به گزارش ایران اکونومیست، «محسن خجسته‌مهر» در نشست «توسعه میادین نفت و گاز و افزایش تولید از طریق بهبود فضای کسب و کار» در حاشیه بیست و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی افزود: وقتی می‌گوییم صنعت نفت را ایرانی کنیم، یعنی شما شرکتهای اکتشاف و تولید، این کار را انجام دهید و این یعنی شما مهم هستید و اگر شما نبودید تحریم‌ها سهمگین‌تر بود.
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران بیان‌داشت: اینکه رهبر معظم انقلب می‌فرمایند «باید تحریم‌ها را خنثی کنیم»، یعنی ما در داخل کشور قوی شویم. البته اکنون مدعی داشتن بنیه قوی هستیم و شرکتهای اکتشاف و تولید نیز به عنوان بنیان راهبردی صنعت نفت شناخته می‌شوند.
وی با بیان اینکه مشکل ما منابع مالی نیست و مشکل در میزان جذب منابع مالی است، تاکید کرد: جذب منابع مالی بدان معناست که صورت وضعیت نداریم و سرمایه گذار نقش جدی در توسعه دارد.
خجسته‌مهر ادامه‌داد: از دو دهه پیش به دنبال مدیریت قوی برای اجرای پروژه‌ها و ارتقای مدیریت نفت و گاز بودیم که اکنون وضع بهتر شده است، اما تا رسیدن به مرحله تکامل فاصله داریم. در این راستا پیمانکاران می‌توانند نقش مهمی ایفا کنند تا مستقل از محیط داخلی کشور در محیط‌های بین‌المللی کار کنیم.
وی گفت: باید آن‌قدر قوی باشیم که یک شرکت اکتشاف و تولید ادعا کند می‌تواند یک دکل را به خارج از مرزها برده و به کار گیرد. پس نباید خیلی به دولت متکی بود، بلکه باید ریسک های مربوطه را محاسبه و سپس مدیریت کرد.
معاون وزیر نفت با اشاره به تأکیدات رهبر معظم انقلاب مبنی بر اینکه کارها را شرطی نکنید، افزود: این بدان معناست که بگوییم اگر تحریم‌ها برداشته شود یا فلان شرکت خارجی باشد، می‌توان کاری انجام داد؛ این همان شرطی کردن مأموریت‌هاست.
وی یادآور شد: البته نمی‌گوییم که از شرکتهای خارجی استفاده نکرد، چه اینکه تا حد امکان از توان خارجی استفاده می‌کنیم. بلکه ما یک سبد داریم که باید هنرمندانه آن را متوازن و متعادل کرد.
خجسته مهر با اشاره به حضور ۲۰۰ شرکت خارجی در نمایشگاه امسال اظهار داشت: دلیل آنکه پارسال ۵۰ شرکت خارجی در نمایشگاه حضور یافت و امسال این عدد به ۲۰۰ شرکت رسید، این است که آنها شرکت‌ها ایرانی را در تراز شرکتهای بین‌المللی دیده و آمادگی همکاری دارند.
وی با بیان اینکه مدل‌های قرارداد در حال تکامل است، توضیح داد: این‌طور نیست که بگوییم همیشه یک الگوی قرارداد وجود دارد و تغییر نمی‌کند، همچنانکه به مرور مدل قراردادها تغییر کرد. باید به سمت رفع مشکلات و نقاط ضعف رفت و به نقاط قوت اضافه کنیم.
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با تاکید بر اینکه باید زمان واگذاری قراردادها کوتاه شود، به قراردادی اشاره کرد که از زمان مذاکره تا امضا ۸۰۰ روز به طول انجامید و خاطرنشان‌کرد: به‌طور کلی تسهیل‌گری برای انجام پروژه‌ها انجام و چندین جلسه در کمیسیون اقتصادی دولت برگزار شده است و منتظر تصویب پیشنهادها در دولت هستیم.
وی به قراردادهای ۳۴ بسته‌ای موسوم به EPD/EPC اشاره و اظهار کرد: برخی از این قراردادها مشکلاتی داشته‌اند و پیمانکاران نمی‌توانند آن را جلو ببرند، از طرف دیگر فرآیند فسخ قرارداد هم چند سال طول می‌کشد؛ به همین دلیل باید راهی پیدا می‌کردیم تا پیمانکاران از مشکلات پیش رو به‌صورت قانونی عبور کنند.
خجسته‌مهر بیان‌داشت: در همین زمینه تعدیلی برای تعدادی از پروژه‌ها به تأیید وزیر نفت و سازمان برنامه و بودجه رسیده که لازم است شرکت‌ها هم هرچه سریع‌تر الحاقیه را انجام دهند تا از این توقف عبور کنیم.
معاون وزیر نفت، تأخیر در اجرای پروژه‌ها را آسیب‌زا دانست و گفت: یکی از دلایل مهم تأخیر در پروژه‌ها، کمبود و ناکارآمد بودن دکل‌های حفاری است که باید پیمانکاران بر آن غلبه کنند.
