به گزارش ایران اکونومیست، نوسازی بافتهای فرسوده شهری و روستایی یکی از چالشهای اصلی دولتها بوده و این بار دولت سیزدهم با ارایه برنامههایی از جمله طرح تشویقی کالبدی این امکان را فراهم کرده تا در قالب برنامههای مشارکتی و تشویقی در کنار نوسازی بافتهای فرسوده، شاهد رونق ساخت و ساز باشیم.
بر اساس آمارهای رسمی، بیش از ۹۰ درصد سطح کشور در خط زلزله قرار داشته و نزدیک به ۴۳ درصد واحدهای مسکونی کشور نیز فاقد اسکلت و غیرمقاوم است که این میزان در محلات هدف بازآفرینی بیشتر است. همچنین بیش از ۱۶۳ هزار هکتار بافت فرسوده و ناکارآمد شهری شامل ۷۴ هزار هکتار بافت فرسوده میانی ، ۳۲ هزار هکتار بافت فرسوده تاریخی و ۵۹ هزار هکتار بافت حاشیه یا سکونتگاه غیررسمی در کشور وجود دارد و با بررسیهای انجام شده ۲۳ درصد سطح شهرها با جمعیتی بالغ بر ۱۰ میلیون نفر در بافت فرسوده زندگی میکنند.
در واقع ۲ میلیون ۷۰۰ هزار بنای ناپایدار فاقد هر گونه سازه بنتی در کشور وجود دارد که در این واحدها حدود ۱۰ میلیون نفر زندگی می کنند که در معرض خطر قرار دارند.
بر همین اساس ودر روزهای اخیر،مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی،بسته تشویقی شهرسازانه ۱۹ بندی را درخصوص سیاستهای تشویقی کالبدی متضمن نوسازی بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری، با هدف افزایش کیفیت زندگی شهروندان ساکن در این بافتها و همچنین پیشبرد اهداف قانون جهش تولید مسکن را ابلاغ کرد.
این بسته در حالی ابلاغ شده که وی این مصوبات را فرصتی برای ساخت چهار میلیون واحد مسکونی پایدار در کشور عنوان کرده بود.
ابلاغ این بسته که به گفته کارشناسان بخش زیادی ازمشکلات بافت های فرسوده را میتواند برطرف کند درحالی محقق شده که مشکلات لجام گسیخته در این بافتها سبب شده تا سرمایه گذاران و سازندگان به دلایل مختلفی از جمله نداشتن توجیه اقتصادی،تمایل چندانی برای حضوردر این مناطق با هدف ساخت و ساز و بازسازی نداشته باشند.
بسته ابلاغی گامی بزرگ برای ساخت چهار میلیون واحد مسکونی است
فرزانه صادق مالواجرد، معاون شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی در گفت وگوی اختصاصی با خبرنگار ایران اکونومیست بسته ابلاغی را یکی از مهمترین ابزارهای اجرای سیاستهای جهش تولید مسکن دانست و گفت: ابلاغ این مصوبه گامی بزرگ برای ساخت چهار میلیون واحد مسکونی پایدار در کشور است.
وی اضافه کرد: آسیبپذیری و کاهش تابآوری در مقابل بلایای طبیعی و حوادث، عدم کفایت دسترسی به خدمات شهری، تنزل هویت شهری و رتبه اجتماعی در نگاه شهروندان و ظرفیت و پتانسیل "توسعه از درون" بخشی از شاخصههای بافت فرسوده است.
صادق مالواجرد با اشاره به بهسازی بافتهای فرسوده، گفت: ایجاد مزیت نسبی برای نوسازی واحدهای مسکونی توسط مالکان یا سرمایهگذاران از مهمترین رویکردهای بهسازی بافتهای فرسوده شهری است.
وی جمعیتپذیری، مساحت و ابعاد قطعه و تامین پارکینگ را از متغیرهای قابل بررسی در بافت فرسوده عنوان کرد و افزود: عدم احداث مگاپروژهها و عدم اعطای تراکم در معابر کم عرض در صدور پروانه ساخت در مناطق با قابلیت بافت فرسوده موثر است.
