علی ابراهیمی، مسئول برگزاری روز و هفته نجوم ۱۴۰۲ در گفت‌وگو با ایران اکونومیست، گفت: هفته و روز جهانی نجوم از سال ۱۹۷۲ تاکنون در دنیا برگزار شده است. زمان برگزاری آن همه ساله نزدیکترین شنبه نزدیک به نخستین تربیع اول ماه است که مابین نیمه ماه آوریل تا نیمه ماه مِی (اواخر فروردین تا اواخر اردیبهشت) قرار می‌گیرد.
وی افزود: از این رو برگزاری روز جهانی نجوم هر ساله متغیر است و دلیل آن یافتن سوژه نجومی است تا مردم را به رصد آسمان تشویق کرد.
ابراهیمی با بیان اینکه در ایران از سال ۱۳۸۰ هفته و روز نجوم گرامی داشته می‌شود، اظهار کرد: هفته جهانی نجوم در ایران در سال جاری از ۴ تا ۱۰ اردیبهشت ماه از سوی انجمن نجوم ایران انتخاب شده است و با توجه به تربیع ماه در ایران، گرامیداشت روز جهانی نجوم جمعه، ۸ اردیبهشت ماه برگزار خواهد شد.
مسؤول برگزاری روز و هفته نجوم، ادامه داد: در این هفته گروه‌های نجومی و انجمن‌ها و مراکز و فعالان حوزه نجوم آماتوری و حرفه‌ای برنامه‌های متنوعی را برای علاقه‌مندان این حوزه برگزار می‌کنند.
وی در خصوص عنوان گرامیداشت هفته نجوم در سال جاری، توضیح داد: با توجه به اینکه تا ۱۰ سال آینده با خورشید گرفتگی کلی سال ۱۴۱۲ مواجه خواهیم شد، برای آنکه بتوان زیر ساخت‌های لازم را در کشور در میان منجمان آماتوری و حرفه‌ای فراهم کرد، عنوان هفته نجوم امسال را «نجوم ایران افق ۱۴۱۲» نامگذاری کردیم.
عناوین روزهای هفته نجوم
ابراهیمی اضافه کرد: ما علاوه بر نامگذاری روزهای هفته نجوم، مراسم بزرگداشتی برای پیشکسوتان نجوم خواهیم داشت.
به گفته این فعال حوزه نجوم روزهای هفته نجوم از ۴ تا ۱۰ اردیبهشت ماه دارای عناوینی است که به این شرح است:
دوشنبه ۴ اردیبهشت
گرامیداشت دکتر احمد کیاست پور به نام «حفظ آسمان شب، محیط زیست و گسترش علوم شهروندی»
سه شنبه ۵ اردیبهشت
گرامیداشت دکتر محمد حیدری ملایری به نام «استارتاپ‌ها، کسب و کارها، توسعه و تربیت نیروی متخصص»
چهارشنبه ۶ اردیبهشت
گرامیداشت دکتر حمیدرضا گیاهی یزدی، به نام «توسعه و اهمیت گردشگری نجومی»
پنج‌شنبه ۷ اردیبهشت
گرامیداشت آلینوش طریان به نام «نقش بانوان در آینده نجوم»
جمعه ۸ اردیبهشت
گرامیداشت منجمان آماتور مروج سید مصطفی امام، شیرین حق شناس، سعید صادقی مهر و آریا کریمی به نام «آموزش کودکان و نوجوانان در پیشبرد آینده نجوم»
شنبه ۹ اردیبهشت
گرامیداشت سیروس برزو به نام «ارتباط نجوم با سایر علوم و تاثیر آن در جامعه»
یکشنبه ۱۰ اردیبهشت
گرامیداشت دکتر محمدرضا ستاره به نام «همبستگی و تعامل نجوم حرفه‌ای و آماتوری»
به گفته وی در روز ۸ اردیبهشت مراسمی برای تجلیل از خدمات فعالین و اساتید نجوم آماتوری و حرفه‌ای در سراسر کشور برگزار خواهد شد.
مسئول برگزاری روز و هفته نجوم در خصوص برنامه‌های سراسر کشور در هفته نجوم، خاطر نشان کرد: برنامه‌های مربوط به این هفته علاوه بر تهران در سایر استان‌های ایران که دارای فعالیت‌های نجومی هستند، برگزار خواهد شد.
به گفته وی در سال گذشته بیش از ۵۰ گروه در سراسر کشور در هفته نجوم در اجرای برنامه‌های هفته نجوم ثبت‌نام و مشارکت کردند و امسال پیش‌بینی می‌شود که گروه‌های بیشتری در برگزاری این برنامه‌ها مشارکت داشته باشند.
