به گزارش ایران اکونومیست، بعد از توافق برجام در سال ۲۰۱۵ میلادی و برداشته شدن تحریم‌های اقتصادی، شرکت هواپیمایی ایران‌ایر قرارداد خرید و تهیه ۲۰۰ فروند هواپیما را با برخی هواپیماسازهای جهان همچون بوئینگ آمریکا، ایرباس اروپا و شرکت فرانسوی- ایتالیایی ای‌تی‌آر به امضا رساند تا بتواند به نوسازی و بازسازی ناوگان حمل‌ونقل هوایی خود و همچنین رقابت با شرکت‌های هواپیمایی همسایگان خود بپردازد.
با وجود این، در عمل سنگ‌اندازی‌های سیاسی دولت ترامپ و کنگره آمریکا، نهایی نشدن فاینانس هواپیماها و تهدیدهای مکرر مبنی‌بر خروج از برجام و به‌دنبال آن لغو مجوزهای فروش هواپیما به ایران باعث شد، اجرایی شدن قرارداد با بویینگ متوقف شود.
هرچند پیش از این، تعداد ۱۱ هواپیما شامل هواپیماهای ATR به واسطه برجام به ایران وارد شده بود که البته همان زمان هم انتقاداتی درخصوص مناسب نبودن این هواپیماها از نظر اقلیمی با آب و هوای ایران مطرح بود.
در این سال‌ها هم موضوعاتی از قبیل زمینگیر شدن هواپیماهای برجامی و بدعهدی شرکت‌ها در فروش قطعه همراه بود و حتی سرپرست هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران درباره سرنوشت هواپیماهای برجامی گفته بود که چندین فروند هواپیماهای ATR برجامی به دلیل نبود قطعه زمینگیر است و شرکت فروشنده ATR هیچ سرویس و قطعه‌ای برای تعمیرات این هواپیما به ایران نمی‌دهد.
در این راستا محمد محمدی‌بخش -رئیس سازمان هواپیمایی کشوری- به‌تازگی درباره هواپیماهای برجامی گفت: در حالی که ایکائو می‌گوید باید دانش هوانوردی بدون تبعیض گسترش یابد، اما آمریکا حتی از ارسال نشریات هوانوردی هم به ایران خودداری می‌کند. آنها به ما هواپیمای برجامی فروختند، اما قطعات آن را نداند، در این شرایط باید ایمنی را حفظ کنیم و صنعت را سرپا نگه داریم و به مردم سرویس دهیم.
او همچنین با بیان اینکه این رفتارها با روح قوانین ایکائو مغایرت دارد و به طور مستقیم ایمنی هوانوردی را تهدید می‌کند، از شکایت رسمی علیه امریکا به ایکائو خبر داد.
محمدی‌بخش پیش از این نیز گفته بود: همچنین ما خرید هواپیمای نو را از دستور کار خارج نکردیم و حتی در مورد تامین اعتبارش صحبت شده ولی با خرید هواپیمای نو طبق الگوی برجام مخالفیم چون در حوزه برجام خرید خوبی انجام ندادیم و پول زیادی هم پرداختیم و از طرفی هم این خریدها متناسب با نیاز کشورمان نبود.
در نهایت در شرایطی هستیم که با وجود نیاز به ۵۵۰ هواپیما، درحال حاضر ۱۷۵ ناوگان فعال در کشور وجود دارد و بخش زیادی از ناوگان هوایی به دلیل سن بالا و نبود قطعه زمینگیر است. در عین حال اگرچه نهضت تعمیر هواپیما در کشور به گفته مسئولان هوایی ادامه دارد و تلاش برای تامین قطعه هواپیمایی هم در جریان است، اما به نظر می‌رسد واردات هواپیماهای برجامی که درنهایت از بوئینگ و ایرباس به ای‌تی‌آر محدود شد، تنها برای مدت کوتاهی نیاز ایران را برآورده کرده و حالا در حالی که قطعات این هواپیماها هم با توجیه تحریم به ایران فروخته نمی‌شود، این واردات بحران مضاعفی ایجاد کرده است.
