به گزارش ایران اکونومیست از وزارت صنعت، معدن و تجارت، بانک جهانی اعلام کرده است که یکی از مهم‌ترین و موفق‌ترین روش‌ها برای کاهش شکاف تامین مالی (فاصله بین نیاز مالی بنگاه و تامین مالی واقعی انجام شده)، استفاده از طرح‌های ضمانتی است که عموما در قالب صندوق های ضمانت در بسیاری از کشورها و از جمله در کشور ما خدمات خود را ارائه می‌کنند.
صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک نیز با همین هدف، یعنی تسهیل فرآیند تامین مالی و به تبع آن کمک به کاهش شکاف تامین مالی، در سال ۱۳۸۳ تاسیس شد و در تلاش است تا با نگاه حمایتی به توسعه صنعتی کشور در قالب صدور انواع ضمانتنامه برای صنایع کوچک کمک کند. منظور از صنایع کوچک صنایعی هستند که کمتر از ۵۰ نفر نیروی کار در آنها مشغول به فعالیت هستند.
در این زمینه «محمدحسین مقیسه» مدیرعامل صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک درباره نقش این صندوق در چرخه تامین مالی صنایع کوچک، به پرسش‌های زیر پاسخ داد:
* صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک چیست و چه اقداماتی درآن انجام می‌شود؟
- براساس تحقیقی که بانک جهانی انجام داده است، شکاف تامین مالی کسب و کارهای کوچک و متوسط، درکشورهای در حال توسعه حدود ۵۵ درصد است. به‌عبارتی چنانچه کل نیاز مالی بنگاه‌های کوچک و متوسط در همه کشورهای در حال توسعه ۱۰۰ واحد در نظر گرفته شود، تامین مالی واقعی انجام شده در این کشورها برای این بنگاه ها حدود ۴۵ واحد است و ۵۵ واحد نیاز مالی برآورده نشده وجود خواهد داشت و همان‌گونه که ملاحظه می‌شود، تامین مالی صنایع کوچک و متوسط یک مشکل اساسی در همه کشورهای درحال توسعه است.
در دهه‌های گذشته مدل‌ها و روش‌های مختلفی برای کاهش شکاف تامین مالی در کشورهای جهان طراحی و اجرا شده است که بر اساس مطالعات بانک جهانی، طرح‌های ضمانتی در قالب صندوق‌های ضمانت موفق ترین شیوه در این راستا ارزیابی شده‌اند. در ایران نیز صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک با هدف فراهم کردن موجبات توسعه سرمایه‌گذاری بخش غیر دولتی در صنایع کوچک، کوتاه کردن مدت زمان اجرای طرح‌های اشتغال‌زا با اولویت مناطق کمتر توسعه یافته و تضمین و تسهیل در توثیق تسهیلات اعطایی به طرح‌های فوق بر اساس قانون مصوب سال ۱۳۸۳ مجلس شورای اسلامی تاسیس شده است.
زمانی که واحد صنعتی کوچک برای دریافت تسهیلات به بانک مراجعه می‌کند، بانک عموما برای پوشش ریسک عدم پراخت از متقاضی وثایق سهل البیع مطالبه می‌کند که ممکن است ارائه آن از حیث مبلغ و کیفیت مورد نظر بانک از سوی واحد صنعتی میسر نباشد. در این حالت صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک به‌عنوان یکی از شرکت‌های حمایتی متعلق به وزارت صمت با در اختیار گرفتن ترکیبی از چک و سفته و محل اجرای طرح و یا در پاره‌ای از مواقع فقط در قبال چک و سفته مدیران، از جمله برای مشتریان دارای رتبه اعتباری A و B اقدام به صدور ضمانتنامه به نفع اعتباردهنده می‌کند. بانک‌ها هم با دراختیار گرفتن این ضمانت‌نامه‌ها به‌عنوان وثیقه، ریسک عدم پرداخت از سوی مشتری را مدیریت می‌کنند.
