به گزارش ایران اکونومیست به نقل از وزارت نفت، با توجه به آغاز معاملات سپرده نفت خام و میعانات گازی و انجام یک دوره از این معاملات برخی پرسش‌ها ممکن است برای خریداران و متقاضیان این سپرده‌ها پیش بیاید که در ادامه جواب پرسش‌های پرتکرار را می‌خوانیم.
جامعه هدف گواهی سپرده نفت‌خام و میعانات گازی چه کسانی هستند؟
در این مرحله تمامی سرمایه‌گذاران دارای کد بورسی جزو جامعه هدف این گواهی هستند.
آیا گواهی سپرده نفت‌خام و میعانات گازی دارای سود تضمینی و هزینه تأمین مالی است؟
خیر، چون گواهی سپرده نفت‌خام و میعانات گازی اوراق بدهی نیست و از نوع اوراق بهادار است، پس دارای سود تضمینی و هزینه تأمین مالی نیست.
تفاوت گواهی سپرده نفت‌خام با اوراق سلف نفتی چیست؟
برخلاف اوراق سلف نفتی، گواهی سپرده نفت‌خام اوراق تأمین مالی نیست. گواهی سپرده نفت‌خام روشی برای فروش نفت است. یعنی در این روش فرآیند تحویل کالا اتفاق می‌افتد. این در حالی است که آن دسته از ابزارهای مالی همچون سلف که از نوع اوراق بدهی هستند، لزوماً به تحویل کالا نمی‌انجامند. برای مثال هیچ‌کدام از قراردادهای سلف موازی استاندارد تا امروز منجر به تحویل نشده‌اند و تماماً با پرداخت حداکثر سود، منجر به تسویه نقدی شده‌اند.
اوراق سلف هم‌زمان دارای اختیار معامله هستند و دارندگان اوراق در صورت متضرر شدن بابت افت قیمت نفت می‌توانند با سود فروش از معامله خارج شوند. قابلیت راه‌اندازی بازار قراردادهای آتی نفت‌خام به پشتوانه گواهی سپرده نفت وجود دارد و خریداران گواهی سپرده نفت‌خام همه اشخاص حقوقی می‌توانند باشند، از طرفی گواهی سپرده نفت‌خام فاقد سود ثابت تضمینی است.
چقدر نفت و میعانات قرار است با صدور گواهی سپرده عرضه شود؟
۳۶ میلیون گواهی سپرده نفت‌خام (معادل ۳۶ میلیون بشکه نفت‌خام) و ۳۶ میلیون گواهی سپرده میعانات گازی معادل ۳۶ میلیون بشکه میعانات گازی در طول یک‌سال عرضه می‌شود.
تحویل گواهی سپرده چگونه خواهد بود؟
تحویل محموله برای گواهی سپرده از نوع FCA ،FOB و EXW است.
درآمد حاصل از فروش این گواهی‌ها چگونه و کجا هزینه خواهد شد؟
تمامی وجوه حاصل از فروش گواهی سپرده به حساب شرکت ملی نفت ایران واریز می‌شود و مطابق عملیات رایج واحد مالی شرکت تسهیم خواهد شد. این اوراق به‌صورت ارزی است و در گام نخست دریافت و تسویه وجه آن به‌صورت ریالی خواهد بود.
تسویه حساب به‌چه صورت است؟
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، عملیات پایاپای گواهی سپرده حامل‌های انرژی و تسویه وجود ناشی از معاملات و انتقال مالکیت گواهی سپرده حامل‌های انرژی را به‌عهده دارد. روز تسویه برای معاملات گواهی سپرده حامل‌های انرژی دو روز کاری پس از انجام معامله (T+۲) خواهد بود. مهلت زمانی تسویه بر اساس مصوبه هیئت مدیره شرکت سپرده‌گذاری مرکزی قابل تعییر است. کاهش مدت تسویه معاملات گواهی سپرده حامل‌های انرژی تا یک روز پس از انجام معامله با درخواست بورس و تأیید شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه امکان‌پذیر است.
آیا گواهی سپرده ابزاری برای تأمین مالی است؟
از این گواهی می‌توان برای تأمین مالی، پرداخت بدهی‌ها، ارائه ضمانت‌نامه‌ها و توثیق استفاده کرد، زیرا گواهی سپرده جزو اوراق بهادار محسوب می‌شود و امکان دریافت تسهیلات از بانک یا مؤسسه‌های مالی و اعتباری با وثیقه گذاشتن این گواهی وجود دارد.
