محمدرضا مخبر دزفولی درباره سیاستهای ابلاغ شده علم و فناوری از سوی مقام معظم رهبری به برخی موارد اشاره کرد و گفت: یکی از مراکز معتبر علم‌سنجی جهان گزارشی در مورد وضعیت علمی ایران منتشر کرد که ما گزارش آن را خدمت مقام معظم رهبری و مسئولان تراز اول کشور ارسال کردیم. در بخشی از آن گفته شده در منطقه غرب آسیا سه جنگ بزرگ و عمده اتفاق افتاده است، جنگ ایران و عراق، جنگ عراق و کویت و اشغال عراق توسط آمریکا. در این سه جنگ همه کشورهای درگیر منهدم شدند اما جمهوری اسلامی ایران نه‌تنها تحت تأثیر قرار نگرفت بلکه سربلندتر از گذشته هم حرکت کرد. در ادامه گزارش به پیشرفت‌ها و دستاوردهای ایران در حوزه‌های مختلف علمی اعم از هسته‌ای، بیولوژیکی، شیمی، فضایی، پزشکی و... اشاره شده بود و در نهایت نوشته بودند که ما از این موضوع به‌شدت نگرانیم.
وی ادامه داد: پیشرفت‌های علمی کشور به حدی است که حتی دشمنان هم نمی‌توانند منکر آن شوند. البته ما هنوز با نقطه ایده‌آل فاصله داریم. اما «جهش علمی» ایران غیر قابل تردید است. جهش علمی چیست؟ جهش علمی یعنی پیشرفت‌های علمی ایران، نتایج و دستاوردهای خود را به صورت ملموس و عینی به جهان نمایش دهد. بخشی از این پیشرفت‌ها یقیناً در قالب تحقیقات و مقالات علمی معتبر خود را نشان داده که آمارها هم بیانگر رشد بی‌نظیر آن است.
به گفته دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در ابتدای انقلاب، حدود ۳۰۰ مقاله نمایه‌شده در مجلات علمی جهانی داشتیم، آن سالی که مقام معظم رهبری موضوع نهضت تولید علم را مطرح کردند حدود ۳۰۰۰ مقاله بوده و حالا در سال‌های اخیر به‌طور میانگین حدود ۳۰۰۰۰ مقاله نمایه‌شده از ایران در مجلات علمی جهان منتشر شده است. بخش دیگر این پیشرفت، تبدیل دانش‌ها و نتایج علمی به فناوری و صنعت است که اگر چه در این زمینه هنوز نتوانسته‌ایم به جایگاه خوبی برسیم اما کار را آغاز کرده‌ایم.
وی تاکید کرد: دلایلی که موجب به وجود آمدن این جهش علمی چشم‌گیر شد، عزم راسخ رهبری نظام و توجه ویژه ایشان به مقوله‌ی علم، دوم تربیت تعداد زیادی از جوانان مؤمن انقلابی که باور راسخ به شعار «ما می‌توانیم» داشتند،سوم توسعه زیرساخت‌های لازم برای انجام این حرکت علمی، و رابعاً همکاری همه‌ی دستگاه‌ها و نهادهای موجود در نظام بود.
مخبردزفولی پرچمدار جریان رشد علمی در کشور را رهبری دانشت و گفت: من بدون اغراق و از روی اطلاعات و مطالعات دقیق میگویم که پرچمدار جریان رشد علمی کشور تا به امروز، رهبر انقلاب بوده‌اند. البته دولت‌ها، عناصر اجرایی و نخبگان همگی کمک کرده‌اند، اما آن کسی که به‌طور جدی پای این موضوع ایستاده و همه تحولات آن را رصد می‌کند، رهبر انقلاب هستند. بعضی از موضوعات را ایشان ریز به ریز پیگیری می‌کنند و سؤال می‌پرسند که کجا هستیم و به چه نقطه‌ای رسیده‌ایم. بسیاری از اندیشمندان و دانشمندان کشور را ایشان رأسا می‌شناسند و با آن‌ها جلسه دارند. در بسیاری از موضوعات علمی ایشان ورود پیدا می‌کنند که برای کمتر مسئولی با اهمیت است. برای مثال موضوع «ذخایر ژنتیکی» کشور به دستور رهبری به شورای عالی انقلاب فرهنگی سپرده شده که برای آن سازوکار مناسبی طراحی شود تا بتواند مورد صیانت قرار بگیرد.