معاون شهرسازی و معماری وزیر راه و شهرسازی با اشاره به امتیازات و مشوقها برای نوسازی ساختمانهای واقع در بافت فرسوده تصریح کرد: کاهش نصاب تفکیک، افزایش طبقات و امکان صدور پروانه ساختمان و چند مرحلهای کردن اجرا از مهمترین مشوقهای بافت فرسوده است.
نوسازی بافتهای فرسوده راهکاری برای تحقق تولید مسکن با کمترین عوارض
عضو کمیسیون عمران مجلس ابلاغ بسته ۱۹ بندی تشویقی نوسازی بافتهای فرسوده وزارت راه و شهرسازی را یکی از بهترین راهکاری تحقق تولید مسکن با کمترین عوارض برای مردم و دولت عنوان کرد.
اسماعیل حسینزهی با اشاره به ابلاغ بسته ۱۹ بندی تشویقی نوسازی بافتهای فرسوده و تحقق سیاستهای دولت برای تامین مسکن در بافتهای فرسوده، گفت: قوانین و مشوقهایی از سالهای گذشته در بافتهای فرسوده اعمال شد که همگی آنها برای سرعت دادن به روند نوسازی در بافت فرسوده بود، اما با ابلاغ بسته تشویقی نوسازی توسط وزیر راه و شهرسازی که هم انبوهسازان و هم سازندگان خرد را در برمیگیرد روند مناسبی برای تحقق اهداف دولت در تامین مسکن با نوسازی بافتهای فرسوده فراهم شده است.
وی گفت: انتظار میرود تا با سیاست جدید دولت در تولید مسکن علاوه بر ساخت مسکن در شهرهای جدید، شهرکها و یا استانهای سراسر کشور، نوسازی بافت فرسوده نیز سرعت لازم را بگیرد و بدین ترتیب شاهد تحقق شعار دولت در اجرای قانون جهش تولید مسکن باشیم.
مجلس حامی وزارت راه و شهرسازی در اجرای مصوبه نوسازی بافتهای فرسوده است
عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی نیز گفت: وزارت راه و شهرسازی در خصوص کارشکنیهای احتمالی در صورت اجرا نشدن مصوبه شورایعالی شهرسازی و معماری ایران در نوسازی بافتهای فرسوده میتواند از ظرفیت قوه قضاییه و دیوان عدالت اداری استفاده کند
«مجتبی یوسفی» در خصوص ابلاغ بسته ۱۹ بندی تشویقی نوسازی بافتهای فرسوده و اقدامات مجلس برای نظارت بر اجرای مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران افزود:بسته تشویقی ۱۹ بندی نوسازی بافت فرسوده بسته جامعی است که در آن حد نصاب تفکیک،منابع مالی،اصلاح قوانین شهرسازی و طبقات تشویقی را توأمان دیده شده و مالکان،سازندگان و مدیران شهری را به نوسازی در بافتهای فرسوده ترغیب میکند.
وی موفقیت نوسازی بافت های فرسوده را علاوه بر مشارکت مردم در همراهی سایر دستگاهها از جمله شهرداریها دانست و گفت:با توجه به اینکه در بیشتر مناطق شهرداریها در شهرهای بزرگ،شهرهای میانی و سایر شهرها، ارتقای کیفیت در بافت های فرسوده به افزایش خدمات رسانی به مردم و کاهش مخاطرات شهرها که بخشی از مسئولیتهای آنها است،برهمین اساس پیشبینی میشود تا شهرداریها همکاری مناسبی را برای اجرای این طرح داشته باشند.
تراکم طبقه تشویقی از نقاط قوت بسته ۱۹ بندی نوسازی بافتهای فرسوده است
یکی از کارشناسان حوزه شهرسازی بر این باور است که یکی از نقاط قوت ابلاغ بسته ۱۹ بندی نوسازی بافت فرسوده، طبقه تشویقی نسبت به تراکم مجاز است؛ چراکه علاوه بر ترغیب سازندگان از کوچ اقشار کم درآمد جامعه به حاشیه شهرها جلوگیری میکند.