* برنامه امسال صندوق برای حمایت از صنایع کوچک چه بوده است؟
- در سال جاری برای نخستین بار، علاوه بر صدور انواع ضمانتنامه اعتباری و پیمانکاری، منابعی را با کمک نظام بانکی به‌منظور اعطای تسهیلات به صنایع کوچک تخصیص دادیم که عموما برای سرمایه در گردش به این واحدها پرداخت می‌شود؛ بسته حمایتی تسهیلات به همراه ضمانت بازپرداخت آن که برای نخستین مرتبه از سوی صندوق در سال جاری برای واحدهای صنعتی کوچک طراحی و اجرا شده است.
از سوی دیگر با اخذ مجوز از مجمع عمومی صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک، تخفیف در نرخ‌های کارمزد صدور ضمانتنامه تا میزان ۵۰ درصد در سال جاری اعمال شده است.
با توجه به برنامه‌های فوق در سال جاری، مصوبه‌های صدور ضمانتنامه در صندوق به نسبت سال گذشته رشدی افزون بر ۸۰۰ درصد داشته است.
* باتوجه با سال دانش‌بنیان چه اقداماتی را برای شرکت‌های دانش‌بنیان انجام داده‌اید؟
- علاوه بر تسهیلاتی که به‌صورت عام برای همه واحدهای صنعتی کوچک به شرح پاسخ سوال قبلی در نظر گرفته شده، در سال جاری برای شرکت‌های دانش بنیان و شرکت‌های صادراتی تسهیلات ارزان قیمتی تدارک شده که در حال پرداخت است.
شرکت‌های دانش‌بنیان از نظر فناوری و مدیریت از قابلیت‌های خوبی برخوردار هستند که ما این شرکت‌ها را به شکل عمومی در اعتبارسنجی یک پله ارتقا می‌دهیم تا به واسطه آن شرایط آسان‌تری در صدور ضمانتنامه فراهم شود.
این ترتیبات و مناسبات باعث می‌شود که همه شرکت‌های دانش‌بنیان که در سیستم اعتبارسنجی صندوق، دارای رتبه های اعتباری A ، B و C هستند، بتوانند با چک و سفته مدیران تا میزان ۵۰ میلیارد ریال ضمانتنامه اعتباری و تا مبلغ ۱۰۰ میلیارد ریال ضمانتنامه پیمانکاری دریافت کنند.
* تامین مالی زنجیره تامین یکی از روش های تامین مالی نوین محسوب می‌شود که امتیازات زیادی برای نظام اعتباری کشور و بنگاه های اقتصادی متقاضی دریافت تسهیلات دارد. آیا صندوق در این زمینه می تواند نقش تسهیل گری خود را داشته باشد؟
- امسال صندوق پروژه ای به‌منظور امکان ورود به زنجیره‌های تامین تعریف کرده و در این راستا علاوه بر اصلاح قوانین و مقررات مربوطه با پلتفرم‌های (سکوها) معتبر در این حوزه تعاملاتی را برقرار کرده است که در حال حاضر با یکی از این سکوها تفاهم نامه به امضا رسیده است تا در صورت نیاز ایشان به ضمانتنامه برای صنایع کوچک موجود در زنجیره، صندوق همکاری لازم را داشته باشد.
* اقدام‌های اخیر صندوق ضمانت برای صنایع کوچک چیست؟
- در نیمه‌دوم امسال صندوق اقدام به اعطای کارگزاری (بازاریابی) به تعدادی شرکت معتبر در حوزه صنایع کوچک کرده است. هدف از این کار حل دو مشکل اساسی است. نخست اینکه ورود به سامانه‌های الکترونیکی، بارگذاری اسناد و مدارک و تکمیل پرونده برای بسیاری از واحدهای صنعتی کاری زمان‌بر و همراه با چالش است که این شرکت‌های همکار همه امور مربوطه را با سرعت و دقت بالا به انجام می‌رسانند.
مساله دوم، شناسایی خدمات صندوق به واحدهای صنعتی هدف در سراسر کشور است که این شرکت‌ها با توجه به شبکه‌های خود می‌توانند در این حوزه نیز به صندوق و بنگاه‌های صنعتی کوچک کمک کنند. البته این خدمات هیچ‌گونه هزینه‌ای برای مشتریان صندوق نداشته و همه هزینه‌های مربوطه از سوی صندوق با کارگزاران پرداخت خواهد شد.
