به گزارش ایران اکونومیست، منطقه خاورمیانه به‌ویژه کشورهای حوزه خلیج فارس، بزرگ‌ترین منابع نفتی و میعانات گازی کشف‌شده جهان را در اختیار دارند و بیش از نیمی از انرژی مورد نیاز دنیا از این منطقه تامین می‌شود که یکی از راه‌های بهره‌بردن از این منابع، گسترش و توسعه صنعت پالایش است.
در ایران این صنعت همواره متکی به منابع دولتی بوده و یکی از چالش‌های همیشگی، چگونگی تامین نیاز پالایشگاه‌های کوچک یا مینی‌ریفاینری‌هاست، تا جایی که طبق بررسی‌های انجمن صنفی کارفرمایی پالایش نفت، برخی از پالایشگاه‌های کوچک باظرفیت‌پایین‌تر به دلیل نرسیدن به‌موقع خوراک کاملا تعطیل شده، برخی با شرایط سربه‌سر فعالیت می‌کنند و تعدادی نیز زیان‌ده‌اند.
در این زمینه «همایون دارابی»، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با ایران اکونومیست اظهار داشت: در حالی که ساخت و توسعه پالایشگاه‌های کوچک در کشور ما عمر بلندی ندارد، اما در همین مدت کوتاه نیز پالایشگاه‌های کوچک برای چگونگی تامین خوراک و همچنین قیمت‌گذاری با مشکلات بسیاری دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
به‌گفته وی، راه‌حل توسعه پالایشگاه‌های کوچک و در ادامه بهره‌یابی هرچه بیشتر از صنعت پالایش کشور در گرو یافتن شیوه‌های نوین برای حل معضل تامین خوراک آن‌هاست.
دارابی، گواهی سپرده نفت خام را ابتکار عملی برای تنوع‌بخشی به شیوه‌های فروش نفت می‌داند و می‌گوید: به‌تازگی بخش خصوصی توسط مینی‌ریفاینری‌ها (پالایشگاه‌های کوچک) به حوزه تجارت نفت وارد شده‌است. این فضا احتیاج به ابزارهایی از جمله گواهی سپرده نفت خام دارد که به بخش‌های خصوصی نوپا اجازه همکاری با دولت را دهد.
این کارشناس بازار سرمایه، به اثرگذاری گواهی سپرده در کاهش نگرانی‌ها درباره معضل کمبود خوراک پالایشگاه‌های کوچک نیز اشاره کرد و گفت: معاملات گواهی سپرده نفت خام این امکان را به پالایشگاه‌ها می‌دهد که یا با همکاری یکدیگر یا به‌صورت مستقل برای خرید خوراک موردنظر خود برنامه‌ریزی کنند و باتوجه به این که هر ۷۰۰ هزار بشکه یک محموله قابل‌تحویل محسوب می‌شود، با خرید گواهی‌ها در زمان‌های مختلفی که موردنظرشان است می‌توانند این تامین خوراک را انجام دهند.
وی با تاکید بر اینکه به‌تازگی افراد حقیقی نیز می‌توانند وارد معاملات گواهی سپرده نفت خام شوند، تشریح‌کرد: ورود افراد حقیقی به این معاملات، ابتکاری برای توسعه سرمایه‌گذاری مستقیم است. بدین‌ترتیب، بورس انرژی ایران به کمک صنعت مدیریت دارایی و سبدگردان‌ها آمده‌است، این مساله برای آینده بورس انرژی نیز نقطه قوت مهمی است، زیرا سبدگردان‌ها زمینه سرمایه‌گذاری غیرمستقیم افراد حقیقی را فراهم می‌کنند.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه بازار سرمایه در کشور ما بازاری در حال رشد است و ماهیت یک بازار در حال رشد این است که سرمایه‌گذاران جدیدی را به همراه داشته‌باشد، عنوان‌کرد: حضور این سرمایه‌گذاران جدید با طیف متفاوتی از خواسته‌ها مستلزم طراحی ابزارهای جدید است، در این میان گواهی سپرده نفت خام به‌عنوان نخستین ابزار ارزی بازار سرمایه می‌تواند اثر به‌سزایی داشته‌باشد.
وی همچنین گفت: نکته با اهمیت دیگر در مورد گواهی سپرده نفت خام این است که صاحبان این گواهی‌ها می‌توانند در حوزه صادرات نفت خام اثرگذار باشند.
دارابی با اشاره به اینکه پیاده‌سازی ابزار مشتقه مانند قرارداد آتی بر پایه گواهی سپرده اثر بسیاری در پوشش ریسک تحولات بازار نفت دارد، بیان‌داشت: این امر در نهایت به ثبات ابزارها و معاملات بورس انرژی نیز منجر خواهد شد، این فرایند ممکن است مقداری زمان‌بر باشد، اما در بلندمدت به سود بورس انرژی ایران و کل بازار سرمایه خواهد بود.
این فعال بازار سرمایه در پایان ابزار امیدواری کرد که این ابتکارها و طراحی ابزارهای نوین به نتایج خوبی برای بازار سرمایه کشور منجر شود.