ابراهیمی با اشاره به مشارکت دستگاه‌های دولتی در برگزاری برنامه‌های هفته نجوم، گفت: در سال‌های گذشته سازمان فضایی ایران همکاری خوبی برای برگزاری هفته نجوم به ویژه در برگزاری وبینارهای علمی داشته است و امیدواریم با مشارکت نهادها، شاهد برگزاری هر چه بهتر این رویداد نجومی در کشور باشیم.
برنامه‌ریزی ۱۰ ساله برای رصد خورشیدگرفتگی ۱۴۱۲
وی با اشاره به مشارکت شهرداری در برگزاری این رویداد، گفت: در سال جاری شعار این هفته به گونه‌ای انتخاب شده که لازم است مسؤولان شرایط را به گونه‌ای مهیا کنند که تا ۱۰ سال آینده زیرساخت‌هایی را ایجاد کنیم تا برای برگزاری فستیوال‌های نجومی به مناسبت خورشیدگرفتگی ۱۴۱۲ بتوانیم گردشگران خارجی را به کشور جذب کنیم.
وی با اشاره به اهمیت رویداد خورشیدگرفتگی ۱۴۱۲، گفت: خورشیدگرفتگی ۱۴۱۲ حدود یک ساعت و ۴۵ دقیقه قبل از تحویل سال روی می‌دهد. ضمن آنکه از مناطق تاریخی و طبیعت استان‌های بوشهر، فارس، یزد کرمان و خراسان جنوبی عبور می‌کند. بنابراین با توجه به برخورد با تعطیلات نوروز پتانسیل زیادی برای پذیرش گردشگر و علاقه‌مند وجود دارد. بنابراین از هم‌اینک در فاصله باقی مانده نیاز به برنامه ریزی منظمی دارد که باید از هم اکنون اقدام و زیر ساخت‌های لازم را فراهم کنیم.
وی افزود: طبق تجربه‌ای که ما در رویداد خورشیدگرفتگی سال ۱۳۷۸ در ایران داشتم، در چنین رخدادهایی بسیاری از افراد و نیروها به حوزه نجوم علاقه‌مند خواهند شد و ما در دهه آینده شمسی با سیل عظیمی از علاقه‌مندان مواجه خواهیم شد و در صورتی که زیر ساخت‌های لازم را فراهم نکرده باشیم، این حجم از پتانسیل و نیروی انسانی را به راحتی از دست خواهیم داد.
ابراهیمی تاکید کرد: از این رو باید از هم‌اکنون اقدام کنیم، در غیر این صورت قادر به پذیرش علاقه‌مندان این حوزه نخواهیم بود. با توجه به رخداد خورشیدگرفتگی ۱۴۱۲ در عید نوروز می‌توانیم از ظرفیت‌های آن بهره‌برداری کنیم و برنامه بلندمدتی را برای این حوزه تدوین کنیم.
پوستر رویداد یک هفته‌ای علم نجوم
ابراهیمی با اشاره به پوستر فوق اضافه کرد: طراحی پوستر امسال توسط خاتم بهراملوئیان با الهام از شعار هفته نجوم صورت گرفته است. همانطور که گفته شده یک خورشیدگرفتگی کلی در ۱۰ سال آینده رخ خواهد داد که برخی از شهرها و اماکن تاریخی ایران نیز در این مسیر گرفت کلی قرار خواهند گرفت. در این طرح لحظه خورشیدگرفتگی در تخت جمشید به عنوان یکی از مکان‌های تاریخی که در سال ۱۴۱۲ کسوف کلی را می‌بیند، لحظاتی قبل از گرفت کامل ترسیم شده است.
وی در خصوص جزئیات این پوستر، توضیح داد: با توجه به اینکه این خورشیدگرفتگی سال ۱۴۱۲، یک رخداد بین‌المللی خواهد بود، پذیرای مهمانانی از سراسر دنیا است و برای این امر نمای «تخت‌جمشید» به عنوان ورودی دروازه ملل در نظر گرفته شده است؛ دروازه‌ای که زمانی برای ورودی مهمانان و مسافران از سراسر دنیا بوده است.
ابراهیمی یادآور شد: ترکیب بندی طرح به سه بخش به نماد سه زمان "حال"، "گذشته" و "آینده" تقسیم شده است. در دوردست نمایی از یک شهرک خیالی و پیشرفته و البته کمی با اغراق ترسیم شده. برای همه خیال پردازی‌هایی که زمانی اغراق آمیز به نظر می‌رسید، اما نه تنها به واقعیت پیوست، بلکه فراتر نیز رفت.
به گزارش ایران اکونومیست، در روز ۳۰ اسفند ۱۴۱۲ که سالی کبیسه است، خورشید گرفتگی کاملی روی می‌دهد که از سواحل زیبای خلیج فارس تا مرکز کشور ادامه دارد و فرصتی است تا رصدگران بر فراز «تخت جمشید» به مشاهده این پدیده نادر و جذاب بپردازند.
