مهر تأیید یونسکو بر تحول گردشگری در منطقه آزاد ارس

به گزارش ایران اکونومیست، روزنامه «ایران» نوشت: مجید کیانی، مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ارس، ثبت جهانی ژئوپارک ارس را سر آغازی برای تحول گردشگری در منطقه و آشنایی بیشتر مردم دنیا با جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و زمین‌شناختی ارس دانسته و آن را مقدمه‌ای برای افزایش ورود گردشگران داخلی و خارجی به منطقه و توسعه زیرساخت‌ها معرفی می‌کند.

پدیده «پرمین تریاس»

ژئوپارک ارس واقع در استان آذربایجان شرقی و در منتهی‌الیه شمالی آن در محدوده منطقه آزاد ارس واقع شده و محدوده آن بر گستره شهرستان جلفا منطبق است. پدیده «پرمین تریاس» که گذر ۲۵۰ میلیون ساله زمین را در یک سنگ نشان می‌دهد مهم‌ترین ویژگی ژئوپارک ارس است که جزو آثار کم‌نظیر در جهان محسوب می‌شود. این در حالی است که ثبت و حفظ ژئوپارک‌ها در فهرست یونسکو کاری دشوار و طولانی بوده و یک ژئوپارک در صورت موفقیت، می‌تواند باعث فقرزدایی منطقه‌ای با رونق مشاغل مرتبط با گردشگری، حفظ طبیعت و ارتقای فرهنگی و علمی افراد محلی و گردشگران شود.

معرفی ۲۴ ژئوسایت

ثبت جهانی ارس در حالی از سوی یونسکو تنفیذ می‌شود که پیشتر «فاطمه منیری» مدیر ژئوپارک ارس به «ایران» گفته بود که ما در حال حاضر ۳۰ ژئوسایت داریم. البته در پرونده کنونی ۲۴ ژئوسایت به یونسکو ارسال شده است. در حقیقت همه‌گیری کرونا، فرصت افزایش تعداد سایت‌ها را به ما ارائه داده و توانستیم در این مدت، تعداد سایت‌ها را افزایش دهیم. پیش از ورود ارزیابان یونسکو، کارهای عمرانی ۸ ژئوسایت به پایان رسیده و برای ۱۴ ژئوپارک، تابلو تفسیر، راهنما و... نصب شده است. برای بقیه ژئوپارک‌ها نیز به دلیل توپوگرافی در محدوده منطقه حفاظت شده نیاز به کارهای عمرانی وجود ندارد؛ اما در مکان‌هایی که اولویت داشت، تابلو تفسیر و معرفی ژئوسایت از لحاظ فرهنگی و زمین شناختی، نصب شده است.

به گفته مدیر ژئوپارک ارس، دورتادور شهرستان با مساحتی بالغ بر ۱۶۷۲ کیلومتر، جزو ژئوپارک محسوب شده و تمام ژئوسایت‌های معرفی شده دارای میراث زمین‌شناسی در حد بین‌المللی است. با توجه به اینکه این پروژه به صورت جدی از سال ۱۳۹۶ کلید خورده، بیشترین نقش توانمندسازی جوامع محلی فرهنگی بوده است؛ حتی همه آثار تاریخی توسط سازمان منطقه آزاد ارس نیز مرمت و مدیریت آنها طبق قراردادهایی به انجمن‌ها و تشکل‌های مردم‌نهاد واگذار شده، زیرا از نگاه ما نقش مردم بسیار مهم است.

حفاظت از میراث زمین شناختی

«علیرضا امری کاظمی» مشاور پیشین ژئوپارک طبس و ارس نیز پیشتر به «ایران» گفته بود که هدف اولیه از ایجاد ژئوپارک‌ها در منطقه، حفاظت از گونه‌های مختلف میراث، بویژه میراث زمین‌شناختی است. طبق گفته او، ژئوپارک‌ها مشخصاً به حفاظت از میراث زمین‌شناختی منطقه در کنار حفاظت از انواع دیگر میراث نظیر طبیعی و تاریخی و ناملموس می‌پردازند. امری کاظمی، هدف از تأسیس ژئوپارک‌ها را بهره‌وری پایدار و حفاظت از گونه‌های میراث بویژه میراث زمین‌شناختی با مشارکت جامعه محلی دانسته و می‌گوید: ژئوپارک‌ها به توسعه اقتصادی جامعه محلی از طریق ژئوتوریسم منجر شده و گونه‌ای جدید از گردشگری را در منطقه ترویج می‌دهند. در همین راستا نیز گردشگران به تماشا و بازدید از جاذبه‌های زمین‌شناختی منطقه می‌پردازند. این مناطق همچنین جامعه محلی را از طریق ارائه آموزش‌های مختلف درگیر کرده و آمادگی‌هایی نظیر نحوه برخورد با گردشگر، ترویج سایت‌ها و مرتبط کردن محصولات محلی با اهداف ژئوپارک به منظور تثبیت درآمدی پایدار را ایجاد می‌کنند.

توسعه گردشگری بین‌المللی

طبق گفته ارزیاب بین‌المللی ژئوپارک‌های جهانی یونسکو و مدیر پیشین ژئوپارک قشم، ژئوپارک‌ها منافع زیادی برای منطقه داشته و ضمن ایجاد شغل‌های جدید به توسعه و رونق اقتصادی، ارتقای محصولات محلی، درگیر شدن فارغ‌التحصیلان مختلف دانشگاهی بخصوص رشته‌های علوم زمین با منطقه و حفاظت از گونه‌های میراث بخصوص میراث زمین‌شناختی منجر می‌شود. همچنین چهره کشور را در سطح جهانی به دلیل موفقیت‌های حاصله در ثبت جهانی ژئوپارک مثبت نشان داده و آن منطقه را به عنوان یک مقصد امن، استاندارد و تأیید شده از سوی یک سازمان جهانی به دنیا معرفی می‌کند. به این ترتیب گردشگری بین‌المللی در منطقه توسعه پیدا کرده و همین امر به کسب درآمد برای جامعه میزبان و جامعه محلی منجر خواهد شد. از طرفی ثبت جهانی ژئوپارک، اجازه استفاده از برند و لگوی یونسکو را به عنوان یک برند جهانی معتبر به منطقه اعطا کرده و مزیت‌های بسیاری را به ارمغان خواهد آورد.