فصل برجسته «آب» در برنامه هفتم توسعه

به گزارش ایران اکونومیست به نقل از وزارت نیرو، " علی‌اکبر محرابیان" صبح امروز، سه‌شنبه در «چهاردهمین کنفرانس بین‌المللی تونل ایران» که در محل هتل المپیک برگزار شد، گفت: حفر تونل از دیرباز برای بشریت اهمیت داشته اما امروزه اهمیت آن برای وزارت نیرو مضاعف شده است.

وی با بیان اینکه تونل، سازه‌ای است که می‌تواند نقش‌های متفاوتی را در عرصه‌های مختلف از جمله راه و شهرسازی، تأسیسات انتقال آب، خطوط برق و غیره ایفا کند، افزود: ایرانی‌ها بیش از ۳۰۰۰ سال سابقه طراحی و اجرای تونل‌هایی را دارند که پایداری و کارآمدی آنها در طی هزاران سال به جامعه بشری اثبات شده است؛ همچنین در این زمینه بابلی‌ها در بین‌النهرین دارای سبقه ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد بوده و نیز مصریان نیز از پیشینه خوبی در این زمینه برخوردارند.

وزیر نیرو با اشاره به پیشرفت قابل ملاحظه علم مهندسی تونل در کشور، اظهار کرد: خوشبختانه پروژه‌های متعددی در حوزه تونل‌سازی در کشورهای مختلف توسط مهندسان و متخصصان ایرانی به مرحله اجرا رسیده و در این زمینه خدمات فنی و مهندسی متعدد ایران به سایر کشورها صادر شده است که شاخص این پروژه‌ها را می‌توان در کشورهای عراق، سریلانکا و تاجیکستان و بسیاری دیگر از کشورها مشاهده کرد.

محرابیان با بیان اینکه مغارها نیز جزو تونل‌ها محسوب می‌شوند، اظهار کرد: در این باره می‌توان به ساخت بزرگترین مغار نیروگاه‌های برق آبی با ارتفاع بالغ بر ۶۰۰ متر توسط متخصصان و مهندسان ایرانی در کشور سریلانکا اشاره کرد؛ این امر جزو افتخارات مهندسی این مرز و بوم به شمار می‌رود.

وی همچنین با بیان اینکه ایران در منطقه خشک و نیمه خشک واقع شده است، تصریح کرد: وجود نقاط متراکم جمعیتی و نیاز به مصرف آب که بعضاً با محل بارش‌ها و منابع آبی کشور فاصله دارد، استفاده از تونل‌ها برای انتقال آب راضروری می‌کند.

وزیر نیرو با بیان اینکه انتقال آب فقط معطوف به آب‌های سطحی و بارش‌ها نیست؛ گفت: در سال‌های اخیر انتقال آب دریا به عنوان یک موضوع مهم در دستورکار وزارت نیرو قرار گرفته است. یک پروژه بزرگ در کشور در دهه ۸۰ طراحی شد و عملیات اجرایی آن آغاز و در دهه ۹۰ نیز به مرحله بهره‌بردرای رسید که به عنوان نخستین خط انتقال آب دریا به فلات مرکزی محسوب می‌شود.

محرابیان در این باره ادامه داد: در کنار این پروژه خطوط دوم تا پنجم نیز در دستورکار قرار گرفت و امروز به عنوان پروژه‌های مهم کشور در مرحله اجرا قرار دارد؛ بی‌تردید در اجرای این پروژه‌ها ناگزیر به استفاده و بهره‌مندی از ظرفیت تونل‌ها به عنوان سازه‌های ارزان قیمت برای انتقال آب هستیم.

وی استفاده از تونل در بسیاری از پروژه‌های صنعت آب و برق را در مقایسه با سایر روش‌ها بسیار اقتصادی برشمرد و افزود: در پیشبرد بسیاری از طرح‌ها در جهان در مسیر حفاری به رفتارهای ناشناخته‌ای از زمین می‌رسیم که موجب می‌شود نتوانیم مطابق مطالعات پروژه به اهداف خود برسیم، نمونه آن پروژه انتقال آب به دریاچه ارومیه است؛ استفاده از دانش تکمیلی، پژوهش و مطالعات و روش‌های لازم در علم زمین‌شناسی با استفاده از آزمایشگاه‌های معتبر برای بررسی دقیق مسیر و لایه‌های زمین ضروری است، این در حالی است که در برخی از این پروژه‌ها به این موضوع توجه نشده است.

