تداعی جدید از کپی کار بزرگ/ ریبرندینگ علی بابا؛ از متن تا حاشیه!

این برای دومین بار در این هشت سال است که شرکت بزرگ علی بابا، لوگوی خود را تغییر و اصطلاحا ریبرندینگ کرده است. اتفاقی که از سوی برخی از فعالیت حوزه دیجیتال مارکتینگ و البته برخلاف نظر مدیران علی بابا، نه تنها ریبرندینگ به نظر نمی رسد، بلکه تنها یک ریدیزاین با چاشنی کپی کاری است؛ علیرغم اینکه گفته می شود بیش از دو سال است که تیم دیزاین علی بابا، درگیر این ریبرند و طراحی آن بوده اند.

در مراسم ریبرندینگ علی بابا چه گذشت؟

مراسم رونمایی از هویت بصری جدید علی بابا، شامگاه 8 خرداد ماه در تالار حافظ و باحضور جمعی از فعالین حوزه تبلیغات، کسب و کارهای آنلاین دیجیتال و رشته گرافیک، دانشجویان، اساتید و خبرنگاران برگزار شد. پس از تشریفات اولیه این مراسم که با مدیریت و اجرای مدیر روابط عمومی این شرکت، امیرحسین شعبانیان پیش رفت، آرش خسرویان؛ مدیر بازاریابی علی ‌بابا به تشریح چرایی و چگونگی این تغییر پرداخت.

او به موضوع تحقیقات بازار و اهمیت درک مشتریان از لوگوی علی بابا اشاره و بر اهمیت سازگاری لوگو با تمام سرویس های قدیمی و جدید این مجموعه بزرگ همچون فروش بلیط های داخلی و خارجی، مشاوره تلفنی سفر، ویزای آنلاین و بیمه مسافرتی، در کنار محصول تور گروهی تاکید کرد. خسرویان گفت که ما سفر را مفهوم جادویی می دانیم و دلیل این بازنگری نیز، توجه بیشتر و دقیق تر به موضوع ماجراجویی سفر و مسافرت است.

پس از او، رامین پهلوان حسینی، مدیر استودیو دیزاین علی‌ بابا شروع به صحبت کرد. حسینی به توصیف دقیق تری از روند ریبرند علی بابا پرداخت و نقطه آغاز آن را، تحقیقات بازار عنوان کرد. وی سادگی و کاربردپذیری را، دو انتظار اساسی از لوگوی جدید ذکر و انتزاعی بودن و داینامیک بودن آن را (پس از اتودهای زده شده در سبک های مختلف) انتخاب نهایی تیم، اعلام کرد. او به این موضوع نیز اشاره کرد که: ما دیگر نیازی به توضیح خدمات علی بابا نداریم؛ کامل ترین توصیف از علی بابا، اسم علی بابا است. بر همین اساس نیز تصمیم گرفتیم لوگوی جدید را بر اساس نام و بدون اشاره به سرویسی خاص، دیزاین کنیم.

بیزینس، نام، لوگو/ چرا علی بابا کپی کار است؟

پس از اتمام مراسم دوشنبه شب و انتشار ویدئوها و عکس های لوگوی جدید علی بابا، سیلی از انتقادها به سوی این شرکت و تیم دیزاین آن روانه شد. بخش قابل توجهی از این افراد نیز معتقد بودند نه تنها علی بابا لوگوی خود را تغییر نداده، بلکه دست به یک کپی کاری بزرگ و فاحش زده است.

لوگوهای مشابه علی بابا

پس از این و در همان سال های ابتدایی دهه نود که بیزینس علی بابا در اکوسیستم مطرح شده بود هم، بسیاری معتقد بودند نام برند او، از کمپانی معروف علی بابا وام گرفته شده، بیزینس و خدمات برنامه ریزی شده نیز، کپی برداری از شرکت های بزرگی همچون بوکینگ دات کام است.

بوکینگ دات کام، سرویس رزرو آنلاین بین المللی است که با هدف دسترسی تمام افراد دنیا به بهترین هتل ها، از سال 1996 در آمستردام هلند، شروع به کار کرد. امروز نیز، رزرو هتل و اقامتگاه، به یکی از اصلی ترین سرویس های علی بابا تبدیل شده است! کمپانی علی بابای چین نیز، بزرگترین شرکت خرده فروشی در دنیاست که نامگذاری علی بابای ایرانی  به نام آن، در همان روزهای ابتدایی نیز، سروصدای بسیاری به پا کرده بود.

از همین رو، بسیاری از فعالین حوزه کسب و کارهای دیجیتال، معتقدند علی بابا که شرکتی مدعی در زمینه تحول و ارائه خدمات نوین گردشگری و مسافرتی است و همواره خود را یکی از پیشگامان خلاقیت و تحول در اکوسیستم استارت آپی ایران معرفی می کند، نه تنها در نوع بیزینس و ارائه خدمات خود، خلاقیت چندانی به کار نبرده؛ بلکه اسم و حتی لوگوی خود را نیز، از بزرگترین کمپانی های دنیا دارد! البته که بررسی میزان درستی این ادعا، نیاز به بررسی دقیق تر و برجسته تری می طلبد؛ اما به نظر می رسد حداقل در زمینه دیزاین لوگوی جدید و ریبرندینگی که اتفاق افتاده، مخاطبین با بررسی نمونه های داخلی و خارجی، سطح بالایی از خلاقیت در طراحی آن را دریافت نمی کنند.