به گزارش ایران اکونومیست از وزارت نیرو، هاشم امینی افزود: در حال حاضر تعداد ۹۵ پروژه آب شیرین‌کن با ظرفیت ۶۳۸ هزار مترمکعب در شبانه‌روز با حجم سرمایه‌گذاری بیش از ۳۸ هزار و ۶۰۰ میلیارد ریال در حال ساخت و بهره‌برداری است که از این تعداد، ۷۵ پروژه با ظرفیت ۴۴۳ هزار مترمکعب در شبانه‌روز و مبلغ سرمایه‌گذاری ۱۸ هزار و ۷۵۰ میلیارد ریال در حال بهره‌برداری و تعداد ۲۰ پروژه با ظرفیت ۱۹۴ هزار و ۷۰۰ مترمکعب در شبانه‌روز و مبلغ سرمایه‌گذاری ۱۹ هزار و ۹۰۰ میلیارد ریال در حال ساخت است که این نشان از خواست و اراده دولت برای تأمین آب ساکنان حاشیه دریا است.
وی، استفاده از همه ظرفیت‌ها برای توسعه آب‌شیرین‌کن‌ها را یکی از برنامه‌های راهبردی وزارت نیرو عنوان کرد و گفت: استفاده از ردیف خرید تضمینی آب، خودگردان کردن پروژه‌های فاضلاب بهره‌مند از ردیف خرید تضمینی و اضافه‌کردن پروژه‌های آب شیرین‌کن، استفاده از ظرفیت صنایع برای تأمین آب شرب نقاط جمعیتی برای کاهش قیمت تمام شده شرب، تعریف پروژه‌های جدید آب‌شیرین‌کن به روش EPC و پرداخت از محل تهاتر نفت، اسناد خزانه اسلامی و یا سایر روش‌های دیگر در دست پیگیری و اقدام است.
معاون راهبری و نظارت بر بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب کشور گفت: برنامه وزارت نیرو این خواهد بود که حداقل ۴۰۰ هزار مترمکعب در شبانه‌روز تا پایان دولت سیزدهم به ظرفیت آب شیرین‌کن‌های در حال بهره‌برداری با استفاده از این روش‌ها اضافه کند که با حمایت‌های همه‌جانبه سایر ارگان‌ها از جمله سازمان برنامه و بودجه قابل دستیابی است.
تلاش برای استفاده از پساب
امینی با اشاره به نقش پررنگ پساب در شرایط کم‌آبی، خاطرنشان کرد: تصفیه و استفاده مجدد از پساب می‌تواند زمینه‌ساز تأمین نیازهای آبی در بخش‌های مختلف باشد و این مهم در دنیا به عنوان یک راهکار و فرصت مطرح است.
وی با بیان اینکه آمار جهانی نشان می‌دهد که استفاده از پساب در انحصار کشورهای ثروتمند است، افزود: با توجه به نوع اجرا و هزینه‌بر بودن آن به‌کارگیری این مهم در مناطقی که ارزش آب بالاست توجیه منطقی دارد، بنابراین هر کشوری در این زمینه ورود نمی‌کند.
وی قیمت بالای تولید پساب را به عنوان یکی از مهم‌ترین مشکلات این طرح برشمرد و گفت: برای سرزمین‌هایی که منابع آبی کم دارند و از کم‌آبی و خشکسالی‌های مکرر رنج می‌برند، نگه‌داشت منابع آبی درون سرزمینی و استفاده مجدد و بازچرخانی آب حائز اهمیت است.
معاون راهبری و نظارت بر بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب کشور درباره آخرین وضعیت احداث تصفیه‌خانه‌های فاضلاب در کشور ادامه داد: در حالی ۲۵۲ تصفیه‌خانه فاضلاب به ظرفیت ۵ میلیون و ۷۰۶ هزار مترمکعب در ایران در مدار بهره‌برداری قرار دارد که این تعداد در اوایل ایجاد شرکت‌های آب و فاضلاب ۱۵ تصفیه‌خانه بوده است.
به گفته امینی، در حال حاضر ۵۳ درصد جمعیت، معادل ۳۶ میلیون نفر تحت پوشش تأسیسات فاضلاب قرار دارند و ظرفیت تصفیه‌خانه‌های فاضلاب در مدار بهره‌برداری بالغ بر ۵.۷ میلیون مترمکعب در روز است.
وی طول خطوط انتقال و شبکه‌های جمع‌آوری فاضلاب را ۷۱ هزار و ۱۱۴ کیلومتر عنوان کرد و افزود: بالغ بر ۸ میلیون و ۵۶۵ هزار خانوار از خدمات فاضلاب بهره‌مند هستند.
