‌گیری پدیده ناترازی برق در ایران افزود: ناترازی برق از نگرش ما به مصرف و بخش تقاضا ناشی شده و با استقرار سازوکارهای بازار عملا این مسئله رفع شدنی است.
این استاد دانشگاه گفت: در بخش صنعت باید سازوکار نظام قیمت شناور و بورس برق ایجاد شود تا صنایع انگیزه لازم برای مدیریت بار و دریافت حداکثر انرژی را داشته باشند.
با توجه به اهمیت اصلاح اقتصادی انرژی در صنعت برق، اقدام هایی نظیر حرکت به سوی ایجاد بازار برق نظیر تابلوی برق سبزو تابلوی گواهی صرفه‌جویی می‌تواند زمینه رفع این مسئله را فراهم کرده و تداوم این اقدام های قدرت واقعی صنعت برق کشور را نمایان کند.
