ابراهیم رئیسی بعد از سفر پر سر و صدا به آمریکای لاتین، این بار سه کشور آفریقایی را برای سفر انتخاب کرده که فقط ۰.۱ درصد از کل صادرات غیرنفتی را در سال گذشته به خود اختصاص داده‌اند.
چهارشنبه هفته گذشته سید ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم، به مقصد سه کشور آفریقایی کنیا، اوگاندا و زیمبابوه به مدت پنج روز ایران را ترک کرد تا این اولین سفر بالاترین مقام اجرایی کشور به این قاره پس از 11 سال باشد.
گرچه در مدت دو سال فعالیت دولت رئیسی همچنان احیای برجام و ایجاد روابط تجاری و اقتصادی با کشورهای توسعه‌یافته صنعتی در هاله‌ای از ابهام به سر می‌برد، اما به نظر می‌رسد این دولت تمرکز خود را روی روابط با کشورهایی گذاشته که ارتباط با آنها نه از ابعاد جغرافیایی و نه از ابعاد آمار تجاری توجیه چندانی ندارد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد سهم سه مقصد آفریقایی رئیسی در صادرات غیرنفتی ایران سال گذشته 0.1 درصد هم نبوده است.
رئیسی پیش از سفر به آفریقا هم در اواخر خرداد ماه سفر پنج روزه‌ای به سه کشور آمریکای جنوبی، یعنی ونزوئلا، نیکاراگوئه و کوبا داشت که سهم کشور اول از صادرات غیرنفتی ایران تنها 0.2 درصد و سهم دو کشور دیگر نزدیک به صفر است.
این در حالی است که تیم دولت قصد دارد با مانور رسانه‌ای روی این سفرها از آن دستاورد بزرگی بسازد. برای مثال هفته گذشته روح‌ا… لطیفی، قائم‌مقام باشگاه تجار ایران و آفریقا، در گفتگویی که با ایسنا داشت، اعلام کرد با روی کار آمدن دولت سیزدهم، صادرات به آفریقا رشد ۱۰۰ درصدی داشته است.
وی آماری هم از تجارت با سه کشور هدف رئیس دولت سیزدهم ارائه کرده که نشان می‌دهد به‌رغم رشد ۱۰۰ درصدی رقم صادرات به آفریقا، حتی واردات از این کشور ناچیز است.
اما برای صحت این ادعا آمار رسمی که دولت منتشر کرده می‌توانند ترازو و سنجه مناسبی باشند. طبق اطلاعات منتشرشده در سال گذشته بیش از ۱۲۸.۵ هزار تن کالا به ارزش ۷۳ میلیون و ۷۸۱ هزار دلار، تجارت ایران با کنیا، اوگاندا و زیمباوه بود که ۱۲۴ هزار و ۲۱۴ تن کالای ایرانی به ارزش ۵۴ میلیون و ۶۶۷ هزار دلار، سهم صادرات ایران و ۴۳۵۱ تن کالا به ارزش ۱۹ میلیون و ۱۱۴ هزار دلار، سهم واردات ایران از این سه کشور بوده است.
سهم ناچیز 3 کشور آفریقا از کل صادرات غیرنفتی
در حالی صادرات ایران به سه کشور آفریقایی حدود 55 میلیون دلار بوده که بر اساس آمار گمرک، کل صادرات غیرنفتی ایران در سال گذشته معادل ۵۳ میلیارد و ۱۶۶ میلیون دلار بوده است. همچنین در سال گذشته ۵۹ میلیارد و ۶۵۵ میلیون دلار کالا به کشور وارد شده است. بنابراین سهم این سه کشور از کل صادرات غیرنفتی ایران در سال گذشته ۰.۱ درصد و سهم کالاهای وارداتی از کل واردات ۰.۰۳ درصد بوده است.
از همین سهم ناچیز هم بیشترین مبلغ، معادل ۹۷ درصد کل صادرات به این سه کشور، به کنیا بوده که رقمی معادل ۵۳.۲ میلیون دلار داشته است. اما صادرات به اوگاندا ۱.۲ میلیون دلار و به زیمباوه ۲۳۶ هزار دلار را می‌توان نزدیک به صفر توصیف کرد.
چرا آفریقا مقصد صادراتی مناسبی نیست؟
طی سال‌های گذشته موانع متعددی برای تجارت با آفریقا عنوان شده که به نظر می‌رسد رفع حداقل بخشی از آنها زمان‌بر است.
برای مثال حوزه حمل و نقل و لجستیک، موضوعی است که خلأهای جدی برای صادرات به قاره آفریقا دارد و احتمالاً اصلاح و بهبود آنها نیز زمان‌بر باشد.
مشکلات مربوط به مبادلات بانکی، مسائل گمرکی، ارائه ضمانت‌نامه‌های بانکی و غیره نیز از دیگر موانع صادرات به این کشورها است.
به طور کلی باید دید آیا سفر رئیس کابینه سیزدهم به آفریقا می‌تواند تغییری در روند مبادلات تجاری با کشورهایی که کمتر مقصد صادراتی بوده‌اند، ایجاد کند یا خیر؟
در این بین باید یادآور شد که قاره آفریقا با حدود ۱.۳ میلیارد نفر جمعیت و ضعف تولید می‌تواند بازار مناسبی برای کشورهایی که به دنبال توسعه صادرات هستند باشد. ایران هم می‌تواند با برنامه‌ریزی مناسب و رفع موانع این قاره را به‌عنوان یکی از مقاصد صادراتی خود قرار دهد. به‌ویژه آنکه در این سفر 21 سند همکاری میان ایران و طرف‌های آمریکایی به امضا رسید.
اما تا زمانی که این سفرها با اقدامات اجرایی در راستای فراهم کردن زیرساخت‌ها همراه نباشد و صرفاً از آن برای مانور تبلیغاتی استفاده شود، نمی‌توان انتظار تغییر شگفت‌انگیزی در مبادلات تجاری داشت.
منبع: تجارت نیوز
.