وی از انجمن تونل ایران خواست در این باره توجه ویژه‌ای داشته باشد، چراکه ممکن است در مسیر اجرای تونل با رفتارهای ناشناخته زمین روبرو شویم و پروژه به صورت نیمه تمام مسکوت بماند.

محرابیان در ادامه به مقوله توجه و صیانت از محیط زیست در پیشبرد این دست از پروژه‌ها تاکید کرد و بیان داشت: محیط زیست اصل و اساس بستر زندگی بوده و حفظ آن ضرورت دارد. در پروژه‌هایی بدون توجه به مسائل محیط زیست آسیب‌هایی به آب‌های زیرزمینی‌، چشمه‌ها و غیره وارده شده است. باید توجه داشت که علم تونل‌سازی مقابل محیط زیست قرار نگیرد.

وزیر نیرو در ادامه به روش‌های متعدد حفاری برای احداث تونل‌های با قطر کوچک اشاره کرد و افزود: امروزه در کشور برای احداث خطوط فاضلاب و آب با روش‌های لوله‌گذاری و غیرمهندسی روبرو هستیم که ایمنی را دچار مشکل می‌کند و در عین حال زمان‌بر است، بنابراین استفاده گسترده از روش‌های جدید حفاری در تونل‌های با عمق کم می‌تواند مسیر جدیدی را باز کند.

ضرورت بهره‌مندی از ظرفیت دانش‌بنیان‌ها در مهندسی تونل

وی به نقش و اهمیت بهره‌مندی از شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور برای پیشبرد پروژه‌های حفاری تونل تاکید و اظهار کرد: وزارت نیرو در این زمینه با مشارکت یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان توانست هزینه پیشبرد طرح را کاهش و سرعت کار را افزایش دهد. بر این اساس چنانچه در این زمینه از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان به خوبی استفاده کنیم نتایج خوبی را دریافت خواهیم کرد؛ نمونه آن مشارکت یک شرکت دانش‌بنیان برای پیشبرد پروژه فاضلاب اهواز بود.

محرابیان با بیان اینکه ایران جزو کشورهای برتر در امور مهندسی است، اضافه کرد: این در حالی است که عمده تجهیزات برای پیشبرد امور مهندسی، وارداتی بوده است، بر این اساس لازم است انجمن تونل ایران به شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی اعتماد و از ظرفیت این شرکت‌ها برای پیشبرد طرح‌ها بهره‌مند شوند تا تجهیزات داخلی‌سازی شوند.

گلوگاه پیشبرد برخی از پروژه‌های وزارت نیرو و دولت احداث تونل است

وی با اشاره به موضوع سرعت و قیمت در پیشبرد طرح‌ها و پروژه‌های تونل، یادآور شد: لازم است سرعت پروژه‌ها با استفاده از ابزار مهندسی افزایش یابد؛ گلوگاه پیشبرد برخی از پروژه‌هایی که امروز در دستورکار وزارت نیرو و دولت بوده، تونل است. هزینه نیز موضوع دیگری در تعریف و پیشبرد پروژه‌ها مطرح می‌شود.

وزیر نیرو افزود: در شرایطی که دولت سیزدهم فعالیت خود را آغاز کرد، به دلایل مختلف بسیاری از پروژه‌های وزارت نیرو به کندی پیش می‌رفت یا مسکوت مانده بود، اما تلاش شد که با تأمین اعتبارات لازم این پروژه‌ها سرعت گیرد.

محرابیان با بیان اینکه در برنامه هفتم توسعه موضوع «آب» به عنوان یک فصل برجسته مورد توجه قرار گرفته است، خاطرنشان کرد: به موضوع آب در برنامه هفتم توسعه به عنوان فصل برجسته پرداخته شده است در این باره در کنار عزم و اراده مجلس شورای اسلامی، دولت احکام خوبی را پیش‌بینی کرده است.