عزت الله نگهبان در سال ۱۳۰۴ بدنیا آمد پدر او نماینده مردم اهواز در شورای ملی بود به همین دلیل خانواده او از اهواز با تهران مهاجرت کردند.
عزت الله نگهبان دوران ابتدایی خود را در مدرسه جمشید جم گذراند و برای مقطع دبیرستان تصمیم گرفت به مدرسه فنی آلمانی‌ها برود او پس از شرکت در کنکور ورود به مدرسه در رشته مکانیک و مهندسی برق پذیرفته شد پس از یک سال این مدرسه تعطیل شد، سپس او تحصیلات خود را در مدرسه فیروز بهرام ادامه داد.
نگهبان در سال ۱۳۲۸ مدرک لیسانس خود را از دانشگاه تهران گرفت و بلد به آمریکا رفت تا بتواند در رشته باستان شناسی ادامه تحصیل بدهد او دوره فوق لیسانس رل در دانشگاه شیکاگو گذراند و پس از ۵ سال با ارائه پایان نامه‌ای به عنوان سیر سفال نخودی رنگ در خوزستان موفق به اخذ مدرک شد.
در همان زمان او با میریام لوئیس میر دانشجو رشته کتابداری و آمریکایی الاصل بود آشنا شد و در همان سال با او ازدواج کرد پس از بازگشت به ایران به پیشنهاد کلنل وزیری به سمت دانشیار در دانشگاه تهران شروع به کار کرد او در سال ۱۳۴۵ به اخذ مدرک دکترای افتخاری از دانشگاه تهران نائل شد.
در سال ۱۳۵۷ از دانشگاه تهران بازنشسته سد و به فیلادلفیای آمریکا رفت و مابقی عمر خود را تحقیق و انتشار آثار مختلف در زمینه باستان شناسی پرداخت در این سال‌ها دکتر نگهبان توانستند همایش‌ها و مقاله‌های بسیاری را در آمریکا ارائه دهند.
دکتر عزت الله نگهبان پس از تصادف سختی که در آمریکا داشت دچار عوارض شد و پس از تصادف شد و پس از مدتی در سن ۸۳ سالگی در بهمن سال ۱۳۸۷ درگذشت.
دکتر نگهبان در سال ۱۳۳۶ قبل از اخذ دکترا پیشنهاد تاسیس موسسه باستان شناسی را در دانشگاه تهران کرد که بسیار مورد استقبال قرار گرفت و این موسسه در سال ۱۳۳۸ افتتاح شد، همچنین او در سال ۱۳۵۶ به ریاست دانشکده ادبیات دانشگاه تهران رسید و تا آخرین روز عمر خود بر این کرسی ماند.
از دیگر فعالیت‌های او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
