دکتر احمد رئیسی در گفت‌وگو با ایران اکونومیست، با اشاره به اینکه افزایش موارد بروز مالاریا در کشور متاثر از عوامل مختلف است، گفت: معمولا افزایش موارد متاثر از موارد ورودی به کشور است اما برخی فاکتورهای تعیین کننده هم وجود دارند.
وی با اشاره به موارد انتقال بیماری از مرزهای شرقی، در عین حال گفت: هنوز هم معتقدیم که چرخه زنجیره انتقال محلی مالاریا را از حدود ۴ سال قبل قطع کرده‌ایم و این دستاورد تداوم داشته است.
رئیسی افزود: از سوی دیگر هر زمان که شرایط مرز و کشورهای همسایه از نظر بروز مالاریا تغییر کند شرایط ما هم تحت تاثیر قرار می‌گیرد. متاسفانه ما تابعی از تغییراتی هستیم که خارج از مرزهای خودمان رخ می‌دهد.
او ادامه داد: در کشور پاکستان چند مشکل عمده وجود دارد که سازمان بهداشت جهانی و گزارش رسمی گروه G۵ به آن اشاره کرده است؛ در واقع طبق خود اظهاری پاکستان، از وجود حدود ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار مورد ابتلا به مالاریا در این کشور مطلع هستیم که عدد خیلی بزرگی است که هرچقدر هم ما در مرزها مراقبت‌ها را افزایش دهیم در مواردی ورود افراد بیمار به کشور ما اتفاق می‌افتد. مرز مخاطره آمیز ما از نظر مالاریا مرزهای پاکستان است اما موارد بیماری عمدتا افغان هستند.
رئیس اداره کنترل و مبارزه با مالاریا وزارت بهداشت با بیان اینکه بروز مالاریا به شرایط آب و هوا هم وابستگی دارد، تصریح کرد: الان به دلیل گرمای تابستان شرایط انتقال بیماری و فعالیت پشه آنوفل محدود شده است و انتقال در مناطق مرزی مشترک نیز به شدت کاهش یافته است اما احتمالا از شهریور ماه مجددا شاهد افزایش پیک بیماری خواهیم بود که دیگر پیک واقعی خواهد بود.
وی افزود: پیک اولی که از آن گذر کردیم به نظر می‌رسد کاذب بود؛ به این معنی که بیشتر موارد پیک کاذب از موارد مالاریا "ویواکس" است که دوره کمون بیماری طولانی بوده و بعد از مثلا شش ماه خود را نشان داده است که ما افزایش موارد آن را در اسفندماه شاهد بودیم؛ بنابراین پیک بهاره بیماری کاذب بود و پیک واقعی بیماری آن است که از شهریور تا آبان ماه تجربه خواهیم کرد.
او تاکید کرد: پیک آتی مالاریا هم وابسته به شرایط کشور همسایه است؛ چون در مرزهای شرقی زندگی مردم مبتنی بر رفت‌وآمد عادی و قانونی به آن سوی مرز جریان دارد و ممکن است افراد در این نقل و انتقالات به مالاریا مبتلا می‌شوند و به کشور بازمی‌گردند.
وی با اشاره به افزایش میزان بروز مالاریا در کشور طی یک سال گذشته اضافه کرد: برغم آن هنوز هم معتقدیم چرخه انتقال مجدد بیماری در کشور برقرار نشده است و این دستاورد نظام مراقبت از بیماری است و این موضوع طبیعی است؛ چرا که ما برای هر ۵۰۰۰ نفر یک پست تشخیص مالاریا داریم؛ در حالیکه شاید کشورهای همسایه به ازای هر ۵۰۰ هزار نفر هم پست تشخیصی مالاریا نداشته باشند.
وی با تاکید بر عدم شکل‌گیری چرخه انتقال محلی مالاریا در ایران، گفت: در این راستا منتظر هستیم گروه کارشناسان ارشد سازمان بهداشت جهانی برای تایید این موضوع به کشور بیایند و پس از بررسی‌های بیشتر کشور و مناطق مرزی با پاکستان، گواهی حذف مالاریا از کشور را صادر کنند.
وی افزود: عمدتا چهارگونه پلاسمودیوم (فالسیپاروم، ویواکس، اواله و مالاریه) باعث بیماری مالاریا در انسان می‌شوند که البته اخیرا نوع پنجمی هم گزارش شده است. در ایران انتقال مالاریای ویواکس و فالسیپاروم گزارش می‌شود، اما امکان ورود موارد مالاریای اوال و مالاریه از سایر کشورها (بخصوص کشورهای آفریقایی) وجود دارد. در این پنج عاملی که برای مالاریا شناسایی شده است انگل فالسیپاروم، فرم کشنده بیماری را ایجاد می‌کند.
او در خاتمه بیان کرد: یک خبر خوب برای مردم دنیا این است که تزریق واکسن مالاریا قرار است از امسال (۲۰۲۳) در ۱۲ کشور آفریقایی تحت صحرا که مشکل اصلی آنها مالاریای فالسیپاروم است به شکل روتین درآید و احتمالا موارد مرگ و میر مالاریای فالسیپاروم در دنیا را به شدت کاهش خواهد داد. با توجه به اینکه معمولا موارد شناسایی شده از مالاریا در ایران از گونه خوش‌خیم هستند که منجر به مرگ نمی‌شوند، احتمالا ما به این واکسن نیاز پیدا نخواهیم کرد.