وی با اشاره به تعداد تصفیه‌خانه‌های فاضلاب در حال احداث، بیان کرد: ۸۷ تصفیه‌خانه با ظرفیت یک میلیون و هفتصد و سی و نه هزار متر مکعب در دست ساخت قرار دارد.
معاون بهره‌برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور میزان پساب تولیدی حاصل از تاسیسات فاضلاب در انتهای سال ۱۴۰۰ را بالغ بر ۱.۴۹ میلیارد مترمکعب در سال عنوان کرد و افزود: از این میزان ۷۱۷.۳۰ میلیون متر مکعب در بخش کشاورزی و ۷۰.۱۸ میلیون مترمکعب در بخش صنعت مورد استفاده قرار گرفته است.
امینی افزود: امروز مدیران صنعتی به خوبی می‌دانند که ارزش آب بسیار بالاست و باید در راستای استفاده از این ظرفیت بی‌بدیل گام بردارند.
وی چشم‌انداز آینده پروژه‌های واگذاری پساب به صنایع را روشن دانست و افزود: در این راستا موضوع واگذاری پساب و محدود کردن تخصیص آب به صنایع تسهیل یافته؛ بنابراین انتظار می‌رود ظرف مدت سه سال آینده پیشرفت کاملاً چشمگیری در این زمینه رخ دهد و شاهد استفاده حدود ۴۰ میلیون مترمکعب پساب در سال به عنوان آب مصرفی صنایع باشیم.
وی با اشاره به اینکه امروز وظیفه ما تسهیل‌گری امور است و باید شرایط سرمایه‌گذاری را فراهم کنیم، افزود: یکی از انواع قراردادهای سرمایه‌گذاری، بیع‌متقابل است که در این راستا تاکنون ۵۰ قرارداد واگذاری پساب به میزان ۳۳۳ میلیون مترمکعب در سال با مبلغ سرمایه‌گذاری بیش از ۱۶۳ هزار میلیارد ریال منعقد شده است.
وی ادامه داد: در این نوع قراردادها، متقاضی پساب، در ازای تکمیل طرح فاضلاب در یک شهر و بر مبنای هزینه تمام شده پساب، برای مدت مشخص و در قالب مدل مالی، حجم مشخصی از پساب را در اختیار می‌گیرد؛ قالب این قرارداد که بدون هیچ‌گونه بار مالی برای دولت است، بیع‌متقابل نامیده می‌شود.
به گفته امینی، از این تعداد، ۴۰ قرارداد به منظور تأمین نیاز آبی صنایع مختلف فولاد، مس، ذوب‌آهن، نیروگاه‌ها و شهرک‌های صنعتی با میانگین حجم سالانه پساب ۲۸۶ میلیون مترمکعب در سال، منعقد شده است و حدود ۴۷ میلیون مترمکعب در سال نیز به شهرداری‌های کشور از جمله شهرداری‌های استان اصفهان، سمنان و تهران عقد قرارداد انجام شده است.
معاون راهبری و نظارت بر بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب کشور عنوان کرد: با وجود همه کارهای انجام شده در حوزه واگذاری پساب به صنایع، ولی باز هم امکان واگذاری‌های بیشتر وجود دارد و در مجموع، صنایع ما از پساب، کمتر استفاده کرده‌اند و به دلیل تخصیص‌های داده شده از آب‌های سطحی و زیرسطحی در سال‌های اخیر، رغبت زیادی به هزینه کرد در پروژه‌های فاضلاب و استحصال پساب نداشته‌اند.
وی با اشاره به ابلاغ بخشنامه وزارت نیرو در شهریور ۱۴۰۱ که در آن، تخصیص از آب‌های سطحی و زیرسطحی را نسبتاً محدود کرده است، افزود: این موضوع می‌تواند آغازی برای استقبال بیشتر صنایع از پساب شود؛ در حال حاضر حدود ۱۳ درصد از پساب‌های موجود در کشور از این طریق، به صنایع واگذار شده و جا دارد که این مقدار، در سال‌های آتی افزایش یابد.
امینی با اشاره به اثرگذاری سایر بخش‌نامه‌های ابلاغی وزارت نیرو، خاطرنشان کرد: بخشنامه ابلاغی سال ۹۸ وزارت نیرو در حوزه برنامه‌ریزی برای پساب و بخشنامه اخیر شهریور ۱۴۰۱ وزارت نیرو، کمک زیادی در واگذاری طرح‌ها و اجرای پروژه‌های فاضلاب کرد و در آینده نیز بسیاری از مشکلات را در این مسیر، مرتفع می‌کند.
وی با اشاره به اینکه بحث شیرین‌سازی آب برای مصارف شرب جهت شهرهای حاشیه دریا از لحاظ قیمت بسیار مناسب است ادامه داد: در خصوص انتقال آن باید پژوهش و برنامه‌ریزی وسیعی صورت بگیرد که البته در دستور کار است.
