حمیدرضا شهرکی معاون حمل و نقل سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای در گفت‌وگو با ایران اکونومیست با اشاره به تعداد ناوگان‌های فعال در کشور، گفت: در حال حاضر قریب به ۱۵ هزار و ۱۰۵ دستگاه اتوبوس پلاک عمومی بین شهری در کشور فعال است که دارای کارت هوشمند جهت فعالیت در حوزه جاده‌ای هستند، که با توجه به تعریف سن مرز فرسودگی در قانون هوای پاک که اتوبوس با عمر بیش از ۱۰ سال را در مرز فرسودگی قرار داده تعداد ۱۳ هزار و ۱۳۹ دستگاه اتوبوس سنی بالاتر از ده سال دارند.
معاون حمل و نقل سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای در ادامه تاکید کرد: شایان ذکر است چهار هزار دستگاه از اتوبوس‌های دارای کارت هوشمند جاده‌ای به دلیل توجیه اقتصادی بالاتر در سرویس کارخانه‌ها، مراکز پتروشیمی و پالایشگاهی و… جذب شده و در حال فعالیت هستند و عملاً از چرخه حمل و نقل عمومی بین شهری مسافر فاصله گرفتند و به بخش دیگری نیز به واسطه تعمیرات و عدم توان تأمین هزینه تعمیرات در تعمیرگاه‌ها متوقف شده و بخشی از ناوگان نیز به دلیل فرسودگی بسیار بالا هزار و ۹۰ دستگاه اتوبوس دارای سن بالاتر از بیست سال است که در مسیرهای بسیار کوتاه فعالیت دارند.
این مقام مسئول افزود: هم‌اکنون ۷ هزار دستگاه اتوبوس از مجموعه اتوبوس‌های پلاک عمومی با انجام تعمیرات اساسی در مسیرهای بلند فعال هستند و بخشی از نیاز عمومی کشور در ایام عادی سال را تأمین می‌کند، لذا به همین دلیل روشن در برخی ایام سال که ما با اوج تقاضا مواجه می‌شویم کمبودهای شدیدی در این زمینه پیش می‌آید.
شهرکی در خصوص دلیل عدم تهیه نیاز کشور به اتوبوس طی سال‌های گذشته، گفت: کارخانه‌های تولید اتوبوس داخلی و خارجی بر اساس تقاضای مشتری قراردادی منعقد کردیم که اقدام به تولید اتوبوس می‌کنند و طی سال‌های اخیر به دلیل شرایط تحریم تقریباً تولید داخلی نداشتیم و طی دو سال شیوع بیماری کرونا نیز تولیدکنندگان خارجی به دلیل عدم تقاضا تولید نداشتند و در سال‌های اخیر به دلیل سخت‌تر شدن تدریجی شرایط اقتصادی به تدریج از فعالیت اتوبوس‌ها کاسته شد و همزمان با ایجاد تقاضاهای جدید سفرهای عمومی جاده‌ای به مناسبت‌های مختلف افزایش یافت و این امر در کنار عوامل دیگر منتج به عدم تخصیص منابع مالی و تسهیلات بانکی با سود تسهیلات پایین برای توسعه و نوسازی و بازسازی ناوگان موجب کمبود تدریجی ناوگان شده است.
وی در ادامه گفت: حوزه حمل و نقل سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای در طول ۲ سال اخیر تلاش‌های زیادی کردند تا بتوانند با تأمین مالی مورد نیاز فرایند توسعه و نوسازی ناوگان را تسریع دهند اما عدم تأمین منابع مالی به‌عنوان جدی ترین مشکل بر سر راه این امر جهت رونق تولید داخلی تاکنون منجر به نتیجه مطلوب نشده است.
معاون حمل و نقل سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای تاکید کرد: شرکت‌های داخلی همانطور که اشاره شد طی ۵ سال اخیر کارخانه‌های داخلی به دلیل موضوعاتی مانند تحریم و عدم توانایی مالی متقاضیان قراردادی منعقد کردند و نتوانستند به نیاز بازار پاسخ بدهند و موازی این موضوع با افزایش قیمت ناوگان تولید داخل و عدم توان مالی خریداران عملاً فرایند توسعه و نوسازی از طریق بکارگیری تولیدات داخلی متوقف شده، لذا اگر دقت شود آمار واقعی تولید اتوبوس‌های جاده‌ای در کارخانه‌های داخلی طی سال‌های اخیر بسیار اندک است و عمدتاً اتوبوس‌های درون شهری تولید شده است.
وی در ادامه گفت: تحقق واردات ۲ هزار دستگاه اتوبوس برای سال جاری کاملاً وابسته به نقدینگی متقاضیان و همکاری دستگاه‌های مرتبط در امر واردات است و در حال حاضر سازمان ملی استاندارد، گمرک، سازمان حفاظت محیط زیست، پلیس راهنمایی و رانندگی، وزارت کشور و بانک مرکزی در این فرایند دارای نقش مستقیم هستند که احراز مقررات و ضوابط هر یک از این دستگاه‌ها موجب صرف زمان خواهد شد. با این حال این سازمان ضمن هماهنگی با سایر دستگاه‌های دخیل در حال تسهیل فرآیندها و تسریع امر واردات می‌باشد.
شهرکی در پایان گفت: از ابتدای خرداد ماه سال جاری تا کنون پیشرفت امر واردات و رفع موانع به نظر در مقایسه با فرایند سایر واردات ماشین آلات مناسب بوده و در همین مدت کوتاه اقدامات بسیاری صورت گرفته و دیروز شاهد تأیید نهایی ثبت سفارش دو بسته بالغ بر ده دستگاه اتوبوس بودیم که امید می‌رود با مشخص شدن فرایند، در هفته پیش رو و البته با یک نگاه و اقدام جهادی نزد همه دستگاه و مجموعه حمل و نقل روند موجود سرعت بگیرد و ناوگان به گمرکات کشور وارد گردد.
