کشف جزئیاتی از سکه‌های قاچاق‌شده در همدان

به گزارش ایران اکونومیست، این سکه‌های ساسانی را نیروی انتظامی از قاچاقچیان اشیاء عتیقه در شهرستان نهاوند استان همدان در سال ۱۳۹۸ کشف و ضبط کرد و سپس به موزه میراث فرهنگی همدان تحویل داد که بعدها گروه زبان‌های باستانی و متون کهن پژوهشکده زبان‌شناسی، کتیبه‌ها و متون، طرحی را با عنوان «مطالعه و بررسی مجموعه سکه‌های ساسانی توقیفی به‌دست‌آمده از نهاوند» با هدف مستندسازی و سامان‌بخشی سکه‌های این مجموعه انجام‌ داد و برای هر یک از این سکه‌ها، شناسنامه‌ای تدوین کرد.

آزاده حیدرپور ـ عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و مجری این طرح ـ درباره سکه‌های ساسانی توقیف‌شده گفت: این سکه‌ها در طول زمان، دچار آسیب‌دیدگی‌هایی از قبیل شکستگی، رسوب‌گرفتگی، تورق سطوح و ... شده‌ بودند که  پروژۀ پاک‌سازی و رسوب‌زدایی آن‌ها توسط همکاران آزمایشگاه موزۀ همدان انجام شد و این سکه‌ها در حال حاضر در مخزن موزۀ همدان نگهداری می‌شوند.

به گفته او، سکه‌های ساسانی یکی از منابع بسیار مهم برای شناخت هنر، سیاست و اقتصاد دورۀ ساسانی و حاوی اطلاعات با ارزشی دربارۀ خط، زبان، شمار سال‌های حکومت یک پادشاه، اوضاع اقتصادی زمانی که سکه ضرب شده و همچنین اتفاقات تاریخی که موجب ضرب آن سکه شده... هستند.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با بیان این‌که مهم‌ترین ویژگی سکه‌های ساسانی، تاریخ ضرب آن‌هاست، اظهار کرد: در زمان ساسانیان با جلوس هر پادشاه بر تختِ سلطنت، مبدأ تاریخ پادشاهی اوآغاز و با پایان سلطنت تاریخ پادشاهی او، به پایان می‌رسید.

حیدرپور همچنین گفت: سال‌های ضرب پشت سکه‌ها، خطاها و ابهاماتی را که در تاریخ‌نگاری سال‌های حکومت شاهان وجود دارد، اصلاح می‌کند، مثلاً در کتب تاریخی ذکر شده که «ملکه پوراندخت» یک سال و چهار ماه بر ایران حکومت کرده‌ است، درحالی‌ که وجود سکه‌هایی با سال‌های ضرب  یک تا سه، فرمانروایی سه ساله او را تصدیق می‌کند.

او در ادامه یادآور شد: طرح پژوهشی مطالعه و بررسی مجموعه سکه‌های ساسانی توقیفی به‌دست‌آمده از نهاوند، با هدف مستندسازی و سامان‌بخشی سکه‌های این مجموعه انجام شده‌ و برای هر یک از سکه‌ها، شناسنامه‌ای با توجه به داده‌های اطلاعاتی به‌دست‌آمده از استان همدان تدوین ‌شده ‌است.

مجری طرح «مطالعه و بررسی مجموعه سکه‌های ساسانی توقیفی به‌دست‌آمده از نهاوند» افزود: این شناسنامه‌ها علاوه‌بر مشخصات سکه‌ها، استنساخ (نسخه‌برداری)، حرف‌نویسی و ترجمۀ کتیبه‌های رو و پشت سکه‌ها را در بر دارد و تنظیم شناسنامه‌ها به ترتیب پادشاهان و بر اساس سال ضرب سکه‌ها صورت گرفته ‌است.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث ‌فرهنگی و گردشگری با بیان این‌که در این مجموعه بیشترین تعداد سکه به ترتیب به «خسرو دوم»، «هرمز چهارم» و «خسرو اول» تعلق دارد، اظهارکرد: سکه‌های مجموعۀ توقیفی نهاوند به لحاظ تنوع ضرابخانه‌ها و سال ضرب سکه‌ها در آن حائز اهمیت است.

حیدرپور گفت: داده‌های این پژوهش بر پایۀ گاه‌نگاری شاهان و ضرابخانه (الفبایی-سال ضرب) تنظیم و همچنین نمودارهایی بر اساس سال‌های ضرب سکه و تعداد آن در مجموعۀ نهاوند تدوین شده‌ است.