به گزارش ایران اکونومیست، تولید روغن در کشور ۹۵ درصد وابستگی خارجی دارد. پاشنه آشیل تولید روغن تأمین دانه‌های روغنی بوده که در کشور کشت نمی‌شود. کیوان فرهنگ آسا از کارشناسان و محققان بخش کشاورزی در این باره به مهر گفت: سالانه بیش از ۵۰۰ هزار تن روغن خام آفتابگردان برای تأمین بخشی از نیاز کشور به روغن نباتی وارد می‌شود. تولید این حجم از روغن آفتابگردان به حدود یک میلیون تن دانه روغنی نیاز دارد.
وی ادامه داد: در دهه ۷۰ خورشیدی بیش از ۶۰ هزار هکتار از اراضی کشور به کشت آفتابگردان روغنی عمدتاً دیم اختصاص داشته و سهم دانه آفتابگردان روغنی در سبد دانه‌های روغنی تولیدی قابل توجه بود؛ اما با تغییر سیاست‌های حمایتی دولتی و عدم ترویج و حمایت از میزان تولید این دانه روغنی از حجم آن طی یک دهه کاسته شده تا به حداقل میزان طی دو سال اخیر رسیده است.
وی تصریح کرد: بر اساس اطلاعات به دست آمده از استان‌های کشور در سال گذشته کمتر از ۱۰۰۰ هکتار آفتابگردان با هدف تولید روغن کشت شد.
این محقق بخش کشاورزی یادآور شد: دانه آفتابگردان روغنی دارای بیش از ۵۰ درصد روغن باکیفیت است و این زراعت قابلیت کشت در اقلیم‌های مختلف کشور در کشت بهاره و پاییزه را دارد؛ از این رو پیرو تفاهم نامه منعقد شده بین وزارت جهاد کشاورزی و یکی از شرکت‌های روغن کشی کشور در دو سال اخیر اقدامات مؤثری در راستای احیای کشت آفتابگردان در کشور عملیاتی شده است.
چالش تأمین بذر
وی در ادامه افزود: البته در احیای کشت آفتابگردان روغنی با مشکلات متعددی مواجه بوده ایم که مهم‌ترین آن عدم دسترسی به بذر کیفی و تنوع ارقام با توجه به اقلیم بوده است. به گونه‌ای که شرکت‌های واردکننده بذر به کشور که سابقه واردات ارقام روغنی آفتابگردان را داشتند به دلیل مشکلات موجود در مسیر واردات بذر مورد نیاز کشت و هزینه تمام شده بالای بذر وارداتی و عدم استقبال از کشت این محصول عملاً از چرخه تأمین و واردات خارج شدند. از همین رو در سال نخست برای کشت این محصول با عدم دسترسی به بذر به عنوان نخستین و مهم‌ترین نهاده تولید مواجه شدیم.
این محقق با بیان اینکه اقدام به اخذ مجوز تولید بذر در کشور و احداث مزارع بذری در کنار اجرای پروژه‌های تحقیقات کاربردی جهت ایجاد تنوع در ارقام، نخستین گام در احیای کشت آفتابگردان روغنی در کشور بود، گفت: پس از دسترسی به بذر هیبرید باکیفیت تحت نظارت نهادهای ناظر بر روند تولید بذر و اخذ لیبل نسبت به اجرای کشت قراردادی آفتابگردان روغنی در استان خوزستان در سال گذشته در سطح ۸۰۰ هکتار اقدام شده و در تمام مراحل از تأمین بذر، کاشت، داشت و برداشت در کنار کشاورزان، بازدیدهای فنی از مزارع عملیاتی شد.
فرهنگ آسا اظهار کرد: امسال نیز در ادامه این روند برای دومین سال بذر هیبرید مورد نیاز در اراضی کرمانشاه تولید شد. همچنین در زراعت بهاره خوزستان کشت قراردادی آفتابگردان انجام شد و تا امروز بیش از ۴۰۰ هکتار از اراضی به کشت این زراعت ارزشمند اختصاص یافته است.
این کارشناس بخش کشاورزی افزود: با توجه به برنامه‌های احیای کشت آفتابگردان روغنی در راستای تأمین بخشی از نیاز صنعت روغنکشی کشور اقدامات مؤثر تحقیقاتی برای تنوع ارقام و افزایش کیفیت روغن تولیدی انجام شده است و امیدواریم در ۵ سال آینده نیاز تولیدکنندگان روغن از مزارع داخل تأمین شود.