وی درباره دلایل توجه ویژه رهبر انقلاب به موضوع علم و فناوری، اظهار داشت: برای اینکه رسیدن به استقلال و خودکفایی جز با تکمیل چرخه علم و فناوری امکان‌پذیر نیست. سه اولویتی که امسال مورد تأکید ایشان قرار گرفته یعنی «فرهنگ» (که در حقیقت فضای تنفسی است که جامعه در آن زندگی می‌کند)، «اقتصاد» (که سازوکار آن را هم در ابلاغ سیاستهای اقتصاد مقاومتی بیان کردند) و «علم»، در حقیقت پایه‌های اصلی ساخت «تمدن نوین اسلامی» هستند که رهبر انقلاب در طول این ۲۵ سال و مبتنی بر یک نظم هندسی مشخص و معین و به مرور طراحی کردند.
وی درباره جایگاه واقعی ایران در حوزه علم و فناوری، گفت: ما در حوزه علم و فناوری باید به نقطه‌ای برسیم که علم دانشمندمان خریدار جهانی داشته باشد. وقتی میگویم «علم»، منظورم فقط دانش نظری نیست، شامل دانش عملی هم می‌شود. یعنی به جایی برسیم که پژوهشگران و دانشجویان سایر کشورها بتوانند جواب پاسخ‌های خود را در دستاوردها و پژوهش‌های نخبگان و محققان ما بیابند. این البته امر دست‌نیافتنی نیست.
مخبردزفولی درباره موفقیت دانشمندان ایرانی در سلولهای بنیادی، تاکید کرد: وقتی موضوع «سلولهای بنیادی» مطرح شد، یک عده از پژوهشگران جهاد دانشگاهی تصمیم گرفتند روی این موضوع کار کنند. رهبر انقلاب شاید تنها کسی بود که از همان ابتدا از این جوانان حمایت کرد. نتیجه آن‌که امروز ما در علم سلولهای بنیادی که جزء یکی از مهمترین و پیچیده‌ترین علوم بیولوژیکی است و یقیناً تحولات شگرفی را در آینده بشر ایجاد خواهد کرد، یکی از چند کشور مطرح جهان محسوب می‌شویم. الان حتی بخشی از کتاب‌های مرجع و اصلی در زمینه‌ی سلولهای بنیادی را پژوهشگران ما می‌نویسند. به زودی هم طبق اطلاعاتی که من دارم، یک کتاب مرجع جهانی در زمینه‌ی سلولهای بنیادی با کمک اندیشمندان غربی و شرقی، و با محوریت یکی از دانشمندان ایرانی منتشر می‌شود. یعنی Chief Editor یا سردسته‌ی این کار، یک اندیشمند ایرانی است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره نقاط ضعفی که در حال حاضر در نظام علم و فناوری کشور وجود دارد، گفت: یکی از نقاط ضعف ما که رهبر انقلاب هم در این سند به آن اشاره کرده‌اند، کاربردی کردن دانش است، تا اینکه بتوان از آن به «محصول» رسید. برای این محصول هم باید بازار متناسب با آن را پیدا کرد. محصول ما باید به لحاظ هزینه فایده برای مشتریان بین‌المللی مناسب باشد. یعنی قیمت و کیفیتش قابل قبول و در دسترس باشد.
وی ادامه داد: متأسفانه در حال حاضر ما از حیث ثبت اختراع یا همان Patent ضعیف هستیم. البته شیب ما به سمت بالا است. ۱۰ سال پیش حدود سه چهار پتنت جهانی داشتیم و امروز بیش از ۳۰ پتنت. یعنی رشد داشتیم اما این کم است. مثلاً ژاپنی‌ها در حال حاضر از هر ۱/۲ مقاله علمی، یک ثبت جهانی دارند. این رقم برای کره جنوبی از هر ۱/۷، آمریکا از هر ۳/۴، آلمان از هر ۷/۷، چین از هر ۳۴، و ایران از هر ۸۵۰ مقاله علمی، یک ثبت جهانی است که معلوم می‌شود فاصله ما در این زمینه زیاد است. البته ثبت اختراع داخلی ما بالا است. ما حدود ۸ هزار ثبت اختراع در مراکز معتبر جهانی داریم که باید آن را افزایش بدهیم.
مخبردزفولی خاطرنشان کرد: در حال حاضر به لحاظ «تولید علم» در منطقه رتبه اول را داریم، اما به لحاظ تبدیل این تولیدات علمی به محصول و فناوری از برخی کشورها عقب‌تریم. در مرحله بعد باید از این محصولات و فناوری‌ها «تولید ثروت» کنیم. این همان موضوعی است که رهبر معظم انقلاب بر آن، قبلاً و در ابلاغ سیاستهای کلی علم و فناوری تأکید کرده‌اند.
*خبرگزاری مهر
ف/ف