وی اضافه‌کرد: اگر شرکتهای صاحب صلاحیت توانستند دکل به‌ویژه دکل های دریایی بیاورند، ما حاضر به اجاره بلندمدت هستیم؛ برای نمونه اگر کسی دکل دریایی در سقف گنجایش و ظرفیت و نیاز بیاورد، ما حاضر به امضای قرارداد پنج‌ساله هستیم، این یعنی پیمانکار با اجاره به شرط تملیک صاحب یک دکل می‌شود و کمک‌های ما به این صورت و به شکل تمهیدهاست.
مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با بیان اینکه باید طبق قرارداد مطالبات پیمانکاران را پرداخت کرد، یادآور شد: البته پیمانکاران همیشه با ما مدارا کرده‌اند، باید نشست‌هایی برای حل مشکلات برگزار کنیم و ما به‌عنوان کارفرما امور را برای پیمانکاران تسهیل کنیم. در همین راستا برنامه‌ای برای واگذاری تعدادی از میدان‌ها همچون برگزاری مناقصه داریم، زیرا زمان مناقصه کمتر از مذاکره است و فرآیند آن نیز کوتاه‌تر می‌شود.
در این نشست، «محمد جواد شمس» رئیس هیات مدیره انجمن شرکتهای اکتشاف و تولید گفت: ما به عنوان شرکتهای اکتشاف و تولید، قصد داریم گام‌های بلندی در برنامه هفتم توسعه برداریم، راهگشایی کنیم و به عنوان انجمن، تسهیل‌گر فعالیت‌های صنعت نفت باشیم و نقش خود را به عنوان سرمایه‌گذار در جهت افزایش تولید برای شرکت ملی نفت ایفا کنیم.
«الینا باقری» دبیرکل انجمن نیز به بخشی از فعالیت‌های انجمن در موضوع قراردادهای IPC اشاره کرد و افزود: انجمن با موافقت شرکت نفت و اتاق بازرگانی در بودجه سال ۱۴۰۲ توانست بندهایی را نهایی کرده و مشکل وثیقه‌های قراردادها را تا حدودی رفع کند، اما اصلاحات اساسی دیگری نیزباید در راستای تسریع توسعه بالادستی در قراردادها انجام شود.
وی در ادامه به اهمیت توان مالی این شرکت‌ها و کاهش آن به دلیل مطالبات معوق اشاره کرد و گفت: یکی از چالش‌های اصلی شرکتهای اکتشاف و تولید، مطالبات میلیاردی آنها از شرکتهای دولتی است و با رابطه مالی تعریف شده شرکت نفت و دولت، در عمل توان شرکت ملی نفت در پرداخت این مطالبات به شدت کاهش خواهد یافت؛ بر این اساس بندهایی در برنامه هفتم توسعه برای پرداخت مطالبات مشابه صندوق توسعه ملی، بانک ها و تامین اجتماعی پیشنهاد شد.
باقری، همچنین به دلیل حجم درگیری شرکت های اکتشاف و تولید به صورت پیمانکار در قراردادهای ۲۸ میدان، حل مسایل این قراردادها را برای تمرکز شرکت ها بر توسعه میادین حیاتی دانست.
در ادامه نشست «محمد ایروانی» عضو انجمن شرکتهای اکتشاف و تولید به تشریح وضعیت پیشرفت طرح‌های اکتشاف و تولید پرداخت و گفت: از نگرش وزارت نفت و شرکت ملی نفت در توجه به بهبود فضای کسب و کار شرکتهای اکتشاف و تولید و همچنین رویکرد شرکت نفت در استفاده از نظرات تخصصی شرکت ها و انجمن در بهبود قراردادها استقبال کرده و در عین حال امیدواریم چالش‌های این شرکت‌ها نیز با کمک مجموعه نفت رفع شود.
وی حل مسایل مرتبط با روند اجرای قراردادها و همچنین تامین مالی را مهم برشمرد و ابرازامیدواری کرد: روند همکاری با این شرکت ها ادامه دار باشد.
همچنین «بابک فولادی» دیگر عضو انجمن، با اشاره به نیازهای زیرساختی صنعت نفت، گفت: در حوزه حفظ و نگهداشت تولید ۲۸ مخزن، شرکتهای ایرانی یک قدم به جلو برداشتند. اکنون نیز آماده اند در حوزه سرمایه‌گذاری و قراردادهای IPC فعالیت جدی داشته باشند و سهم بزرگی از تولید را به عهده گیرند.
انجمن شرکتهای اکتشاف و تولید متشکل از ۱۹ شرکت فعال در حوزه اکتشاف و تولید است که از اسفند ماه سال ۱۴۰۰ رسما فعالیت خود را آغاز و ماموریت خود را همراستایی و همراهی با نهادهای حاکمیتی مانند وزارت نفت و شرکت ملی نفت قرار داده است.