گواهی سپرده چقدر کارمزد دارد؟
مثل همه انواع گواهی‌های سپرده کالایی، گواهی سپرده نیز دارای کارمزد قانونی و متعارف است. کارمزد معاملات نیز مطابق مصوبه هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار خواهد بود.
آیا معاملات ثانویه اوراق گواهی سپرده، شامل مالیات بر ارزش افزوده است؟
با توجه به مصوبه قانون بودجه سال ۱۴۰۱ مجلس شورای اسلامی و قانون مالیات بر ارزش افزوده، این نوع فروش شامل مالیات بر ارزش افزوده نخواهد شد.
هزینه‌های انبارداری نفت و میعاناتی که پشتوانه گواهی سپرده قرار می‌گیرد، برعهده کیست و چقدر است؟
هزینه انبارداری برای طول دوره معاملاتی ۳۶ ماهه برابر با ۲ درصد ارزش روز اوراق است. خرید و فروش گواهی طی بازه زمانی ۱۸ ماهه نخست، معاف از پرداخت هزینه انبارداری است. در صورت خرید گواهی در بازه زمانی ۱۸ ماهه نخست (یا در بازه زمانی ۱۸ ماهه دوم) و فروش در بازه زمانی ۱۸ ماهه دوم، مشمول هزینه انبارداری به‌میزان مدت زمان مالکیت بر گواهی تقسیم بر طول دوره ۳۶ ماهه (معادل ۱.۹۵ روز) ضرب در ۲ درصد ارزش روز اوراق خواهد شد.
X = خرید در بازه زمانی ۱۸ ماهه نخست (یا بازه زمانی ۱۸ ماهه دوم) و فروش در بازه زمانی ۱۸ ماهه دوم
Z= طول دوره معاملاتی برابر با ۳۶ ماه (معادل ۱.۹۵ روز)
N= ۲ درصد ارزش اوراق
هزینه انبارداری = N*(x/z)
آیا برای کاهش ریسکی که از نوسانات قیمت جهانی نفت متوجه معامله‌گران می‌شود، تدبیری صورت گرفته است؟
بله، برای کنترل قیمت‌ها از بازارگردان استفاده خواهد شد.
همچنین قرار است در مراحل بعدی صندوق‌های کالایی حامل‌های انرژی برای گواهی سپرده راه‌اندازی شود. این صندوق‌ها واسطه‌ای برای کاهش ریسک معاملات خواهند شد.
در موعد سررسید تحویل، تکلیف گواهی‌های سپرده نفت‌خام و میعانات باقی‌مانده در دست اشخاص چه می‌شود؟
آن میزان از گواهی‌های سپرده باقی‌مانده در دست اشخاص که تعدادشان به حد نصاب تحویل نرسیده است، پس از پایان اعتبارشان با کسر هزینه‌های مربوط به غلتاندن (Roll Over) آنها به یک نماد جدید تمدید خواهند شد.
دوره معاملاتی گواهی سپرده چقدر است؟
دوره معاملاتی این اوراق ۳۶ ماه پس از نخستین روز عرضه در بورس انرژی خواهد بود.
معاملات گواهی سپرده ریالی است یا دلاری؟
محاسبه قیمت گواهی سپرده سبک به‌صورت ارزی (به دلار) و تسویه آن به‌صورت ریالی انجام می‌شود. برای تسویه ریالی، نرخ تسعیر بر مبنای سامانه معاملات الکترونیک (ETS) محاسبه می‌شود.
آیا گواهی سپرده تعهدی برای دولت‌های بعدی ایجاد می‌کند؟
خیر با توجه به اینکه گواهی سپرده منجر به تحویل ۱۰۰ درصدی نفت‌خام و میعانات می‌شود، هزینه جدیدی برای دولت ایجاد نمی‌کند و تعهدی برای دولت بعدی نیز به‌وجود نمی‌آورد.
سرمایه‌گذار خارجی چگونه می‌تواند از گواهی سپرده استفاده کند؟
سرمایه‌گذاران خارجی می‌توانند با خرید نفت و میعانات گازی از طریق گواهی سپرده و تحویل گرفتن محموله‌ها و صادرات آن سرمایه خود را به‌صورت ارزی حفظ کند. در واقع، می‌توان از این گواهی برای گارانتی برگشت پول سرمایه‌گذاران خارجی استفاده کرد.