بهنام قاسمزاده با بیان اینکه ابلاغ بسته تشویقی ۱۹ بندی را باید به فال نیک گرفت، اظهار داشت: بافتهای فرسوده زیربنای توسعه زیرساختی را دارند؛ لذا تنها مسیری که میتواند در نوسازی بافتهای فرسوده تاثیرگذار باشد، مشارکت دادن مردم در ساخت و ساز پلاکهای خود است.
وی با اشاره به اینکه توسعه درون ساز شهری میتواند محرک موثری در ترغیب سازندگان برای ورود به ساخت و ساز بافتهای فرسوده باشد افزود: احیا، مرمت و بهسازی بافتهای فرسوده موجود در شهر از نظر اقتصادی کاملاً به صرفه است.
کارشناس حوزه شهرسازی گفت: به نظر میرسد در دوره جدید وزارت راه و شهرسازی توجه ویژهای به مردمی سازی بافتهای فرسوده شده چرا که با مطالعه این بسته تشویقی به این نتیجه میرسیم که وزارت راه و شهرسازی درصدد است تا فرصتها و زمینههایی را فراهم کند تا ساکنان این بافتها توانایی نوسازی را به دست آورند.
اجرای بسته ۱۹ بندی تشویقی نوسازی بافت فرسوده به کاهش مخاطرات شهری میانجامد
کارشناس مدیریت و برنامهریزی شهری با اعلام اینکه دستورالعمل تشخیص بافتهای مختلف محلات ناکارآمد در سال ۱۴۰۰ تدوین شد، گفت: بسته ۱۹ بندی تشویقی نوسازی بافتهای فرسوده به گونهای تدوین شده تا جلوی مخاطرات طبیعی از جمله زلزله و خطرات آن گرفته شود و آثار آن به حداقل کاهش پیدا کند.
غلامرضا کاظمیان در خصوص ابلاغ بسته ۱۹ بندی تشویقی نوسازی بافتهای فرسوده، ویژگیها و تاثیری که میتواند در روند نوسازی بافتهای فرسوده و تامین مسکن برای متقاضیان و ارتقای تابآوری بافتهای ناکارآمد داشته باشد، افزود: احیا، بازآفرینی و بهسازی بافتهای موجود شهری نسبت به گسترش فیزیکی شهر و ساختار بافتهای جدید شهری اولویت و منفعت بیشتری از تمامی جنبهها دارد.این اولویت باید به گونهای عملیاتی شود که این بافتها بتوانند بعد از بازآفرینی به چرخه زندگی و معیشت شهری بازگردند و ارتقا پیدا کنند.
وی تصریح کرد: زمانی میتوان ادعا کرد که بازآفرینی شهری به معنای واقعی حادث شده که بافتها و ساکنان در چرخه حیات شهری قرار بگیرند و چرخه حیات متعارف را تجربه کنند.
عضو قطب بازآفرینی شهری ادامه داد: مسلما بازآفرینی نسبت به گسترش فیزیکی شهرکار آسانی نیست برای اینکه نیازمند دقت و نگهداری است. درعین حال احیا، بازآفرینی و بهسازی بافت های موجود شهری کاملا منطقی و به صرفه از نظر اقتصادی، اجتماعی و کالبدی است.
نتیجه گیری
در کنار نهضت ملی مسکن به عنوان یکی از مهمترین اولویتهای دولت سیزدهم، بازسازی و احیای بافتهای فرسوده را نیز در برنامههای جدی خود قرار داده که با توجه به اقدامات صورت گرفته این امیدواری بیش از هر زمان دیگری ایجاد شده تا علاوه بر تامین مسکن مورد نیاز مردم شاهد این مهم باشیم که با نوسازی و رونق ساخت و ساز در بافتهای فرسوده شاهد افزایش کیفیت زندگی مردم در این مناطق بوده و رساندن خسارتهای احتمالی ناشی از حوادثی از جمله سیل و زلزله در این مناطق به حداقل باشیم.
